Bunt muzułmanki z Indii doceniony międzynarodowym Bookerem

Banu Mushtaq i tłumaczka Deepa Bhasthi otrzymały Międzynarodową Nagrodę Bookera 2025 za „Heart Lamp”, zbiór dwunastu opowiadań o życiu kobiet w muzułmańskiej części Indii.

Publikacja: 21.05.2025 10:04

Max Porter, przewodniczący jury, z laureatkami Międzynarodowej Nagrody Bookera 2025 Banu Mushtaq i D

Max Porter, przewodniczący jury, z laureatkami Międzynarodowej Nagrody Bookera 2025 Banu Mushtaq i Deepą Bhasthi podczas ceremonii w Londynie

Foto: Mat. Pras./David Parry dla Fundacji Nagrody Bookera

Napisana w latach 1990-2023 książka „Heart Lamp” składa się z 12 opowiadań o życiu kobiet i dziewcząt w patriarchalnych społecznościach południowych Indii. Autorka – Banu Mushtaq jest wybitną orędowniczką praw kobiet, protestującą przeciwko uciskowi kastowemu i religijnemu w Indiach.

Do napisania opowiadań zainspirowały ją doświadczenia kobiet, które zwróciły się do niej o pomoc. Została drugą indyjską autorką, która zdobyła Międzynarodową Nagrodę Bookera po Geetanjali Shree w 2022 roku.

Banu Mushtaq z wielką literacką nagrodą

„Heart Lamp” to pierwszy zbiór opowiadań, który zdobył międzynarodowego Bookera, jedną z najbardziej wpływowych na świecie nagród literackich. Docenia ona istotną pracę tłumacza, dlatego nagroda pieniężna w wysokości 50 000 funtów jest dzielona równo między autora i tłumacza.

- Moje historie dotyczą kobiet – tego jak religia, społeczeństwo i polityka wymagają od nich niekwestionowanego posłuszeństwa, a czyniąc to, zadają im nieludzkie okrucieństwo, zamieniając je w zwykłe podwładne – powiedziała Banu Mushtaq. - Codzienne incydenty opisywane w mediach i moje osobiste doświadczenia były dla mnie inspiracją. Ból, cierpienie i bezradne życie kobiet wywołują we mnie głęboką reakcję emocjonalną. Nie angażuję się w szeroko zakrojone badania; moje serce jest moim polem badań.

Czytaj więcej

„Kandydat" Żulczyka, czyli polski kościół Szatana

Pisarstwo Mushtaq jest jednocześnie dowcipne, żywe, wzruszające i pełne potępienia, wzbijając się na emocjonalne wyżyny dzięki bogatemu stylowi mówionemu. Z postaci błyskotliwych dzieci, zuchwałych babć, braci bandytów, często nieszczęśliwych mężów, a przede wszystkim z postaci żon i matek, które przeżywają swoje życie cierpiąc – wyłania się zadziwiająca pisarska perspektywa.

„Heart Lamp” to pierwsza książka nominowana do nagrody i przetłumaczona na angielski z języka Kannada, którym posługuje się około 65 milionów ludzi. Jednocześnie Deepa Bhasthi zostaje pierwszą indyjską tłumaczką, która zdobywa nagrodę International Booker. Zwycięska książka wyszła nakładem niezależnego wydawnictwa And Other Stories w Sheffield.

Czytaj więcej

Podcast „Rzecz o książkach”: „Wyjarzmiona” jak zbiorowy pozew za pańszczyznę

Jurorzy o Banu Mushtaq

Tak skomentował werdykt Max Porter, przewodniczący jury Międzynarodowej Nagrody Bookera 2025:

- „Heart Lamp” to coś naprawdę nowego dla angielskich czytelników. Radykalne tłumaczenie rujnuje stary język. (…) Rzuca wyzwanie i poszerza nasze rozumienie tłumaczenia. Te piękne, zajmujące, afirmujące życie historie powstały w języku Kannada, przeplatane niezwykłym społeczno-politycznym bogactwem innych języków i dialektów. Mówią o życiu kobiet, „prawach reprodukcyjnych”, wierze, kastach, władzy i ucisku. To książka, którą jurorzy naprawdę pokochali już od pierwszego czytania. Było wielką przyjemnością słuchanie opinii wyrażających rosnące uznanie dla tych historii. Cieszymy się, że możemy podzielić się tym aktualnym i ekscytującym zwycięzcą Międzynarodowej Nagrody Bookera 2025 z czytelnikami na całym świecie.

Czytaj więcej

Kto wygra drugą turę wyborów: „Kandydat” Jakuba Żulczyka

Fiammetta Rocco, dyrektorka zarządzająca Międzynarodową Nagrodą Bookera, dodała:

- To historie napisane przez wielką orędowniczkę praw kobiet. Powinny być czytane przez mężczyzn i kobiety na całym świecie. W podzielonym świecie młodsze pokolenie coraz częściej łączy się z globalnymi historiami, które zostały umiejętnie przetłumaczone dla czytelników anglojęzycznych.

Napisana w latach 1990-2023 książka „Heart Lamp” składa się z 12 opowiadań o życiu kobiet i dziewcząt w patriarchalnych społecznościach południowych Indii. Autorka – Banu Mushtaq jest wybitną orędowniczką praw kobiet, protestującą przeciwko uciskowi kastowemu i religijnemu w Indiach.

Do napisania opowiadań zainspirowały ją doświadczenia kobiet, które zwróciły się do niej o pomoc. Została drugą indyjską autorką, która zdobyła Międzynarodową Nagrodę Bookera po Geetanjali Shree w 2022 roku.

Pozostało jeszcze 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Literatura
„Kandydat" Żulczyka, czyli polski kościół Szatana
Literatura
Kto wygra drugą turę wyborów: „Kandydat” Jakuba Żulczyka
Literatura
„James” zrobił karierę na świecie. W rzeczywistości zakatowaliby go na śmierć
Literatura
Silesius, czyli poetycka uczta we Wrocławiu. Gwiazdy to Ewa Lipska i Jacek Podsiadło
Literatura
Jakub Żulczyk z premierą „Kandydata”, Szczepan Twardoch z „Nullem”, czyli nie tylko new adult