Bruksela może skontrolować i ukarać Orlen za manipulację cenami

W ostatnich tygodniach ceny paliw w Polsce osiągnęły najniższy poziom w Unii Europejskiej. Rynek ten kontroluje Orlen, czyli nasz krajowy monopolista. Komisja Europejska nieoficjalnie zasygnalizowała, że może zająć się tą sprawą. Czy ma kompetencje?

Aktualizacja: 28.09.2023 11:32 Publikacja: 28.09.2023 03:00

Bruksela może skontrolować i ukarać Orlen za manipulację cenami

Foto: Adobe Stock

Komisja Europejska ma prawo wysłać swoich kontrolerów do kraju członkowskiego i przesłuchać prezesa firmy podejrzanej o manipulację cenami.

Ochrona unijnego rynku to w zasadzie wspólne zadanie KE i krajowych organów ochrony konkurencji (w Polsce to UOKiK). Przewidują to przepisy art. 101 i 102 traktatu o funkcjonowaniu UE. Z kolei unijne rozporządzenie 1/2003 określa procedury działania organów krajowych i KE (gdy trzeba – współdziałania) w tych sprawach. W praktyce prawo do wszczęcia postępowania ma zarówno KE, jak i organ krajowy. Zdarza się, że organy krajowe zajmują się sprawami o zasięgu międzynarodowym, a KE podejmuje się działań w sprawie jednego tylko państwa.

Według art. 7 rozporządzenia KE może„w drodze decyzji nakazać przedsiębiorstwom lub związkom przedsiębiorstw, których sprawa dotyczy, by zaprzestały takiego naruszenia”. Mogą to być np. grzywny, takie jak nałożona 24 września w wysokości 376 mln euro na koncern Intel za praktyki monopolistyczne na rynku procesorów.

Czytaj więcej

Orlen apeluje, aby nie kupować paliwa na zapas. Ceny przekroczyły ważną granicę

Zanim jednak do takich decyzji dojdzie, KE może przeprowadzić kontrolę w firmach. I to bezpośrednio. Jej kontrolerzy mają prawo m.in. wejść do siedziby firmy, przeszukać, przesłuchać jej pracowników i sprawdzić dokumenty. W razie oporu kontrolowanego może zwrócić się do władz krajowych o pomoc, z użyciem policji włącznie. Według art. 20 rozporządzenia państwo członkowskie jest zobowiązane udzielić takiej pomocy, aczkolwiek krajowe sądy mogą weryfikować zasadność środków używanych przez kontrolerów.

Nie jest nowością zawiadamianie KE o praktykach monopolistycznych przez polskie poszkodowane firmy. Spółka Sped-Pro np. skarżyła się do KE na monopolistyczne praktyki PKP i brak bezstronności UOKiK. Także spółka Car-Master napisała do KE skargę na praktyki koncernu Toyota. Komisja odrzuciła te skargi, ale Car-Sped w 2022 r. dowiódł przed luksemburskim sądem UE, że odmowa KE była bezpodstawna (sygn. T-791/19).

Jak zaznacza adwokat Joanna Affre, ekspertka prawa konkurencji, KE dysponuje wieloma urzędnikami wyspecjalizowanymi w postępowaniach dotyczących praktyk monopolistycznych, także w kontrolach dokonywanych w państwach członkowskich.

– Komisja powinna zbadać, czy dana firma ma pozycję dominującą i czy jej w praktyce nadużywa. Wydając decyzję, stwierdza, czy zostały naruszone europejskie przepisy prawa konkurencji – wyjaśnia ekspertka.

Czytaj więcej

Bernatt, Sznajder: Czy niskie ceny paliw szkodzą konsumentom

Komisja Europejska ma prawo wysłać swoich kontrolerów do kraju członkowskiego i przesłuchać prezesa firmy podejrzanej o manipulację cenami.

Ochrona unijnego rynku to w zasadzie wspólne zadanie KE i krajowych organów ochrony konkurencji (w Polsce to UOKiK). Przewidują to przepisy art. 101 i 102 traktatu o funkcjonowaniu UE. Z kolei unijne rozporządzenie 1/2003 określa procedury działania organów krajowych i KE (gdy trzeba – współdziałania) w tych sprawach. W praktyce prawo do wszczęcia postępowania ma zarówno KE, jak i organ krajowy. Zdarza się, że organy krajowe zajmują się sprawami o zasięgu międzynarodowym, a KE podejmuje się działań w sprawie jednego tylko państwa.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego