To klient decyduje, co ma zrobić sprzedawca

Mecenas Tomasz Poznański wyraził pogląd, że „druga część normy prawnej (z art. 8 ust. 1 o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej) odnosi się wyłącznie do sprzedawcy i pozwala mu na podjęcie jednostronnej decyzji w związku z żądaniem kupującego” („[link=http://www.rp.pl/artykul/340705.html]Klient nie zawsze ma prawo decydować[/link]”, DOBRA FIRMA z 28 lipca 2009 r.).

Autor przekonuje, że gdy koszty wymiany lub naprawy są nadmierne, „to sprzedawca podejmuje ostateczną decyzję”, oraz że „sprzedający ma obowiązek doprowadzenia produktu do stanu zgodnego z umową. O tym, w jaki sposób to się stanie, nie decyduje jednak konsument”.

Nie zgadzając się z zaprezentowanym powyżej poglądem, spróbuję wykazać, że [b]regulacja ustawowa w tym zakresie jednoznacznie wskazuje na całkowicie przeciwną zasadę: zawsze ostatnie słowo należy do konsumenta[/b].

[srodtytul]Trzeba czytać cały przepis[/srodtytul]

Art. 8 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=831CBB42D229073AADA2181B76E4A1A0?id=166809]ustawy z 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego (DzU z 2002 r., nr 141, poz. 1176 z późn. zm.)[/link] liczy sobie cztery ustępy, z których najistotniejsze dla ustalenia, kto decyduje o sposobie doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową, są ust. 1 oraz ust. 4.

Ustawa o sprzedaży konsumenckiej wprowadziła sekwencyjność uprawnień w razie zaistnienia niezgodności z umową. To kupujący dokonuje wyboru, w pierwszej kolejności między naprawą rzeczy a wymianą towaru na nowy, a w dalszej służy mu roszczenie o obniżenie ceny oraz prawo kształtujące uprawnienie do odstąpienia od umowy. Mecenas Poznański pominął milczeniem dwa ostatnie uprawnienia, tymczasem ust. 4 art. 8 jest w mojej ocenie kluczowy.

Śmiem twierdzić, że wybór wymiany towaru dokonany przez kupującego jest wiążący dla sprzedawcy. Owszem, powszechnie uważa się, że nie ma on charakteru ostatecznego, prawo ponownego wyboru pozostaje jednak wciąż przy konsumencie. W mojej ocenie w takiej sytuacji to konsument wybiera spośród trzech pozostałych uprawnień.

[srodtytul]Inaczej niż w kodeksie cywilnym[/srodtytul]

Z ust. 1 art. 8 ustawy o sprzedaży konsumenckiej nie wynika, że sprzedawca może dokonać wyboru sposobu usunięcia niezgodności. Normy art. 8 ust. 1 i 4 ustawy o sprzedaży konsumenckiej nie zostały skonstruowane tak jak przepis art. 560 § 1 k.c.: „Jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny. Jednakże kupujący nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie”.

W przepisie kodeksowym sprzedawcy zostało wyraźnie udzielone uprawnienie do zniweczenia wyboru konsumenta przez niezwłoczne spełnienie innego świadczenia. W ustawie o sprzedaży konsumenckiej sprzedawca jedynie ogranicza kupującemu możliwość wyboru, podnosząc nadmiernie koszty. Dokonana przez sprzedawcę bez wezwania lub bez upoważnienia przez konsumenta samowolna naprawa nie zwalnia w żaden sposób sprzedawcy od odpowiedzialności i od obowiązku wymiany rzeczy zgodnie z postanowionym żądaniem.

Trzeba także zaznaczyć, że zwrot: „naprawa albo wymiana są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów”, nie odnosi się wyłącznie do sprzedawcy. Brzmiałby on bowiem wówczas: „chyba że sprzedawca uzna, że naprawa albo wymiana są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów”. Oceny w tym zakresie może dokonać także kupujący. Zasygnalizować wypada, że polska ustawa pomija porównanie kosztów naprawy i wymiany (chociaż w ten sposób postępuje większość sprzedawców), co należy traktować jako regulację korzystniejszą dla krajowych konsumentów, a co jest dopuszczalne z uwagi na minimalny charakter dyrektywy.