Kraj poetów i reporterów

Najnowszy tom wierszy Wisławy Szymborskiej – „Tutaj” – znalazł się na pierwszym miejscu listy najlepszych książek poetyckich zamieszczonej przez dodatek literacki „Babelia” hiszpańskiego dziennika „El Pais”. Wszelkie rekordy popularności noblistka bije we Włoszech.

– Jej książki sprzedały się u nas w łącznym nakładzie ok. 100 tys. egz. – powiedział „Rz” Pietro Marchesani, włoski polonista i tłumacz Wisławy Szymborskiej. – Nie znam innego współczesnego poety, który mógłby się poszczycić podobnym rezultatem. Pani Szymborska przyćmiła zarówno Zbigniewa Herberta, jak i Czesława Miłosza. W kulturze włoskiej funkcjonuje nie tylko w obrębie poezji. Niedawno w publicznym wystąpieniu jej wiersz cytował Roberto Saviano, autor głośnej „Gomorry”. Z kolei Benedetta Tobagi, córka zamordowanego przez Czerwone Brygady dziennikarza Waltera Tobagi, zatytułowała swą książkę „Jak mi prędko bije twoje serce”. To wers z wiersza „Wszelki wypadek”. Wisława Szymborska jest często zapraszana do Włoch. Ostatnio przez Umberta Eco.

– Zdarza się, że gdy premier Berlusconi wygłosi kolejne kontrowersyjne zdanie, włoscy dziennikarze proszą panią Wisławę o zajęcie stanowiska – wyjaśnia Michał Rusinek, poeta i sekretarz noblistki. – Również Holendrzy traktują ją jak własną poetkę. Jej wiersz trafił do podręcznika języka flamandzkiego dla młodzieży. Z kolei syn Clare Cavanagh, tłumaczki na angielski, powiedział, że docenił mamę dopiero wtedy, gdy przełożone przez nią „Lektury nadobowiązkowe” zobaczył w kawiarniach sieci Starbucks. Jak wiadomo, w Stanach Zjednoczonych w ten sposób rozpowszechnia się tylko bestsellery.

[wyimek]Polski reportaż, podobnie jak poezja naszych autorów, dąży do wielkiej metafory i stąd jego popularność [/wyimek]

– Fakt, że Amerykanie interesują się polską poezją, sygnalizował już Czesław Miłosz – mówi Julia Hartwig, której wiersze w ostatnich latach tłumaczono na angielski, włoski i hiszpański. – Myślę, że za mało mówi się u nas o tych niewątpliwych sukcesach polskiej literatury.

A jest się czym chwalić – w Stanach z uwagą śledzi się twórczość Adama Zagajewskiego. Jego wiersz „Spróbuj opiewać okaleczony świat” zamieścił „The New Yorker” w specjalnym numerze opublikowanym po zamachu na World Trade Center. Wiersz momentalnie stał się bliski nowojorczykom, którzy przesyłali go przyjaciołom.

– Przez Niemców oraz Austriaków jesteście postrzegani jako kraj poetów i reporterów – powiedział „Rz” Martin Pollack, austriacki pisarz i tłumacz literatury polskiej. – Po Ryszardzie Kapuścińskim odkrywamy teraz Włodzimierza Nowaka, którego cenię i promuję. Niebawem na rynku ukaże się jego druga książka – „Serce narodu koło przystanku”.

Karierę za granicą robi także Wojciech Jagielski. W marcu do niemieckich księgarń trafią jego „Nocni wędrowcy”. A niedawno „The Economist” zamieścił pochlebną recenzję „Wież z kamienia” – książki poświęconej wojnie w Czeczenii. W obszernym tekście zatytułowanym „Krwawy zakątek” podkreślono, że reporter unika stereotypów, a jego wielką zasługą jest doskonała znajomość świata, o którym pisze: „podczas gdy większość dziennikarzy w Czeczenii spędza zaledwie kilka chwil, Jagielski żył tam tygodniami, dzieląc los cywilów i wślizgując się na organizowane pod nosem rosyjskich oddziałów potajemne spotkania z przywódcami partyzantki”.

Za granicą doceniono też Mariusza Szczygła. Jego „Gottland” ukazał się we Francji w przekładzie Margot Carlier. Tę prozę francuscy krytycy nominowali do nagrody Europejskiej Książki Roku. Szczygieł otrzymał ten laur jako pierwszy pisarz z Polski.

– Sukces naszych reporterów wiąże się z ogólnoświatowym zainteresowaniem literaturą non fiction – mówi Joanna Czudec, dyrektorka Instytutu Reportażu. – Wyjątkowość książek naszych autorów polega, jak sądzę, na tym, że opisują wprawdzie ludzi w konkretnych sytuacjach, ale ich utwory dają też czytelnikom poczucie obcowania z uniwersalną metaforą, w której mogą się odnaleźć sami.

I przez to przywodzą na myśl poetów.