Nadal trzy lata za lżenie prezydenta

Kara więzienia za znieważenie głowy państwa jest zgodna z ustawą zasadniczą – uznał Trybunał Konstytucyjny

Publikacja: 07.07.2011 02:35

Zakład karny

Zakład karny

Foto: Dziennik Wschodni/Fotorzepa, Bartłomiej Żurawski Bartłomiej Żurawski

– Prezydentowi należy się szczególny szacunek i cześć – orzekli jednogłośnie sędziowie Trybunału Konstytucyjnego. Odpowiedzieli tak na pytanie, jakie TK zadał w 2009 r. gdański Sąd Okręgowy, rozpatrujący zażalenie prezydenta Lecha Kaczyńskiego na umorzenie śledztwa. Dotyczyło znieważenia go przez Lecha Wałęsę, który powiedział w TVN 24 w 2007 r.: „Durnia mamy za prezydenta".  Śledztwo umorzyła prokuratura w Warszawie, uznając, że wypowiedź była tylko emocjonalna.

Gdański sąd miał jednak wątpliwości, czy art. 135, par. 2 kodeksu karnego, na który powoływali się warszawscy prokuratorzy – brzmi on: „kto publicznie znieważa Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech" – jest zgodny z  Konstytucją RP i z art. 10. Europejskiej konwencji praw człowieka chroniącym swobodę wypowiedzi. W ocenie sądu w demokratycznym społeczeństwie „nie może zyskać akceptacji pogląd, iż znieważenie dobrego imienia prezydenta RP godzi w interes całego państwa".

Trybunał tej sprzeczności nie dostrzegł. Uznał też zgodność przepisu z konstytucją.

Rozczarowany orzeczeniem jest dr Adam Bodnar, przedstawiciel Fundacji Helsińskiej, która uznała, że przepis kodeksu karnego nieproporcjonalnie ogranicza wolność słowa.

Niebezpieczna uznaniowość

– Nie usłyszałem podczas ustnego uzasadnienia argumentów dotyczących europejskiej konwencji praw człowieka – mówi Bodnar. – Zdziwiło mnie też stwierdzenie, iż nawet jeśli przepis ten przewiduje karę więzienia, to nic nie stoi na przeszkodzie, by uznawano w podobnych sprawach, że mamy do czynienia ze znikomą szkodliwością czynu. Konsekwencją może być uznaniowość decyzji – jedni będą ścigani, inni nie.

W oficjalnym komunikacie na stronie Trybunału po rozprawie podkreślono, że w podobnych sprawach „możliwe jest wymierzenie grzywny lub kary ograniczenia wolności w miejsce kary pozbawienia wolności, o ile występek nie miał charakteru chuligańskiego".

Niewiele wyroków

Z danych Prokuratury Generalnej wynika, że od 1997 r. (wtedy wszedł w życie nowy kodeks karny) było 210 postępowań z wykorzystaniem przepisu o  znieważeniu prezydenta, 121 zakończyło się odmową wszczęcia śledztwa. 63 sprawy umorzono, niektóre są w toku, a do sądu trafiło 11 aktów oskarżenia. Zapadły trzy wyroki skazujące: jeden na rok więzienia w zawieszeniu na cztery lata i  dwa skazujące winnych na  grzywnę.

Orzeczenie TK oznacza, że kłopoty nadal będzie miał Robert Frycz, autor strony internetowej antykomor.pl, na której znaleźć się miała gra polegająca na strzelaniu do wizerunku Bronisława Komorowskiego. Do mieszkania Frycza weszli w maju funkcjonariusze ABW.

Choć jeśli jego sprawa trafi do Strasburga, może się potoczyć inaczej. Jak podkreślają prawnicy, wszystkie procesy, jakie w podobnych sprawach toczyły się przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, zakończyły się wygraną „znieważających" głowy państwa. Ostatni taki wyrok z 2011 r. dotyczył znieważenia króla Hiszpanii. Jemu też Strasburg nie przyznał szczególnych przywilejów, wyżej ceniąc swobodę wypowiedzi baskijskiego polityka, który zarzucił królowi prześladowanie działaczy niepodległościowych.

Trybunał w Strasburgu wydał dotąd pięć takich orzeczeń. Prócz Hiszpanii dotyczyły Francji i Turcji.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki e.losinska@rp.pl

– Prezydentowi należy się szczególny szacunek i cześć – orzekli jednogłośnie sędziowie Trybunału Konstytucyjnego. Odpowiedzieli tak na pytanie, jakie TK zadał w 2009 r. gdański Sąd Okręgowy, rozpatrujący zażalenie prezydenta Lecha Kaczyńskiego na umorzenie śledztwa. Dotyczyło znieważenia go przez Lecha Wałęsę, który powiedział w TVN 24 w 2007 r.: „Durnia mamy za prezydenta".  Śledztwo umorzyła prokuratura w Warszawie, uznając, że wypowiedź była tylko emocjonalna.

Pozostało 86% artykułu
Kraj
Strategie ochrony rynku w obliczu globalnych wydarzeń – zapraszamy na webinar!
Kraj
Podcast „Pałac Prezydencki”: Co zdefiniuje kampanię prezydencką? Nie tylko bezpieczeństwo
Kraj
Sondaż „Rzeczpospolitej”: Na wojsko trzeba wydawać więcej
Kraj
Michał Braun: Stawiamy na transparentność
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Kraj
Koalicja Obywatelska ogłosiła wynik prawyborów. Politycy innych partii komentują: Wyreżyserowany spin!
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska