Spotkać Iwaszkiewicza. Nie-biografia

Do majątku Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku przyjeżdżali Miłosz, Słonimski i wiele innych literackich sław. O domownikach i ich gościach, czerpiąc ze wspomnień, listów i rozważań wielu osób, opowiada książka „Spotkać Iwaszkiewicza. Nie-biografia", przygotowana pod redakcją Anny Król.

Publikacja: 27.09.2014 17:00

Jarosław Iwaszkiewicz w gabinecie

Jarosław Iwaszkiewicz w gabinecie

Foto: Muzeum im. A. i J. Iwaszkiewiczów w Stawisku

Ta wszechstronna i ciekawa lektura może być przedsmakiem wizyty w Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku, do której pretekstem są koncerty rozpoczynającego się w niedzielę XV Festiwal Muzyczne Konfrontacje, kończącego obchody trzydziestolecia istnienia placówki. Nie do przecenienia jest też urok Podkowy Leśnej jesienią i klimat spotkań w domu Iwaszkiewiczów, nasycony aurą domowników i odwiedzających go gości, teraz bardziej nostalgiczny, choć bywało tu wesoło i hucznie:

Zobacz galerię zdjęć

„Miłosz przyjeżdżał na Stawisko – przeważnie z Andrzejewskim. Przyjeżdżali w niedzielę, a w związku z tym, że była godzina policyjna i trzeba było wrócić do Warszawy wieczorem, to wódkę zaczynało się pić o trzynastej. Andrzejewski był bardzo niemiły, kiedy się upił. Dokuczliwy, czepiający się straszliwie. I oni, któregoś dnia tak się upili, że tańczyli z Andrzejewskim kozaka u nas na stole, na dole w stołowym, do dziś to pamiętam" – opowiada Annie Król córka pisarza Maria Iwaszkiewicz-Wojdowska, założycielka kawiarni „Czytelnik".

Z Zofią Dzięcioł, gosposią, która pracowała na Stawisku z przerwą od 1956 roku do śmierci Iwaszkiewiczów, a potem została na miejscu jako pracownica muzeum i ma małe mieszkanie wydzielone z jego części, zaglądamy do szafy Iwaszkiewicza.

Wiszą w niej dobrze skrojone garnitury, szyte na miarę, szczególnie po tym, gdy lubiący dobrze zjeść, postawny mężczyzna, solidnie przytył, eleganckie kapelusze, przywożone w z Włoch. I mnóstwo - chomikowanych pod hasłem „przyda się" – szpargałów, które teraz pozwalają odtworzyć życie codzienne mistrza i jego żony Anny, córki Stanisława Wilhelma Lilpopa i Jadwigi ze Stankiewiczów.

„O Hani też nie myśl i nie mów źle, kocham ją tak bardzo, jak tylko można kochać jedyną kobietę, jaką się w życiu miało. Przecież to nie jej wina" – pisał w liście do przyjaciela Zygmunta Mycielskiego, kompozytora. Pisarz przez wiele lat z oddaniem opiekował się żoną, która cierpiała na chorobę psychiczną, objawiającą się powracającymi psychozami.

„Świat był zbyt piękny, abym tylko tobie

Oddał me wiersze. O najukochańsza,

W nieogarnione patrzałem przestrzenie,

Nieogarnione brały mnie uczucia.

Lecz gdy tu ludzie, tam gwiazdy na niebie

Serce me wiecznym pruły kołowrotem –

Ty trwałaś wierna jak woda, niezmienna,

Jedyna w świecie, która mnie kochałaś".

Pisał w wierszu „Do żony" z tomu „Powrót do Europy" w 1931 r.

Ale jednocześnie Iwaszkiewicz podkreślał, że najwyższą formą spełnienia, jest miłość między dwoma mężczyznami. I kochał się, jak pisał, do szaleństwa w mężczyznach, zaznaczając jednocześnie w swoich dziennikach, że nie o seksualność tu chodzi, a o siłę uczucia, którym darzył młodego mężczyznę. Ważną postacią w jego życiu był wiele młodszy Jerzy Błeszyński, który zmarł w 1959 r. na gruźlicę.

Te miłości i częste zagraniczne wojaże, nie odebrały Stawisku, prymatu pierwszeństwa. Tam pracował, miał swoje ukochane, rozpieszczone psy i wieczorami słuchał muzyki – Wagnera, Beethovena i pieśni Mahlera, czasami grał na fortepianie.

„Hania wróciła znad morza, Morrisowie przyjeżdżają, delegacja wyjechała do Colombo, bzy przekwitły, akacje zaczynają, wino pachnie na balkonie, że może udusić. Spokój, spokój, prawie szczęście" – pisał Iwaszkiewicz do Zygmunta Mycielskiego w czerwcu 1957 r. ze Stawiska.

„Spokój, spokój, prawie szczęście" – tymi słowami Jarosław Iwaszkiewicz zakończył „Brzezinę", z zawartym w „prawie" pesymizmem, który czaił się w jego utworach, podobnie jak w życiu.

