Wszechświat skończy się szybciej, niż zakładano. Ile czasu nam zostało? Nowe badanie

Naukowcy z Uniwersytetu Radboud w Nijmegen w Holandii wykorzystali wiedzę z zakresu astrofizyki, fizyki kwantowej i matematyki, by obliczyć, ile lat jeszcze potrzeba, by rozpadł się wszechświat. Bazowali na zjawisku opisywanym jako promieniowanie Hawkinga. Z obliczeń badaczy wynika, że zostało nam mniej czasu, niż kiedyś przypuszczaliśmy.

Publikacja: 15.05.2025 12:32

Wszechświat może się rozpaść wcześniej, niż pierwotnie zakładano. To efekt zjawiska związanego z cza

Wszechświat może się rozpaść wcześniej, niż pierwotnie zakładano. To efekt zjawiska związanego z czarnymi dziurami

Foto: AdobeStock

Badania prowadzone były przez naukowców z Uniwersytetu Radboud w Nijmegen w Holandii: eksperta od czarnych dziur Heino Falcke, fizyka kwantowego Michaela Wondraka i matematyka Waltera van Suijlekoma. Wyniki ich pracy zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym „Journal of Cosmology and Astroparticle Physics”. Odkrycie opisuje m.in. portal Phys.org.

Rozpad wszechświata za 10^78 lat

Naukowcy stwierdzili, że jeśli weźmiemy pod uwagę tylko promieniowanie podobne do promieniowania Hawkinga, koniec wszechświata nastąpi za około 10^78 (10 do potęgi 78) lat (jedynka i 78 zer). Tyle czasu zajmuje białym karłom, najbardziej trwałym ciałom niebieskim, rozpad pod wpływem promieniowania podobnego do promieniowania Hawkinga. Poprzednie badania, które nie uwzględniały tego efektu, ustaliły czas życia białych karłów na 10 do potęgi 1100 (jedynka i 1100 zer) lat.

Czytaj więcej

Nowe obserwacje dotyczące gwiazd. „Odkrycia te podważają obecne modele"

Obliczenia badaczy z Uniwersytetu Radboud to kontynuacja ich poprzedniej pracy opublikowanej w 2023 r. Wykazali w niej, że pod wpływem procesu podobnego do promieniowania Hawkinga mogą rozpadać się („wyparowywać”) nie tylko czarne dziury, ale również inne obiekty, takie jak gwiazdy neutronowe.

Czym jest promieniowanie Hawkinga?

W latach 70. XX w. fizyk kwantowy Stephen Hawking opublikował teorię mówiącą o istnieniu promieniowania cieplnego emitowanego przez czarne dziury. Nazwano je promieniowaniem Hawkinga. Praca Hawkinga zakłada, że wbrew teorii względności cząstki i promieniowanie mogą uciec z czarnej dziury. Na jej skraju mogą powstać dwie tymczasowe cząstki, a zanim się połączą, jedna cząstka zostaje wessana do czarnej dziury, a druga ucieka.

Jedną z konsekwencji tego procesu jest fakt, że pod jego wpływem czarna dziura bardzo powoli rozpada się na cząsteczki i promieniowanie. Przeczy to teorii względności Alberta Einsteina, która mówi, że czarne dziury mogą tylko rosnąć.

Czytaj więcej

Naukowcy zaobserwowali „piractwo lodowe” na Antarktydzie. Zachodzi szybciej, niż sądzono

Promieniowanie Hawkinga dotyczy nie tyko czarnych dziur

Naukowcy z Uniwersytetu Radboud obliczyli, że proces promieniowania Hawkinga teoretycznie dotyczy również innych obiektów z polem grawitacyjnym. Ich obliczenia wykazały ponadto, że czas parowania obiektu zależy wyłącznie od jego gęstości. „Ku zaskoczeniu badaczy, gwiazdy neutronowe i gwiezdne czarne dziury potrzebują tyle samo czasu, aby się rozpaść: 10 do potęgi 67 lat. Było to nieoczekiwane, ponieważ czarne dziury mają silniejsze pole grawitacyjne, co powinno powodować ich szybsze parowanie” – czytamy na Phys.org. Michael Wondrak, współautor badania wyjaśnia, że można to wyjaśnić faktem, że czarne dziury nie mają powierzchni. Pochłaniają one część swojego promieniowania, co hamuje ten proces.

Badania prowadzone były przez naukowców z Uniwersytetu Radboud w Nijmegen w Holandii: eksperta od czarnych dziur Heino Falcke, fizyka kwantowego Michaela Wondraka i matematyka Waltera van Suijlekoma. Wyniki ich pracy zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym „Journal of Cosmology and Astroparticle Physics”. Odkrycie opisuje m.in. portal Phys.org.

Rozpad wszechświata za 10^78 lat

Pozostało jeszcze 88% artykułu
Kosmos
Naukowcy odkryli niezwykły obłok blisko Ziemi. Może ujawnić tajemnicę gwiazd
Kosmos
Doba na Uranie jest dłuższa niż sądzono. Nowe obliczenia naukowców
Kosmos
Pierwszy taki sygnał z kosmosu, dociera do Ziemi co dwie godziny. Odkryto jego źródło
Kosmos
Nowe obserwacje dotyczące gwiazd. „Odkrycia te podważają obecne modele"
Kosmos
Zbliża się majowa pełnia. Kiedy obserwować Kwiatowy Księżyc?