Reklama
Rozwiń

Anna Słojewska: Unijne weto wymaga reformy

W interesie Polski zawsze było zachowanie tego instrumentu. Jednak to, co robi Budapeszt, każe przemyśleć kwestię weta w polityce zagranicznej.

Publikacja: 25.05.2023 03:00

Anna Słojewska: Unijne weto wymaga reformy

Foto: Adobe stock

Unia Europejska jest obszarem coraz ściślej zintegrowanym i dla skutecznego funkcjonowania potrzebuje sprawnego podejmowania decyzji. Prawo weta było stopniowo znoszone w większości europejskich polityk i dziś wymóg jednomyślności dotyczy już tylko dwóch tematów: polityki zagranicznej i podatków. W obu dziedzinach weta powodują różne problemy. Spójrzmy choćby na kwestie podatkowe i to, jak wielkie koncerny wykorzystują preferencyjne schematy podatkowe w Irlandii czy Luksemburgu po to, żeby nie płacić podatków w krajach, gdzie faktycznie zarabiają pieniądze, w tym również w Polsce. Z kolei w polityce zagranicznej, szczególnie teraz, w kontekście agresji Rosji na Ukrainę, widać, jak Węgry szantażują całą Wspólnotę, żeby opóźniać pomoc dla Ukrainy czy łagodzić sankcje wobec Rosji.

Z drugiej jednak strony weto pozwala państwom członkowskim na utrzymanie suwerennych systemów podatkowych, którą dają przewagę konkurencyjną. A weto w polityce zagranicznej bywa ostatnim instrumentem pozwalającym na obronę narodowych interesów. Jak zatem pogodzić te dwie, wydawałoby się sprzeczne, potrzeby: skuteczne podejmowanie decyzji i ochronę podstawowych interesów państw członkowskich?

Czytaj więcej

UE: Koniec z wetem ws. polityki zagranicznej?

Bez patologicznego zachowania Węgier, które sabotują wschodnią politykę UE, tej dyskusji w ogóle by teraz nie było. Weto zostało pomyślane jako ostatnia deska ratunku i sięgano po nie rzadko. W interesie Polski było zachowanie tego instrumentu. Jednak to, co robi Budapeszt, blokując decyzje UE nawet wtedy, gdy w żaden sposób nie naruszają one fundamentalnych interesów Węgier, każe przemyśleć kwestię weta w polityce zagranicznej.

Jego zniesienie nie może być jednak automatyczne. Powinno dotyczyć tylko wybranych kwestii (np. sankcji) i zawierać cały system skutecznych gwarancji ochrony interesów państw członkowskich. Zatem głosowanie większościowe musiałoby być ostatecznością, do której doszłoby tylko po wyczerpaniu prowadzonych w dobrej wierze konsultacji z zainteresowanym państwem i po wykorzystaniu wszystkich innych instrumentów osiągnięcia jednomyślności.

Skonstruowanie takiego mechanizmu nie jest zadaniem prostym. Ale to jedyna droga, żeby uczciwie zrównoważyć interes Wspólnoty z odmiennym niekiedy żywotnym interesem pojedynczego państwa członkowskiego.

Unia Europejska jest obszarem coraz ściślej zintegrowanym i dla skutecznego funkcjonowania potrzebuje sprawnego podejmowania decyzji. Prawo weta było stopniowo znoszone w większości europejskich polityk i dziś wymóg jednomyślności dotyczy już tylko dwóch tematów: polityki zagranicznej i podatków. W obu dziedzinach weta powodują różne problemy. Spójrzmy choćby na kwestie podatkowe i to, jak wielkie koncerny wykorzystują preferencyjne schematy podatkowe w Irlandii czy Luksemburgu po to, żeby nie płacić podatków w krajach, gdzie faktycznie zarabiają pieniądze, w tym również w Polsce. Z kolei w polityce zagranicznej, szczególnie teraz, w kontekście agresji Rosji na Ukrainę, widać, jak Węgry szantażują całą Wspólnotę, żeby opóźniać pomoc dla Ukrainy czy łagodzić sankcje wobec Rosji.

Komentarze
Instytut Pileckiego, czyli czy każda rewolucja musi się kończyć na gruzach?
Komentarze
Bogusław Chrabota: Których narodów nie chce w Polsce Jarosław Kaczyński?
Komentarze
Michał Szułdrzyński: Hejt, hipokryzja i Hołownia, który się spotyka z Kaczyńskim
Komentarze
Jacek Nizinkiewicz: Jeśli Donald Tusk nie zatrzyma kryzysu rządu, czas na przyspieszone wybory
Komentarze
Michał Szułdrzyński: Hołownia to tylko pretekst. Tylko Tusk może uratować koalicję 15 października.