Fikcyjne kary w zawiasach

Ponad 60 proc. wyroków zapada w zawieszeniu. Minister sprawiedliwości będzie kary urealniać – ustaliła „Rz”

Publikacja: 03.10.2012 03:17

Fikcyjne kary w zawiasach

Foto: Fotorzepa, Piotr Nowak PN Piotr Nowak

Wielu skazanych, zwłaszcza jeżeli często bywają na bakier z prawem, wyroki w zawieszeniu traktuje jako mało dotkliwe czy nic nieznaczące. W efekcie stają się często coraz bardziej zuchwali i popełniają kolejne przestępstwa. Tak jak bohater afery Amber Gold Marcin P.

Tymczasem – jak wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości – kar w zawieszeniu jest wręcz lawina. Szef resortu Jarosław Gowin uważa zjawisko za niepokojące i wymagające działań. – Masowość kar więzienia w zawieszeniu nadaje tej karze charakter fikcyjny. Dlatego trzeba to zjawisko radykalnie ograniczyć, a karom nadać charakter realny. Ten system kar w Polsce musi ulec zmianie – mówi „Rz" Gowin.

Na polecenie Gowina jego resort zgromadził dokładne dane dotyczące kar w zawieszeniu. Wyniki analizy dowodzą, że ok. 60 proc. ogółu kar, jakie zapadły w Polsce w ostatnich latach, to kary w zawieszeniu.

Co planuje resort sprawiedliwości? – Lekarstwem nie jest zaostrzanie kar, to ślepa uliczka, czy posyłanie ludzi pod byle zarzutem do więzienia – mówi „Rz" Gowin. I uważa, że rozwiązaniem jest rozwijanie kar wolnościowych, systemu dozoru elektronicznego i prac społecznych dla skazanych.

240 tys.

spośród 280 tys. wyroków pozbawienia wolności w 2011 r. zapadło w zawieszeniu

Gowin powołał zespół, który ma przygotować odpowiednie rekomendacje. A już od przyszłego roku minister chciałby przy współpracy z samorządami rozwijać różne formy kar wolnościowych.

Niezależnie od tego Komisja kodyfikacyjna prawa karnego pod kierunkiem prof. Andrzeja Zolla pracuje nad zmianami legislacyjnymi mającymi ograniczyć zakres stosowania kary więzienia w zawieszeniu. – Chcemy np. jako zasadę wprowadzić, żeby karze więzienia w zawieszeniu zawsze towarzyszyła jakaś inna forma kary, np. grzywna, dozór elektroniczny czy krótki wyrok bezwzględnego więzienia, np. miesiąc więzienia, a potem dwa lata w zawieszeniu – wyjaśnia Gowin.

Za rozwiązaniem proponowanym przez Gowina przemawiają liczby. W ubiegłym roku sądy skazały prawomocnie 423 tys. osób, z tego ok. 60 proc. na kary w zawieszeniu. Na 280 tys. skazanych na najczęściej orzekaną karę pozbawienia wolności przeważająca większość – bo blisko 240 tys. – nie trafiła za kraty, ponieważ wyrok zapadł w zawieszeniu. Na bezwzględne więzienie skazano tylko ok. 41 tys. osób.

Z kolei na 93 tys. osób skazanych na grzywnę, 1,5 tys. wymierzono ją w zawieszeniu. Spośród 49 tys. skazanych na ograniczenie wolności 1,2 tys. dotyczyło kary w zawieszeniu. Od lat trend jest podobny.

Ze szczegółów analizy, do której dotarła „Rz", wynika, że osób skazanych na co najmniej dwa wyroki w zawieszeniu, jest ponad 300 tysięcy. Niemal 10 tysięcy osób to skazani, mający na koncie pięciokrotne wyroki w zawiasach. Resortowe statystyki wyłapały też rekordzistę. Ma na koncie aż 27 wyroków w zawieszeniu.

Kim jest? Dziś wiadomo jedynie, że regularnie dopuszczał się kradzieży z włamaniem i za nie aż tyle razy były skazany.

