Czy Hitler znalazłby pośród publikowanych dziś tytułów zadowalające go lektury? Ochotę do zadania takiego pytania budzi książka amerykańskiego historyka Timothy’ego W. Rybacka „Hitler’s private library” (Knopf).
To nie pierwsze bynajmniej opracowanie poświęcone temu zagadnieniu – pierwszy opis kolekcji pojawił się już w 1942 roku („This is the enemy” Fredericka Oechsnera), najnowsze publikacje pochodzą z 2001 (katalog książek Hitlera znajdujących się w amerykańskich zbiorach, przygotowany przez Phillippa Gasserta i Daniela S. Matterna) i 2003 roku (podobny opis, tyle że koncentrujący się wyłącznie na kolekcji waszyngtońskiej Biblioteki Kongresu autorstwa Ambrusa Miskolczego). Nie ma się czemu dziwić – mało znany, niejako marginesowy temat jest łakomym kąskiem, bo naprawdę niewiele można dodać do naszej wiedzy o Führerze.
Biblioteka Hitlera liczyła ponad 16 tysięcy tomów. Największą sekcję tworzyły prace poświęcone szeroko pojmowanej wojskowości, potem działy obejmujące sztukę i architekturę (wódz Rzeszy był przecież niedocenionym artystą), astrologię i mistykę, odżywianie i dietę, wreszcie beletrystykę. Było wśród nich mnóstwo książek, do których zapewne nigdy nie zajrzał – prezenty oficjalne i prywatne dary, z czołobitnymi dedykacjami i inskrypcjami, zaskakujące czasem tytułami albo nazwiskami autorów.
Oechsner, który pracował dla UPI w Berlinie podczas wojny, o bibliotece dowiedział się, rozmawiając z ludźmi z otoczenia Führera. Zbiór rozbity był na kilka miejsc, głównie w monachijskim mieszkaniu i w górskiej rezydencji w Berchtesgaden. Sporo książek trafiło na regały w Kancelarii Rzeszy w Berlinie. Hitler lubił mieć stale pod ręką kilka lektur, dlatego też nawet ruszając na poligon czy do którejś z polowych kwater, zabierał pakę książek.
Czytał dużo i szybko, to przyznają wszyscy, którzy byli z nim bliżej. Spędzał na czytaniu noce, do lektury potrafił podchodzić wyjątkowo emocjonalnie – Ryback przytacza relację wysokiego rangą oficera, który dzielił z Hitlerem kwaterę i przez cienką ścianę słyszał gwałtowne i nerwowe przewracanie stron.
