O czym śpiewa indyjski sitar

W teledysku do tytułowego utworu

„Traces of You”

Anoushka gra na sitarze, a Norah Jones śpiewa. Widać przy tym, że siostry mają ten sam tajemniczy uśmiech. „Ci, którzy odeszli, są tu nadal, w nas. Miejsca, z których przyszliśmy, niesiemy tam, dokąd idziemy. Kreatywna iskra, która nas stworzyła, jest w każdym nowym życiu, w każdym kochającym sercu, w każdej nowej pieśni” – pisze Anoushka w komentarzu do tego utworu.

Zobacz na Empik.rp.pl

O tym, że największy wirtuoz indyjskiego instrumentu sitar Ravi Shankar ma dwie piękne, muzycznie uzdolnione córki, świat dowiedział się w 2002 r., gdy Norah Jones wydała bestsellerowy album „Come Away with Me”. Bo nie tylko ona odziedziczyła talent po ojcu.

Ukochana córka

To Anoushka większą część życia spędziła z ojcem i pod jego okiem poznawała tajniki niezwykłego indyjskiego instrumentu strunowego, sitaru. Zaczęła ćwiczyć, mając dziesięć lat, trzy lata później dała pierwszy koncert w New Delhi. Dziś jest wirtuozem sitaru, występuje w najbardziej prestiżowych salach świata, a „Traces of You” jest jej szóstym albumem studyjnym.

W efekcie życiowych i miłosnych zawirowań córki Raviego Shankara urodziły się na różnych kontynentach, z różnych matek. Norah – w Nowym Jorku w 1979 r., dwa lata później w Londynie przyszła na świat Anoushka. Spotkały się, mając lat 16 i 18. Na opublikowanym zdjęciu widać, jak są do siebie podobne. Krótkie podkoszulki odsłaniają kwiaty lotosu, które wytatuowały sobie na plecach. O czym rozmawiały? Z pewnością o muzyce, choć ich kariery poszły różnymi drogami.

To młodsza z sióstr pierwsza wydała własny album. W 1998 r. ukazała się płyta „Anoushka” nagrana bez udziału sławnego ojca, choć cztery nagrane przez nią ragi pochodziły z jego repertuaru. Już wtedy wykonywała własne kompozycje. W 2003 r. obie walczyły o nagrodę Grammy. Anoushka była najmłodszą artystką w historii nominowaną w kategorii world music za nagrany na żywo album „Live at Carnegie Hall”, a Norah zgarnęła pięć statuetek, w tym tę najważniejszą za album roku dla „Come Away with Me”.

Norah wychowywała się z ojcem do dziesiątego roku życia. Nosiła też indyjskie imię Geetali. Kiedy Ravi Shankar poślubił w 1989 r. matkę Anoushki, przestała go widywać. Nie miała z nim kontaktu aż do 2008 r., kiedy poleciała do Indii, by znaleźć natchnienie do swojego albumu „The Fall”. – Norah jest moją pierwszą córką i tęskniłem za nią, wspaniale mieć ją znowu przy sobie – mówił wtedy legendarny mistrz sitaru.

Ravi Shankar zmarł prawie rok temu. Jego córki utrzymują ze sobą kontakty. – Wreszcie mam siostrę, której zawsze pragnęłam. Jest wspaniała, obdarzona jednym z najlepszych głosów. Cudownie patrzeć na kogoś, kto ma tak wyjątkową osobowość i osiąga sukces – powiedziała Anoushka o Norah w jednym z wywiadów.

Norah pojawiła się pierwszy raz na jej płycie „Breathing under Water” z 2007 r., grając na fortepianie i śpiewając. Wśród gości byli także Ravi Shankar i Sting. W 2011 r. Anoushka podpisała kontrakt z prestiżową wytwórnią Deutsche Grammophon, która wydała jej album „Traveller”. „To miłość do muzyki zainspirowała mnie do nagrania flamenco. Od razu mnie ono zafascynowało, znalazłam w nim ten rodzaj nieskrępowanej muzykalności, który uwielbiam w klasycznej muzyce Indii” – wspomina.

Taniec w brzuchu

Otwierający najnowszy album temat „Inside Me” opisuje jej przeżycia związane z ciążą. – Spodziewałam się dziecka od początku pracy nad płytą – mówi Anoushka Shankar. – Z miesiąca na miesiąc coraz bardziej odczuwałam jego ruchy. Mój syn był uczestnikiem sesji, kiedy zaczynałam grać, kopał mnie i tańczył w moim brzuchu. To było niesamowite przeżycie, bardzo radosne.

Muzyka wirtuozki sitaru staje się coraz bardziej osobista i odchodzi od klasycznego schematu muzyki hinduskiej. Anoushka zaprosiła do współpracy gitarzystę, programistę i producenta Nitina Sawhneya, z którym napisała większość kompozycji. Oprócz hinduskich instrumentów perkusyjnych, jak ghatam i tabla, słyszymy nowoczesny bęben stalowy hang. Gra na nim austriacki wirtuoz Manu Delago, który wystąpił na festiwalu Jazz na Starówce 2011. Słychać też wiolonczelę, smyczkowe tło i elektroniczne efekty.

Seksualna przemoc

W swoich kompozycjach Anoushka opowiada o miłości, zmianach w jej życiu i utracie ojca. Porusza też tematy, które w Indiach były wcześniej tabu. Utwór „In Jyoti’s Name” zadedykowała Jyoti Singh Pandey, studentce medycyny zgwałconej i pobitej w autobusie w New Delhi przez gang sześciu mężczyzn. Dziewczyna zmarła w wyniku obrażeń.

„Przemoc seksualna to temat, który zawsze wywołuje u mnie smutek i wściekłość – czytamy w komentarzu artystki do tego utworu. – To moja solidarność z ludźmi, którzy doświadczyli przemocy i traumy, która jej towarzyszy”.

Przyłączyła się do światowej kampanii „One Billion Rising” i w wywiadzie telewizyjnym wyznała, że w dzieciństwie była przez kilka lat molestowana seksualnie i emocjonalnie przez mężczyznę, któremu zaufała jej rodzina.

Album zamyka nastrojowa ballada napisana razem przez obie siostry kilka tygodni po śmierci ich ojca. – Kiedy Norah usiadła przy fortepianie, śpiewając, zaczęła tworzyć melodię, zdałam sobie sprawę, że to frazy podobne do kompozycji naszego ojca do filmu sprzed kilku dekad. Jak się okazało, nie znała ich wcześniej – mówi Anoushka.