Wojna na Bliskim Wschodzie. Iran nie powiedział jeszcze ostatniego słowa

Nikt się nie spodziewał, że potężny amerykański atak na instalacje nuklearne Iranu zakończy wojnę izraelsko-irańską. Trwa w najlepsze w oczekiwaniu na odwetową akcję Teheranu. Na razie Iran wznowił ataki rakietowe na Izrael. Z kolei izraelskie lotnictwo bombardowało w poniedziałek cele w Teheranie oraz instalacje jądrowe w ośrodku Fordo, na które Amerykanie zrzucili w czasie weekendu sześć kilkunastotonowych bomb penetrujących do głębokości około 60 metrów. 

Atak Izraela w tym miejscu może być dowodem, że ośrodek ten nie został całkowicie zniszczony, jak początkowo ogłosił prezydent Donald Trump. Gdy kurz opadł, przedstawiciele jego administracji mówili już jedynie o „bardzo poważnych zniszczeniach”. Nie wiadomo jeszcze, jakie były w rzeczywistości skutki amerykańskiego nalotu. Z ostateczną oceną trzeba będzie poczekać na raporty izraelskiego wywiadu. Same zdjęcia satelitarne nie wystarczą.

Izrael i USA atakują Iran. Do czego dążą Beniamin Netanjahu i Donald Trump?

Celem poniedziałkowych niezwykle intensywnych nalotów izraelskiego lotnictwa były nie tylko obiekty wojskowe, jak szereg lotnisk w zachodnim Iranie, lecz także kwatera ochotniczych sił paramilitarnych Basidż w Teheranie, używanych przez reżim do tłumienia rewolt ludności, jak w czasie wielkich antyrządowych wystąpień po śmierci Mahsy Amini cztery lata temu. Jak twierdzi „Jerusalem Post”, zginąć tam miało kilkuset członków Basidż. Wysadzona została też brama wejściowa do okrytego jak najgorszą sławą więzienia Ewin w północnej części Teheranu. To tam przetrzymywani są i torturowani przeciwnicy reżimu.

Wybór takich celów oznacza wyraźną zmianę izraelskiej taktyki, wskazując jednoznacznie na to, że premier Netanjahu liczy na wywołanie zamieszek w Iranie, które mogłyby doprowadzić do zmiany reżimu ajatollahów. Możliwość taką dopuszcza także obecnie prezydent Trump, mimo że wcześniej zapewniał, że celem masowanego ataku była wyłącznie likwidacja programu atomowego. 

Czytaj więcej

Polityka

W Iranie trwają poszukiwania nowego ajatollaha

Trzyosobowy komitet złożony z członków Zgromadzenia Ekspertów, organu odpowiedzialnego za wyznacz...

Taktykę zmienili też wojskowi irańscy. Zamiast wysyłania na Izrael całej gromady rakiet ograniczyli się obecnie do użycia kilku pocisków w jednej fali, mającej szanse na przedostanie się przez izraelską tarczę antyrakietową. Przynosi to zamierzone skutki, jak chociażby zniszczenie infrastruktury energetycznej na południu Izraela.

Reżim ajatollahów na razie nienaruszony. Czy Iran czeka rewolucja?

– Nie ulega wątpliwości, że najbardziej korzystnym rozwojem sytuacji dla Izraela byłaby rewolta społeczna w Iranie i całkowity upadek opresyjnego reżimu ajatollahów – mówi „Rzeczpospolitej” Avi Scharf z dziennika „Haarec”. Stąd atak na  kwaterę główną znienawidzonych w Iranie sił paramilitarnych Basidż oraz więzienie Ewin. Miałaby to stanowić zachętę dla działania irańskiej opozycji. Mało kto z ekspertów wierzy w taki rozwój sytuacji. 

Rozmówca „Rzeczpospolitej” sir Richard Dalton, były brytyjski ambasador w Iranie, wyklucza taką możliwość całkowicie. Jego zdaniem system ustanowiony przez ajatollahów jest tak zakorzeniony w strukturach władzy, że jego zmiana jest praktycznie niemożliwa, a na rewolucję się obecnie nie zanosi. Potwierdzają to doniesienia zachodnich korespondentów w Iranie po rozmowach  z ludnością.

– Zmiana władzy jest nierealistyczna zwłaszcza w warunkach wojennych – mówi „Rzeczpospolitej” prof. Eckart Woertz, szef Instytutu Studiów Bliskowschodnich GIGA w Hamburgu.