Wyroki w zawieszeniu – jak sprawdziła „Rz" –?zapadają wobec drobnych przestępców, złodziei czy włamywaczy i w sprawach poważniejszych. Kary w zawieszeniu dostają też m.in. sprawcy stalkingu. Mimo że za uporczywe nękanie grozi do trzech lat więzienia, większość skazanych nie trafia za kratki. Przez pierwsze pół roku po wejściu w życie karalności stalkingu – jak ujawniła „Rz" – zostało skazanych za nękanie tylko dziewięć osób i wszystkie na kary w zawiasach.

Za oszustwa grozi do ośmiu lat więzienia, ale sprawcy tych czynów też dostają kary w zawieszeniu. Jak niedawno podał „Puls Biznesu", w 2011 r. na 28 tys. oszustów gospodarczych najczęściej zapadły wyroki od pół roku do dwóch lat więzienia w zawieszeniu. – Zwykle sądy idą po linii najmniejszego oporu, stąd kary w zawieszeniu. Wiedzą o poprzednich wyrokach, ponieważ są one w rejestrze karnym – mówi „Rz" prof. Piotr Kruszyński, karnista z UW. – Sugestie, żeby tylko drugie skazanie mogło być w zawieszeniu, a kolejne było karą bezwzględną, idą za daleko, ale wyroków w zawieszeniu jest stanowczo za dużo.

– Sąd z reguły orzeka karę w zawieszeniu wobec skazanych po raz pierwszy. Ale może również dlatego, że inne kary w polskich warunkach trudno wykonać. Gdyby prace społecznie użyteczne były realnie wykonywane, zapewne sądy częściej by takie kary wymierzały – mówi „Rz" sędzia Marcin Łochowski, rzecznik Sądu Okręgowego Warszawa-Praga.

Gdyby Marcin P. trafił za kraty...

Marcin P., bohater afery Amber Gold, to niejedyny, choć ostatnio najbardziej znany skazany mający na koncie wyroki w zawieszeniu. Niedawno wyszło na jaw, że takich kar w zawieszeniu miał aż sześć. Gdyby sądy surowiej go potraktowały: wymierzyły bezwzględną karę i posłały za kraty, prawdopodobnie nie rozkręciłby tak potężnego przedsięwzięcia jak Amber Gold i nie naciągnął na miliony złotych tysięcy klientów. Za jakie przestępstwa Marcin P. dostawał wyroki w zawieszeniu? Były wśród nich m.in. wyłudzenia kredytów w bankach, których nie spłacał, a brał je na tzw. słupy, czyli podstawione osoby. Sądy skazywały go również za przywłaszczenie pieniędzy klientów i fałszowanie dokumentów. Około dziesięciu lat temu został skazany za sprawę firmy Multikasa (klienci płacili np. rachunki za prąd, ale pieniądze trafiały do P. i jego wspólniczek). Sąd wymierzył mu karę w zawieszeniu i nakazał naprawienie szkody i oddanie klientom pieniędzy. Mimo że P. oddał tylko część, wyroku mu nie odwieszono. Dzisiaj wobec sędzi z Malborka, która nie dopilnowała wykonania kary wobec Marcina P., prokuratorów, którzy m.in. godzili się na kary w zawieszeniu, chociaż wiedzieli, że był wcześniej karany za nadużycia finansowe, a także wobec kuratorów toczą się postępowania dyscyplinarne i wyjaśniające. Wobec jednego z kuratorów, którzy poświadczyli, że P. zwrócił klientom pieniądze, trwa śledztwo.

Kraj
Podcast Pałac Prezydencki: "Prezydenta wybierze internet". Rozmowa z szefem sztabu Mentzena
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kraj
Gala Nagrody „Rzeczpospolitej” im. J. Giedroycia w Pałacu Rzeczpospolitej
Kraj
Strategie ochrony rynku w obliczu globalnych wydarzeń – zapraszamy na webinar!
Kraj
Podcast „Pałac Prezydencki”: Co zdefiniuje kampanię prezydencką? Nie tylko bezpieczeństwo
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kraj
Sondaż „Rzeczpospolitej”: Na wojsko trzeba wydawać więcej