Ostatnie wiersze Szymborskiej

Tom „Wystarczy” z 13 utworami noblistki trafi jutro do księgarń. Znajdą się w nim też fragmenty niedokończonych liryków

Aktualizacja: 19.04.2012 08:41 Publikacja: 19.04.2012 08:38

Ostatnie wiersze Szymborskiej

Foto: materiały prasowe

– Szymborska uważała, że nie należy zawracać głowy ludziom rzeczami niegotowymi, półproduktami. I tak dużo wydaje się rzeczy mało wartościowych, trzeba drukować tylko to, co ma się najlepszego – mówi Tadeusz Nyczek,  przyjaciel poetki.

Zobacz na Empik.rp.pl

– Wydawcy są innego zdania, po śmierci twórców przeszukują szuflady, pochylają się nad każdym zdaniem, doszukując się w nim treści. I może Ryszard Krynicki ma rację, wydając tak tomik, choć Szymborskiej pewnie by to się nie podobało.

Na „Wystarczy" składają się wiersze w większości już publikowane w prasie, jeden – „W uśpieniu" – we włoskim magazynie „Rivista d'Artista"  ukazał się w zaledwie 99 egzemplarzach. Kształt wszystkich zaakceptowała poetka, zostały ułożone w kolejności, w jakiej przekazywała je do przepisania na komputerze swojemu sekretarzowi.

– Może się wydawać, że 13 wierszy to niewiele, ale jestem przekonany, że gdyby poetka dłużej pracowała nad tomem, poszerzyłby się on do 18 – 20. Nie więcej – uważa Andrzej Franaszek, krytyk literacki. – Nie odbieram tego tomu jako poetyckiego testamentu, raczej jako kontynuację, choć śmierć autora zawsze zmienia perspektywę odbioru. Wiersz „Mapa" kiedyś czytałem jako opowieść o świecie idealnym, który jest możliwy wyłącznie bez udziału człowieka. Dziś wersy: „nad nią mój ludzki oddech /nie tworzy wirów powietrza/ i całą jej powierzchnię zostawia w spokoju", oczywiście odbieram w perspektywie świadomości nadchodzącej śmierci.

Szymborska podejmuje wciąż te same tematy: prawo jednostki do patrzenia na świat z perspektywy pojedynczego istnienia, zagrożenia stadnym myśleniem, refleksję nad kondycją człowieka. Nie przestaje przypominać o naszej śmiertelności, ale jednocześnie jest daleka od pesymizmu. Jest też wspaniały erotyk.

– Lubię twórczość starych twórców, ma charakterystyczną poetykę. Brakuje w niej fajerwerków, rozedrgania. Czuć za to esencję: stylu, myśli, formy – mówi Nyczek. – Taki jest też ostatni tom Szymborskiej, to wiersze przepełnione prostotą.

Do tomiku dołączono faksymile rękopisów Wisławy Szymborskiej.

– Odwiedziliśmy panią Wisławę z państwem Krynickimi w październiku w Zakopanem. Opowiadała o wierszach, które jeszcze planuje napisać do tego tomu – wspomina Michał Rusinek, sekretarz noblistki. – Po jej śmierci zdecydowaliśmy z panem Ryszardem Krynickim, że spróbujemy odczytać pozostawione notatki. Nie po to, żeby je publikować na prawach wierszy, ale żeby pokazać, jak wyglądają zalążki utworów, i opowiedzieć o tematach, które chciała jeszcze poruszyć.

„Wystarczy" ujawnia skrywany przez poetkę przez lata warsztat: niedokończone wersy, skreślenia, warianty zakończeń, próby metafor.

W jednym z wierszy Szymborska nawiązuje do swej fascynacji komunizmem. „Moja wiara w komunizm/ już trochę się chwiała/ zaczęłam wiedzieć więcej niż powinnam/ myśleć więcej niż trzeba/ no i wtedy przyjechał poeta z zachodu/ który budził mój zachwyt".

– Szymborska uważała, że nie należy zawracać głowy ludziom rzeczami niegotowymi, półproduktami. I tak dużo wydaje się rzeczy mało wartościowych, trzeba drukować tylko to, co ma się najlepszego – mówi Tadeusz Nyczek,  przyjaciel poetki.

Zobacz na Empik.rp.pl

Pozostało 90% artykułu
Literatura
Stanisław Tym był autorem „Rzeczpospolitej”
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Literatura
Reiner Stach: Franz Kafka w kleszczach dwóch wojen
Literatura
XXXII Targi Książki Historycznej na Zamku Królewskim w Warszawie
Literatura
Nowy „Wiedźmin”. Herold chaosu już nadchodzi
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Literatura
Patrycja Volny: jak bił, pił i molestował Jacek Kaczmarski