Wyniki najnowszego badania opublikowano 6 lutego w czasopiśmie „Astrophysical Journal Letters”. Nad publikacją pracował zespół badaczy pod kierunkiem Anniek Gloudemans z NOIRLab.
Namierzono strumień rozciągający się na rekordowej długości
Jak podaje portal space.com, w publikacji opisano wyniki obserwacji „największego strumienia wystrzelonego przez czarną dziurę, jaki kiedykolwiek widziano we wczesnym wszechświecie”. Zaobserwowany strumień ma dwa płaty i rozciąga się na długości ok. 200 tys. lat świetlnych. Nietypowe są nie tylko wymiary strumienia, ale także źródło i okres pochodzenia. Według obliczeń astronomów potężny dżet pochodzi z okresu, gdy wszechświat miał 1,2 miliarda lat. Do tej pory wielokrotnie odkrywano strumienie radiowe pochodzące z kwazarów. Po raz pierwszy jednak wykryto sygnał pochodzący z tak wczesnego okresu.
Czytaj więcej
Prawdopodobieństwo zderzenia Ziemi z asteroidą 2024 YR wynosi obecnie 1 do 43 - informuje CNEOS (...
Nietypowe źródło kosmicznego sygnału
Badany sygnał pochodzi z kwazara oznaczonego symbolem J1601+3102. Jak wyjaśniają autorzy publikacji, szacowany ciężar obiektu odpowiada masie ok. 450 milionów razy większej niż masa Słońca. Kwazary powstają, gdy supermasywna czarna dziura jest otoczona gazem i pyłem, którymi może się „żywić”. Materia ta tworzy charakterystyczny, spłaszczony dysk akrecyjny. Masa czarnej dziury generuje ogromne tarcie w dysku doprowadzając do intensywnego podgrzewania obiektu. Część materii znajdującej się w dysku akrecyjnym nie wpada do centrum czarnej dziury, ale jest przyciągana do jej biegunów, a następnie wyrzucana pod postacią silnego strumienia. Dżety pochodzące z kwazarów można zlokalizować za pomocą radioteleskopów.
Technologia w służbie astronomii
Najnowsze odkrycie to efekt obserwacji dokonanych przy użyciu kilku teleskopów. Rekordowy dżet został zaobserwowany po raz pierwszy przez sieć radioteleskopów Low-Frequency Array (LOFAR). Obserwacje uzupełniające w bliskiej podczerwieni wykonano za pomocą spektrografu Gemini (GNIRS), a w zakresie optycznym przy pomocy teleskopu Hobby Eberly. Połączone dane z wszystkich typów obserwacji pozwoliły stworzyć pełny obraz kwazara i dżetu, który został z niego wystrzelony.
