Biografia Zofii Nałkowskiej – recenzja

Nałkowska przyszła na świat jako cudowne dziecko, mając kilkanaście lat dyskutowała z ojcem o Schopenhauerze, zresztą spychając matkę na margines życia rodzinnego. Według Kirchner za pisarstwo wzięła się z konieczności, dla zarobku. O studiach nie myślała, wybrała małżeństwo. Decydowała się na nie jako nastolatka, pełna wyobrażeń o miłości i przekonana, że gdy już wejdzie w życie „ludzie będą padać trupem na jej widok". Buntowała się na myśl o roli usłużnej żony. Ale zderzenie z rzeczywistością było bolesne: pierwszy mąż zdradzał ją wielokrotnie, pozbawiając poczucia wyjątkowości. Historia o rozczarowaniu – braku zrozumienia i spełnienia w związku – powtórzy się w życiu Nałkowskiej nieraz. Mężczyzn było wielu, za to happy endów - wcale.

Nałkowska dużo pracowała, czasem tytanicznie, ale żyła biednie. Utrzymywała matkę i siostrę, nawet mężczyźni bezwstydnie sięgali jej do kieszeni. O komforcie, mimo literackich sukcesów, nie było mowy. Lata wojny, to czas ubóstwa, poruszająco opisany w „Dziennikach".

Kirchner udokumentowała stosunek Nałkowskiej do nowej, powojennej rzeczywistości – pisarka znalazła się w potrzasku. Jak innym twórcom kultury, nadano jej rolę polityczną, przeciwko której coraz wyraźniej się buntowała. Starość znosiła źle. Cierpiała jej duma, kruszył się wizerunek kobiety bez skazy. Ale wszystkie wspomnienia ludzi, którzy ja znali, mówią, że pozostała piękna aż do śmierci.

Umarła nagle, w 1954 r. Od całkowitej samotności dzieliła ją wówczas jedynie Genia - apodyktyczna, ale oddana służąca z chłopskiej rodziny, która zaczynała listy do Nałkowskiej od słów: „Wielce Jedyna z Całego Świata Pani Zofio!".

Wiele było w życiu Nałkowskiej wątków dramatycznych i pasjonujących. Wszystkie można z tej biografii wyczytać, a mimo to pisarka pozostaje za szybą – oddzielona od czytelnika chłodną narracją, poddana analizie, daleka.

Paulina Wilk