2024: Zmiany w muzeach i galeriach

Na terenie warszawskiej Cytadeli, na Żoliborzu, otwarte zostały dwie instytucje-giganty: Muzeum Wojska Polskiego i Muzeum Historii Polski. Założenie, razem z dotychczas mieszczącymi się na terenie twierdzy Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej i Muzeum Katyńskim, tworzą jeden z największych kompleksów muzealnych w Europie – cały teren ma ponad 30 hektarów powierzchni.

Muzeum Historii Polski

Siedziba Muzeum Wojska Polskiego odtwarza układ koszar gwardii króla z czasów I RP. W swojej koncepcji architekci WXCA przywołali motywy symboliki militarnej wyrażonej poprzez formy geometryczne. Dotąd powstał pierwszy z dwóch zaplanowanych budynków – południowy. Na powierzchni 2700 m2 zaprezentowano wybór ok. 3 tys. zabytków reprezentujących militaria z przekroju tysiąclecia polskiej wojskowości.

Czytaj więcej

Malarstwo

Dyrektor Zachęty odwołany. Na stanowisko powołał go PiS

Janusz Janowski, dyrektor galerii narodowej Zachęta, powołany w 2021 r. przez ministra kultury Piotra Glińskiego bez konkursu, przy licznych protestach i negatywnych opiniach związków zawodowych, został odwołany ze stanowiska. Odwołanie skutecznie wręczono, Janowski nie przyjął tego do wiadomości.

Na realizację czeka gmach północny, o czym przypominają znajdujące się na placu pomieszczenia ekip budowlanych.

Powołane do życia 2 maja 2006 roku Muzeum Historii Polski zmaterializowało się w roku 2023. W sali wystaw czasowych na parterze (1400 m2) obecnie oglądać można „Wielkie i małe historie. Tworzenie kolekcji Muzeum Historii Polski” prezentujące kilkaset z blisko 60. tysięcy obiektów z kolekcji Muzeum. Wystawa stała to przyszłość. Na powierzchni 7300 m kw. znaleźć się ma ok. 3600 muzealiów.

Poza tym na terenie instytucji znajduje się m.in. audytorium z 380 miejscami, dwie sale konferencyjne, sala kinowo-teatralna dla 135 widzów, taras widokowy na dachu z widokiem na Warszawę o powierzchni 1950 m².

Chrześcijańskie korzenie Polski

W październiku otwarte zostało budowane 4 lata muzeum ,,Pamięć i Tożsamość” im. św. Jana Pawła II w Toruniu. „Głównym celem jest przedstawienie dziejów państwa polskiego – od chrześcijańskich początków po współczesność” – mówił b. minister MKiDN, Piotr Gliński w czasie otwarcia instytucji. Zaprezentowana została część ekspozycji z wystawy stałej, która ma zostać udostępniona widzom w 2024 roku.

Czytaj więcej

Polityka

Piotr Gliński w ostatniej chwili dzieli stanowiska w instytucjach kultury

Minister kultury Piotr Gliński rzutem na taśmę powołał na wieloletnie kadencje kilku szefów podległych instytucji kultury. Na siedem lat został powołany szef biura "Niepodległa", której celem było przygotowani setnej rocznicy odzyskania wolności.

W grudniu rozstrzygnięty został konkurs ogłoszony przez Muzeum Narodowe w Krakowie na koncepcję architektoniczną przebudowy dawnego hotelu Cracovia mającego stać się siedzibą Muzeum Architektury i Designu (Oddział MN w Krakowie). Wygrał projekt krakowskiego biura projektowego Lewicki i Łatak. Co ciekawe, obaj architekci są uczniami projektanta Cracovii, prof. Witolda Cęckiewicza. W samym budynku nie dokonali większych zmian, a te zaproponowane „wynikają z modernistycznego ducha istniejącej Cracovii” – jury uzasadniało wybór projektu.

