Milczenie Milana Kundery

1 kwietnia, w dniu 94. urodzin giganta literatury XX wieku, otwiera się w Brnie jego Biblioteka.

Publikacja: 01.04.2023 11:27

Milan Kundera

Milan Kundera

Foto: Wikimedia Commons (Elisa Cabot - Flickr/CC BY-SA 2.0)

Biblioteka Milana Kundery jest nową przestrzenią w Bibliotece Ziemi Morawskiej (Moravská zemská knihovna). Pisarz wraz z żoną postanowili przekazać tej instytucji obszerny zbiór książek (m.in. rzadkie wydania, zwłaszcza dzieł Montaigne'a i Rabelais'go) a także bogate archiwum osobiste, na które składają się autora, informacje prasowe, rysunki. Materiały te będą dostępne dla czytelników głównie w formie cyfrowej.

Biblioteka Ziemi Morawskiej jest drugą pod względem wielkości biblioteką w Czechach. Brno, w którym się znajduje, jest miejscem urodzenia i młodych lat Kundery. 

Czytaj więcej

Milan Kundera. Zmartwychwstanie ukrywającego się pisarza

W grudniu 2009 roku miasto przyznało Kunderze tytuł honorowego obywatela. Jego relacje z ojczystymi Czechami są jednak o wiele bardziej skomplikowane. W 1975 roku wyemigrował do Francji - najpierw pojechał do Rennes na zaproszenie uczelni, na której wykładał literaturę, a dopiero potem dotarł do Paryża. Jego książki już były wtedy (od 1968) w Czechosłowacji na indeksie. Ostatnią powieścią napisaną w ojczystym języku była „Nieśmiertelność” wydana w 1990 roku. Kolejne Kundera pisał po francusku. W 1979 roku stracił czechosłowackie obywatelstwo po ukazaniu się francuskiego tłumaczenia nieopublikowanej wtedy jeszcze w oryginale powieści „Księga śmiechu i zapomnienia”. Wtedy zakazał przekładów swoich tytułów na język czeski. 

Czeskie obywatelstwo przywrócono Milanowi Kunderze po 40 latach. Odznaczenie państwowe Medal Za Zasługi przyznane mu przez prezydenta Havla w październiku 1995 roku odebrała na Hradczanach żona pisarza. 

Kiedy w 1985 roku otrzymał Wielką Nagrodę Jerozolimską, wyróżnienie literackie przyznawane co dwa lata pisarzowi, którego dzieła dotykają problemów ludzkiej wolności, społeczeństwa, polityki albo problemów sprawowania władzy, napisał w „Wykładzie jerozolimskim: powieść i Europa”: „Powieściopisarz to ten, kto według Flauberta pragnie ukryć się za swoim dziełem. Ukryć się za swoim dziełem, to znaczy odrzucić rolę osoby publicznej”.

I to konsekwentnie robi. Od 1985 roku nie udziela wywiadów, bo podobno zraził się do przeinaczeń swoich słów przez dziennikarzy. W biografiach zgadza się na umieszczanie jedynie minimalnej noty: „Urodził się w 1929 roku w Czechosłowacji, od 1975 mieszka we Francji”. 

Ostatnią książkę, „Święto nieistotności” Kundera opublikował w 2013 roku. Została napisana po 13. latach milczenia i wydana najpierw po włosku, później po hiszpańsku, a dopiero potem po francusku. Publikacji książki nie towarzyszył żaden wywiad z pisarzem. 

Nie zmieniła tej sytuacji Jarmila Buzkova, autorka nakręconego w ubiegłym roku dokumentu „Nieznośny ciężar historii” o Milanie Kunderze. Pisarz pojawia się w nim w archiwalnych materiałach. Jego twórczość komentują krytycy, a całości dopełniają fragmenty dwóch zekranizowanych powieści Kundery: „Żartu” i „Nieznośnej lekkości bytu”. Film można oglądać do 8 kwietnia na arte.tv

W Czechach ukazuje się teraz ósmy tom esejów Milana Kundery „Porwany Zachód” (Unesený západ), zawierający przemówienie pisazra na zjeździe Związku Pisarzy Czechosłowackich w 1967 roku oraz francuski esej „Unesený zapad”(1983) w tłumaczeniu Anny Kareniny.

Biblioteka Milana Kundery jest nową przestrzenią w Bibliotece Ziemi Morawskiej (Moravská zemská knihovna). Pisarz wraz z żoną postanowili przekazać tej instytucji obszerny zbiór książek (m.in. rzadkie wydania, zwłaszcza dzieł Montaigne'a i Rabelais'go) a także bogate archiwum osobiste, na które składają się autora, informacje prasowe, rysunki. Materiały te będą dostępne dla czytelników głównie w formie cyfrowej.

Biblioteka Ziemi Morawskiej jest drugą pod względem wielkości biblioteką w Czechach. Brno, w którym się znajduje, jest miejscem urodzenia i młodych lat Kundery. 

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Literatura
Nie żyje Paul Auster
Literatura
Mróz, Bonda, Chmielarz, Puzyńska, Stachula, Masterton – autorzy kryminałów na Targach VIVELO
Literatura
Dzień Książki. Autobiografia Nawalnego, nowe powieści Twardocha i Krajewskiego
Literatura
Co czytają Polacy, poza kryminałami, że gwałtownie wzrosło czytelnictwo
Literatura
Rekomendacje filmowe: Intymne spotkania z twórcami kina
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił