Tom Tykwer - rozmowa

Agnieszka Holland uważa, że dzisiaj najtrudniejsze są role rodzinne. Zgadza się pan z tą opinią?

Zobacz fotosy z filmu

Tom Tykwer:

Tak. Coraz trudniej jest być matką, ojcem, żoną, mężem. Nie da się już tak łatwo twierdzić, że związek między dwojgiem ludzi na zawsze pozostanie monogamiczny, oparty na wierności i zaufaniu. Idealiści mówią, że małżeństwo przynosi spokój i szczęście. Nieprawda. Wielkie namiętności nie trwają długo. Potem może zostać przyjaźń, poczucie odpowiedzialności. Ale to nie znaczy, że już nie zafascynuje nas inna osoba albo nie zatęsknimy za chwilą samotności. Sam mam teraz kobietę i dziecko. Bardzo pragnę, żeby mój związek trwał. W „Trzy" przypominam więc, że może zdarzyć się coś niespodziewanego, czemu nie potrafimy się oprzeć.

Pana film to opowieść o nietypowym trójkącie: ten sam mężczyzna budzi namiętność zarówno w kobiecie, jak i w jej partnerze.

Mamy w Europie silne korzenie katolickie czy protestanckie i staramy się nasz świat wartości utrzymać. Ale uczucia bywają bardziej skomplikowane niż kodeksy obyczajowe.

Czwartym bohaterem „Trzy" jest Berlin. Po kilku zagranicznych produkcjach stęsknił się pan za nim?

Tak, ale interesowali mnie ludzie, którzy tu mieszkają, a oni widzą swoje miasto inaczej niż turyści. Niedawno zdałem sobie sprawę, jak rzadko bywam w okolicach Bramy Brandenburskiej obleganej przez turystów. Z kolei Kreutzberg, który zawsze lubiłem, bardzo się zmienia. Subkultury, w miarę zyskiwania popularności, tracą charakter. Zaczynają obrastać w piórka, podnoszą ceny. Kilka lat temu w Nowym Jorku, chodziłem na Soho. To było wtedy dzielnica trochę zagadkowa, trochę niebezpieczna. Dziś stała się modna, droga i zwariowana. Podobnie jak Brooklyn, do którego sprowadza się coraz więcej osób z nowojorskiego establishmentu. A ja lubię szukać miejsc nieodkrytych, oryginalnych. I ludzi, którzy niekoniecznie należą do śmietanki, lecz umieją iść pod prąd.

A pan sam gdzie teraz się znajduje? Był pan kiedyś częścią subkultury, potem kultury oficjalnej. Dzisiaj nie czuje się pan członkiem establishmentu?

Naprawdę nie wiem. Oczywiście jestem gdzie indziej niż 25 lat temu, gdy zaczynałem karierę. Łatwiej mi pracować, ale nadal każda nowa produkcja przypomina pole walki.

Czy po „Pachnidle"  i „International" nie miał pan ochoty przenieść się do USA?

„Pachnidło" było produkcją międzynarodową, „International" kręciliśmy w wielu miejscach globu. Oba filmy miały światową dystrybucję i dostałem potem kilka propozycji z wielkich studiów. Ale wymagałyby ode mnie przeprowadzenia się do Los Angeles. Odpowiadałem konsekwentnie:  Dziękuję. Chcę zostać w Berlinie.

Zadecydował sentyment?

Nie tylko. Nie mógłbym godzić się na kompromisy, jakich wymaga współpraca z hollywoodzkimi wytwórniami.

Jako artysta chce pan być niezależny?

Tak, choć potrafię wysłuchać cudzych uwag. Żaden twórca nie jest nieomylny. Pracuję od 20 lat z tymi samymi ludźmi, przyjaźnimy się i rozumiemy Nie krępują się powiedzieć, że coś jest nie tak. To jednak co innego niż wtrącanie się szefów studia, którzy każą zmieniać zakończenia, decydują o obsadzie i chcą mieć wpływ na ostateczny kształt filmu.