Jak Iran może zareagować na atak USA? Możliwe scenariusze

Świat spodziewa się reakcji władz w Teheranie na przeprowadzone przez Stany Zjednoczone ataki na obiekty jądrowe w Iranie. Od uderzenia w amerykańskie bazy na Bliskim Wschodzie po ewentualne zablokowanie Cieśniny Ormuz - kluczowego szlaku wodnego łączącego Zatokę Perską z Morzem Arabskim. Jakich ruchów można się spodziewać?

Publikacja: 23.06.2025 10:13

Protest w Teheranie po ataku USA na irańskie obiekty jądrowe

Protest w Teheranie po ataku USA na irańskie obiekty jądrowe

Foto: Majid Asgaripour/WANA/Reuters

Bezpośrednie zaangażowanie USA w konflikt między Izraelem a Iranem może spowodować, że Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej zmobilizuje swoich sojuszników w Iraku, Jemenie i Syrii, którzy wcześniej przeprowadzali ataki na amerykańskie obiekty na Bliskim Wschodzie.

Chociaż najsilniejszym sojusznikiem Iranu w regionie była kiedyś libańska organizacja Hezbollah, została ona znacznie osłabiona przez ataki Izraela. Z informacji Rady Stosunków Zagranicznych wynika, że USA utrzymują obecność w 19 lokalizacjach w całym regionie, z czego osiem jest uważanych przez analityków za stałe placówki amerykańskie. Według szacunków na Bliskim Wschodzie stacjonowało około 40 tys. żołnierzy amerykańskich.

Dostawy ropy przez Cieśninę Ormuz

Dostawy ropy przez Cieśninę Ormuz

Foto: PAP

W Iraku pod koniec ubiegłego roku stacjonowało 2500 żołnierzy amerykańskich. W 2020 r. irański atak rakietowy na amerykański  garnizon spowodował, że rannych zostało ponad 100 żołnierzy.

Irańczycy kilkukrotnie zapowiadali, że jeśli Stany Zjednoczone „dołączą do tej wojny i zaatakują ich obiekty jądrowe, podejmą działania odwetowe przeciwko siłom amerykańskim w regionie”. Już teraz mówi się o wznowieniu ataków Jemenu na amerykańskie obiekty. Bojownicy Huti, wspierani przez Iran, zapowiedzieli wcześniej, że zaatakują amerykańskie statki na Morzu Czerwonym, jeśli Stany Zjednoczone dołączą do konfliktu Izraela z Iranem. Przedstawiciele Huti oświadczyli w niedzielę rano w mediach społecznościowych, że „Trump musi ponieść konsekwencje” amerykańskich nalotów na irańskie obiekty jądrowe.

Nie wiadomo, czy oznacza to koniec zawieszenia broni między USA a Huti, które zostało zawarte w maju, kiedy to Waszyngton zobowiązał się wstrzymać działania wojskowe przeciwko Huti w zamian za zaprzestanie ataków na amerykańskie interesy w regionie.

Czytaj więcej

Sikorski o ataku USA na Iran: Inna motywacja niż Rosji, gdy atakowała Ukrainę

Iran może zakłócić światowy handel ropą

Iran ma również możliwość wpływania na handel morski w Zatoce Perskiej, gdyby zdecydował się zamknąć Cieśninę Ormuz, kluczową trasę transportu ropy. Jak dotąd nie doszło do żadnych istotnych zakłóceń w światowym przepływie ropy, jednak w przypadku blokady światowy rynek ropy może stanąć w obliczu potężnego kryzysu.

Cieśnina łączy Zatokę Perską z otwartym oceanem i jest kluczowym kanałem eksportu ropy i skroplonego gazu ziemnego z Bliskiego Wschodu na rynek światowy. Według amerykańskiej Agencji Informacji Energetycznej przez cieśninę przepływa około 20 milionów baryłek ropy dziennie.

Po ataku USA irański parlament zatwierdził decyzję o zamknięciu cieśniny, ale ostateczna decyzja należy do Najwyższej Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Geograficzna kontrola nad światowym transportem morskim daje Iranowi możliwość wywołania wstrząsu na rynkach ropy, podwyższenia cen ropy, napędzania inflacji i zniweczenia programu gospodarczego Trumpa – powiedział CNN Mohammad Ali Shabani, ekspert ds. Iranu i redaktor serwisu informacyjnego Amwaj.

Czytaj więcej

Pakistan wskazał Trumpa do Pokojowej Nagrody Nobla. Później USA zaatakowały Iran

Iran może przyspieszyć pracę nad budową bomby

Niektórzy eksperci twierdzą, że Iran najprawdopodobniej przyspieszy teraz prace nad bombą atomową, nawet jeśli obecny reżim upadnie i do władzy dojdą nowi przywódcy.

- Trump właśnie zagwarantował, że Iran stanie się państwem posiadającym broń jądrową w ciągu najbliższych 5–10 lat – oceniła Trita Parsi, wiceprezes Quincy Institute w Waszyngtonie. - Szczególnie jeśli dojdzie do zmiany reżimu - dodała.

Parsi uważa, że nawet jeśli reżim upadnie i władzę przejmą nowe siły wojskowe, prawdopodobnie będą one znacznie bardziej radykalne niż obecny reżim i będą dążyć do zdobycia broni jądrowej jako jedynego środka odstraszania.