Architekci z warszawskiej pracowni WXCA, która wygrała konkurs na projekt nowej siedziby Muzeum Książąt Lubomirskich we Wrocławiu, podkreślają, że obiekt ma mieć unikalną, ponadczasową architekturę. Gmach będzie zbudowany z ręcznie formowanych cegieł, a będzie można go odwiedzić w 2027 roku.

W ciągu ostatnich 8 lat MKiDN zrealizowało ponad 300 projektów inwestycyjnych. Podjęte przez poprzednią ekipę nowe inicjatywy muzealne, takie jak Filia Muzeum Historii Polski w Pałacu Saskim w Warszawie czy Filia Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina w tym samym miejscu — zapewne trafią pod baczny osąd nowego ministra.

Sienkiewicz zwalnia Janowskiego

Janusz S. Janowski dyrektorujący Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki od początku 2022 roku (powołany przez Piotra Glińskiego, ówczesnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego) został 21 grudnia odwołany przez nowego szefa resortu Bartłomieja Sienkiewicza. Wśród zarzutów stawianych odwołanemu dyrektorowi były m.in.: „niewywiązanie się przez dyrektora z jednego z podstawowych obowiązków statutowych — stworzenia i realizacji strategii instytucji kultury, co uniemożliwiło realizację statutowych zadań Zachęty – upowszechniania sztuki współczesnej we wszystkich jej aktualnych przejawach, traktowanej jako istotny element kultury i życia społecznego”. Wg wyjaśnień znajdujących się na stronie MKiDN figuruje także zarzut nierealizowania programowych zobowiązań do strategii promocji artystów polskich za granicą, rezygnację z funduszy europejskich i planowanej współpracy bilateralnej z Kunstmuseum w Trondheim oraz niedopełnienie obowiązku wnioskowania o powołanie Rady Programowej, statutowego organu Zachęty.

Czytaj więcej

Polityka

Nowe decyzje ministra Sienkiewicza. Gliński zarzuca cenzurę

Ministerstwo Kultury zmieniło wystawę w Wenecji. Zapowiedziało konkursy na dyrektorów podlegających mu instytucji - Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie oraz Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.

Nowy dyrektor instytucji ma zostać wybrany w drodze konkursu, a do tego czasu obowiązki pełnić będzie Justyna Markiewicz, zastępczyni Hanny Wróblewskiej z czasów jej dyrektorowania w Zachęcie. (Obecnie Hanna Wróblewska jest szefową Departamentu Narodowych Instytucji Kultury w MKiDN).

Jedną z pierwszych decyzji nowego ministra było wycofanie z tegorocznego Biennale w Wenecji mającego reprezentować Polskę projektu „Polskie ćwiczenia z tragiczności świata. Między Niemcami a Rosją” kuratorów Piotra Bernatowicza i Dariusza Karłowicza z udziałem Ignacego Czwartosa. Zastąpić go ma rezerwowy projekt wybrany przez jury konkursu - „Powtarzajcie za mną" zgłoszony przez kuratorkę Martę Czyż z udziałem ukraińskiego kolektywu Open Group (Yuriy Biley, Pavlo Kovach, Anton Varga).

Awanse i zwolnienia

W listopadzie, w wyniku rozstrzygniętego konkursu na stanowisko dyrektora Galerii Sztuki Współczesnej „Bunkier Sztuki” w Krakowie funkcję tę powierzono Delfinie Jałowik, historyczce sztuki, kierowniczce Działu Sztuki w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie (MOCAK). Była jedną z pięciorga dopuszczonych do finałowej fazy konkursu kandydatek, lecz choć uznano ją za najlepiej rokującą kandydaturę, to jednak oponenci wskazywali na nieprawidłowości przy organizacji konkursu.

Po kilkumiesięcznym bezkrólewiu nową kierowniczką NOMUSA, czyli Nowego Muzeum Sztuki w Gdańsku (oddziału tamtejszego Muzeum Narodowego) została w 2023 roku Aleksandra Grzonkowska, historyczka sztuki, kuratorka, badaczka, a także prezeska Fundacji Kultury Wizualnej „Chmura”. W NOMUS-ie pracowała już wcześniej jako adiunkt.