Na obszarze Azji Mniejszej najbardziej znani byli Hetyci, lud indoeuropejski, który pojawił się w Anatolii w III tysiącleciu p. n. e. Wspominają o nich zapiski kupców asyryjskich, którzy swoją działalnością handlową objęli również państwo hetyckie. Od nich Hetyci przyswoili sobie pismo klinowe służące do zapisywania mitów, modlitw, a także relacji z uroczystości i świąt. Z tych tekstów wiemy, że politeistyczna religia obowiązująca w państwie pozwalała na współistnienie tysięcy bóstw charakterystycznych dla innych, wcześniejszych kultur.
Światem – niebem i ziemią – rządzili bogowie. Mieszkali w niebie kojarzonym z pierwiastkiem męskim, na „żeńskiej” ziemi władztwo sprawował król. Obie części były ze sobą nierozłącznie powiązane. Również podziemna kraina – zaświaty – wyglądała jak świat ziemski, z miastami i rzekami. Ludzie tym się różnili od bogów, że byli śmiertelni. Stworzono ich, by… ułatwiali bogom życie, wykonując za nich wszystkie czynności i dodatkowo składając ofiary.
W hetyckim panteonie znalazło się miejsce dla bóstw anatolijskich (wczesnych) i huryckich, które nastały wraz z dominacją dynastii Hurytów. Najważniejszy był bóg burzy Tarhuna, który rządził na ziemi. Za nim stała bogini Słońca z Arinny, przedstawicielka wielu bóstw solarnych znanych w Anatolii. Nie brakowało postaci odpowiedzialnych za zbiory, urodzaj, pogodę, pomyślność. Poznajemy je dzięki mitom, choć zachowanie bogów bardzo się różni – w opowieściach z kręgu anatolijskiego bogowie najczęściej obrażają się na świat, a huryccy walczą między sobą o władzę w niebie.
Imperium hetyckie upadło wraz z początkiem epoki żelaza w XII w. p. n. e. Pozostały po nim liczne zapisy, przykłady sztuki i zdobnictwa oraz ruiny świątyń, z których największa znajduje się w Hattusa, ok. 150 km na wschód od Ankary.
Mitologie świataLudy starożytnej AnatoliiMagdalena Kapełuś„Rzeczpospolita” 2008