Atak USA na cele w Iranie w ramach (MAPA)

Atak USA na cele w Iranie w ramach (MAPA)

Foto: PAP

Eksperci twierdzili wcześniej, że Iran prawdopodobnie przeniósł swoje zapasy wzbogaconego uranu z kluczowych obiektów jądrowych w związku z izraelskimi atakami. Elektrownie jądrowe wytwarzające energię elektryczną do celów cywilnych wykorzystują uran wzbogacony od 3,5 proc. do 5 proc. Po wzbogaceniu do wyższych poziomów uran może być wykorzystany do produkcji bomby. Izrael i Stany Zjednoczone oskarżają Iran o dążenie do posiadania broni jądrowej, ale Teheran twierdzi, że jego program ma charakter pokojowy.

Iran może również wycofać się z Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT), w ramach którego zobowiązał się nie produkować bomby. „Reakcja Iranu prawdopodobnie nie ograniczy się tylko do odwetu militarnego. Wycofanie się z NPT jest całkiem prawdopodobne” – ocenił Ali Vaez, dyrektor projektu Iran w International Crisis Group.

Czytaj więcej

Nieoficjalnie: Izrael przekonał Donalda Trumpa do rozszerzenia listy celów w Iranie

Iran może kontynuować ataki na Izrael

Pierwszą reakcją Iranu na atak USA na jego obiekty jądrowe był atak na Izrael, a nie na bazy amerykańskie. Irańskie rakiety uderzyły w budynki w Tel Awiwie. Według izraelskiego ministerstwa zdrowia w nocy i w niedzielę rano do szpitali trafiło 86 osób.

Władze w Teheranie, świadome, że mogą nie być w stanie wytrzymać pełnej konfrontacji ze Stanami Zjednoczonymi i mający nadzieję, że Trump ograniczy swoje zaangażowanie po niedzielnym ataku, Iran może po prostu dążyć do utrzymania obecnego stanu, walcząc tylko z Izraelem. Prezydent USA może zdecydować się na podobny manewr, który zastosował w 2020 roku, przeprowadzając zamach na irańskiego generała Ghasema Sulejmaniego. Iran może być zmuszony do przeprowadzenia działań odwetowych, aby zachować twarz, może to być reakcja bez ofiar, podobna do tej z 2020 r., kiedy to wystrzelono salwę rakiet w kierunku amerykańskich baz w Iraku, co spowodowało u amerykańskiego personelu, ale nie spowodowało ofiar śmiertelnych.

Iran może zdecydować się na cyberataki i akty terroryzmu

Emerytowany generał dywizji James „Spider” Marks, szef strategii geopolitycznej w banku inwestycyjnym Academy Securities, powiedział CNN, że Izrael „całkiem skutecznie  zniszczył zdolność Iranu do wystrzelenia dość pokaźnego arsenału rakiet”. Jednocześnie Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej (KSRI), mimo osłabienia, dysponuje ogromnym potencjałem w regionie i poza nim. - Jesteśmy podatni na ataki na całym świecie, gdzie KSRI ma wpływy lub może działać w sposób asymetryczny - ocenił gen. Marks.

Czytaj więcej

Donald Trump pisze o zmianie władzy w Iranie. „To nie jest politycznie poprawne”

Iran może wrócić do rozmów nuklearnych

Iran odmówił powrotu do negocjacji do czasu prowadzenia przez Izraela ataków. Minister spraw zagranicznych Iranu Abbas Aragczi powiedział, że nie wie, „ile miejsca pozostało na dyplomację” po amerykańskich atakach na irańskie obiekty nuklearne.

- Przekroczyli bardzo ważną granicę, atakując obiekty nuklearne. Musimy odpowiedzieć, korzystając z naszego uzasadnionego prawa do samoobrony – skomentował. 

W piątek w Genewie odbyły się rozmowy między przedstawicielami Iranu i Europy, które według irańskiego źródła rozpoczęły się w napiętej atmosferze, ale potoczyły się „znacznie bardziej pozytywnie”. W niedzielę Aragczi powiedział, że Stany Zjednoczone postanowiły „wysadzić” dyplomację.

„W zeszłym tygodniu prowadziliśmy negocjacje ze Stanami Zjednoczonymi, kiedy Izrael postanowił wysadzić tę dyplomację. W tym tygodniu odbyliśmy rozmowy z E3 (grupą ministrów europejskich)/UE, kiedy Stany Zjednoczone postanowiły zniszczyć tę dyplomację” – napisał na X.

Bezpośrednie zaangażowanie USA w konflikt między Izraelem a Iranem może spowodować, że Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej zmobilizuje swoich sojuszników w Iraku, Jemenie i Syrii, którzy wcześniej przeprowadzali ataki na amerykańskie obiekty na Bliskim Wschodzie.

Chociaż najsilniejszym sojusznikiem Iranu w regionie była kiedyś libańska organizacja Hezbollah, została ona znacznie osłabiona przez ataki Izraela. Z informacji Rady Stosunków Zagranicznych wynika, że USA utrzymują obecność w 19 lokalizacjach w całym regionie, z czego osiem jest uważanych przez analityków za stałe placówki amerykańskie. Według szacunków na Bliskim Wschodzie stacjonowało około 40 tys. żołnierzy amerykańskich.

Pozostało jeszcze 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konflikty zbrojne
Drugi atak na ośrodek atomowy w Fordo. Po USA nalot przeprowadził Izrael
Konflikty zbrojne
Sikorski o ataku USA na Iran: Inna motywacja niż Rosji, gdy atakowała Ukrainę
Konflikty zbrojne
Nocny atak Rosji na Kijów. Są ofiary śmiertelne
Konflikty zbrojne
Nieoficjalnie: Izrael przekonał Donalda Trumpa do rozszerzenia listy celów w Iranie
Materiał Promocyjny
Firmy, które zmieniły polską branżę budowlaną. 35 lat VELUX Polska
Konflikty zbrojne
Donald Trump pisze o zmianie władzy w Iranie. „To nie jest politycznie poprawne”