Modernizm i plagi współczesnych metropolii

Centrum Architektury wydało przełomową książkę Jane Jacobs „Śmierć i życie wielkich miast Ameryki" po raz pierwszy po polsku.

Aktualizacja: 18.11.2014 14:56 Publikacja: 18.11.2014 14:08

Jane Jacobs

Jane Jacobs

Foto: Rzeczpospolita

Zaangażowana i gniewna książka z 1961 roku uważana jest za jedno z najważniejszych XX-wiecznych dzieł na temat architektury i miasta. Autorka Jane Jacobs polemizuje w niej z myślą Le Corbusiera i praktyką modernistycznego planowania miast. Polska edycja ukazuje się w serii wydawniczej Fundamenty, poświęconej kultowym tekstom dotyczącym światowej architektury, nietłumaczonym wcześniej na język polski.

- Ta książka to atak na obowiązujące metody planowania i przebudowywania miast. (...) To właśnie z miast urbanistyka powinna czerpać naukę i w odniesieniu do nich formułować i weryfikować swoje założenia. Jednak praktycy i nauczyciele tej dyscypliny (jeśli można ją tak nazwać) nie biorą pod uwagę wniosków płynących z realnych sukcesów i porażek... pisała Jane Jacobs.

Architektura i urbanistyka były jej pasją. Niepokoiły ją symptomy kryzysu wielkich metropolii w latach 50. w USA. Pilnie obserwowała rosnące miejskie plagi (zamieranie życia kulturalnego w centrach, brak bezpieczeństwa i wzrost przestępczości, niekontrolowany rozwój motoryzacji, brak interwencji władz miejskich wobec zagrożeń, czy nieprzemyślane decyzje urbanistyczne) i próbowała znaleźć antidotum.

Jane Jacobs (1916-2006) jako dziennikarką magazynu „Architectural Forum" pisała w latach 50. regularnie o współczesnej urbanistyce i architekturze, krytykując między innymi modernizację miast prowadzącą do masowych wyburzeń i przesiedleń.

W książce „ Śmierć i życie wielkich miast Ameryk" szukała przyczyn kryzysu, jak i sposobów wyjścia, prowadzących do przywrócenie życia ulicom, odrodzenie przedsiębiorczości społecznej, zapewnienie bezpieczeństwa i stanu równowagi między potrzebami różnych grup. Ostro polemizowała w swym traktacie z ideami Le Corbusiera i skutkami modernistycznej architektury i urbanistyki, tzn. dominacją blokowisk, centrów handlowych, parkingów i tras szybkiego ruchu. A także przeciwstawiała się potężnym developerom i urzędnikom i apelowała do architektów i urbanistów o zdrowy rozsądek. Mówi się, że napisała książę o „degeneracji i regeneracji miast". To z niej pochodzą tak popularne pojęcia , jak „oczy ulicy" czy „uliczny balet".

Autorka działała także czynnie na rzecz lokalnej społeczności, skutecznie blokując m.in. budowę trasy szybkiego ruchu przez środek Manhattanu oraz przedłużenie Piątej Alei przez Washington Square Park. Dała tym samym początek miejskiemu aktywizmowi i przyczyniła do ograniczenia wszechwładzy nowojorskiego urzędnika Roberta Mosesa.

Inne jej książki to m.in. "The Economy of Cities", "Cities and the Wealth of Nation" oraz "Dark Age Ahead".

Premiera „Śmierci i życia wielkich miast Ameryki" (ze wstępem wieloletniego wydawcy książek Jane Jacobs – Jasona Epsteina oraz posłowiem socjologa Kacpra Pobłockiego) odbędzie się 19 listopada w Warszawie i 22 listopada w Krakowie. W spotkaniach tych specjalnym gościem będzie Roberta Brandes Gratz, amerykańska badaczka i urbanistka, współzałożycielka wraz z Jane Jacobs ośrodka badawczego The Center for The Living City.

Zaangażowana i gniewna książka z 1961 roku uważana jest za jedno z najważniejszych XX-wiecznych dzieł na temat architektury i miasta. Autorka Jane Jacobs polemizuje w niej z myślą Le Corbusiera i praktyką modernistycznego planowania miast. Polska edycja ukazuje się w serii wydawniczej Fundamenty, poświęconej kultowym tekstom dotyczącym światowej architektury, nietłumaczonym wcześniej na język polski.

- Ta książka to atak na obowiązujące metody planowania i przebudowywania miast. (...) To właśnie z miast urbanistyka powinna czerpać naukę i w odniesieniu do nich formułować i weryfikować swoje założenia. Jednak praktycy i nauczyciele tej dyscypliny (jeśli można ją tak nazwać) nie biorą pod uwagę wniosków płynących z realnych sukcesów i porażek... pisała Jane Jacobs.

Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Muzeum otwarte - muzeum zamknięte, czyli trudne życie MSN
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kultura
Program kulturalny polskiej prezydencji w Radzie UE 2025
Kultura
Arcydzieła z muzeum w Kijowie po raz pierwszy w Polsce
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Seriale roku, rok seriali
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kultura
Laury dla laureatek Nobla