O tym wspomina Justyna Sobolewska w eseju „Nikt inny tak tobie nie powie". Krytyczka zaczyna od wyzwania „Kiedy myślę o Iwaszkiewiczu, myślę o wzruszeniu" i tłumaczy je jako „poruszenie duszy pod wpływem piękna". Wymienia również swoje ulubione opowiadania, czym zachęca do lektury, pierwszej lub do powrotów.

W „Spotkać Iwaszkiewicza" jest mnóstwo nici prowadzących do kolejnej książki, którą pragnie się przeczytać. Choćby wspomnienia prawnuczki Ludwiki Włodek „Pra. Opowieść o rodzinie Iwaszkiewiczów", czy „Inne życie. Biografia Jarosława Iwaszkiewicza, t. 1." Radosława Romaniuka. Nie mówiąc już o „Dziennikach" i innych dziełach bohatera tej opowieści.

Na pewno równie inspirujące może być niedzielne spotkanie z prof. Marią Poprzęcką i prof. Krzysztofem Knittelem, które towarzyszyć będzie koncertowi utworów Brahmsa, Mozarta, Beethovena - w wykonaniu Beaty Bilińskiej – fortepian, Marka Mleczko – obój, Romana Widaszka – klarnet, Pawła Soleckiego – fagot, Leszka Salwy – waltornia oraz otwarciu wystawy fotografii ze zbiorów Muzeum w Stawisku, początek o godz. 17.00.

7 października o godz. 17.30 w warszawskiej księgarni Prusa odbędzie się wieczór z Radosławem Romaniukiem i Anną Król, redaktorką, pomysłodawczynią i autorką koncepcji artystycznej książki „Spotkać Iwaszkiewicza. Nie-bografia", którą czyta się i ogląda z przyjemnością, również dzięki rysunkom Alicji Rosé.

„Spotkać Iwaszkiewicza. Nie-biografia."

Pod redakcją Anny Król

Wilk & Król Oficyna Wydawnicza

Autorzy: Justyna Sobolewska, Ludwika Włodek, Radosław Romaniuk, Robert Papieski, Małgorzata Zawadzka, Piotr Mitzner i Anna Król.

Tym, którzy nie będą mogli w najbliższym czasie przyjechać do Podkowy Leśnej, polecamy „Wirtualne Stawisko".

XV Festiwal Muzyczne Konfrontacje

28 września - 26 października 2014

28 września 2014, godzina 17.00

Czym jest dla mnie Stawisko dzisiaj? - mówią prof. Maria Poprzęcka i prof. Krzysztof Knittel

Koncert w wykonaniu Beaty Bilińskiej – fortepian, Marka Mleczko – obój, Romana Widaszka – klarnet, Pawła Soleckiego – fagot, Leszka Salwy – waltornia

Brahms, Mozart, Beethoven

18.30

Otwarcie wystawy unikatowych fotografii ze zbiorów Muzeum w Stawisku

5 października 2014, godzina 17.00

Czym jest dla mnie Stawisko dzisiaj? – mówi Marek Wawrzkiewicz

Struny na ziemi – kompozycje jazzowe Włodka Pawlika do wierszy Jarosława Iwaszkiewicza Włodek Pawlik Trio, Lora Szafran i Marek Bałata – śpiew, Robert Więckiewicz – recytacje

10-11 października 2014

Konferencja naukowa

Przestrzeń tworzenia – aktualność problemu w sztuce i historii sztuki

Organizatorzy: Instytut Historii Sztuki UW i Muzeum w Stawisku.

Języki wystąpień: angielski, francuski, niemiecki.

(Impreza towarzysząca Festiwalowi)

12 października 2014, godzina 17.00

Opium String Quartet (Mozart, Szymanowski, Kilar)

18.30

Otwarcie wystawy Inspiracje Iwaszkiewiczowskie

19 października 2014, godzina 17.00

Czym jest dla mnie Stawisko dzisiaj? – mówią Janusz Drzewucki i Eustachy Rylski

Koncert w wykonaniu Konstantego Andrzeja Kulki – skrzypce,

Bartłomieja Kominka – fortepian, Tomasza Strahla – wiolonczela

Bach, Geminiani, Händel, Chopin, Wieniawski, Czajkowski, Paderewski

26 października 2014, godzina 17.00

Kompozycje jazzowe do wierszy Miłosza i Baczyńskiego

Aga Zaryan – śpiew, Michał Tokaj – fortepian

Bilet na spotkanie - normalny 20 zł, ulgowy 15 zł

Ta wszechstronna i ciekawa lektura może być przedsmakiem wizyty w Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku, do której pretekstem są koncerty rozpoczynającego się w niedzielę XV Festiwal Muzyczne Konfrontacje, kończącego obchody trzydziestolecia istnienia placówki. Nie do przecenienia jest też urok Podkowy Leśnej jesienią i klimat spotkań w domu Iwaszkiewiczów, nasycony aurą domowników i odwiedzających go gości, teraz bardziej nostalgiczny, choć bywało tu wesoło i hucznie:

Pozostało 93% artykułu
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Muzeum otwarte - muzeum zamknięte, czyli trudne życie MSN
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kultura
Program kulturalny polskiej prezydencji w Radzie UE 2025
Kultura
Arcydzieła z muzeum w Kijowie po raz pierwszy w Polsce
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Seriale roku, rok seriali
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kultura
Laury dla laureatek Nobla