Anna Słojewska: Pieniądze i sprawiedliwość

Rosyjskie elity muszą zrozumieć, że nie są bezkarne i że ktoś za popełnione zbrodnie będzie musiał zapłacić.

Publikacja: 30.11.2022 23:28

Anna Słojewska: Pieniądze i sprawiedliwość

Foto: YURI KADOBNOV / AFP

Ukraina najbardziej potrzebuje zwycięstwa nad Rosją. Ale im bliżej jakiegoś rozwiązania tego konfliktu, czy to poprzez kapitulację Kremla, czy porozumienie pokojowe, tym pilniejsze staje się zaspokojenie dwóch innych potrzeb naszego sąsiada: wielkich pieniędzy na odbudowę i poczucia sprawiedliwości.

Jeszcze kilka miesięcy temu długoterminowe potrzeby finansowe Ukrainy, nie licząc pieniędzy przekazywanych jej co miesiąc na podtrzymanie istnienia państwa, szacowano na bilion euro. Ta kwota może być nawet większa, bo w międzyczasie Rosjanie w sposób systemowy niszczą całą ukraińską infrastrukturę. To wszystko będzie musiał sfinansować Zachód, bo państwo ukraińskie, nawet gdy już zacznie funkcjonować w warunkach pokoju, nie wygeneruje przecież takich środków budżetowych.

Zarówno UE, jak i USA obiecują pomoc, ale nikt nie sądzi, że łatwo da się takie sumy zebrać, nawet zakładając szeroką akcję pożyczkową na międzynarodowym rynku finansowym. To dlatego coraz śmielej mówi się o tym, żeby za część szkód zapłaciła Rosja. Można to na niej wymóc w ewentualnym traktacie pokojowym. Ale zanim do takich negocjacji dojdzie, Bruksela proponuje zająć aktywa rosyjskie wbrew jej woli.

Czytaj więcej

Rewizja prawosławia na Ukrainie. „To są jakieś bezbożne bachanalia”

Będzie to niezwykle trudne. Dyskusja na ten temat trwa od miesięcy i wiadomo, jakie są ograniczenia. Zachód to wspólnota prawa, również międzynarodowego. I na gruncie tego prawa nie można konfiskować cudzych aktywów bez wyraźnych podstaw. Majątki oligarchów mogą być przekazane Ukrainie tylko wtedy, gdy udowodni się ich właścicielom działania przestępcze. W tym kontekście propozycja nowego prawa UE, które penalizuje unikanie sankcji unijnych, na pewno będzie pomocna. Ale i tak trzeba będzie udowodnić, że dany oligarcha je złamał. I mówimy o niezbyt imponującej kwocie 19 mld euro, bo tyle do tej pory zajęto oligarchom na poczet sankcji. Przekazanie ich państwu ukraińskiemu miałoby wymowę raczej symboliczną.

Ale co innego w przypadku rezerw rosyjskiego banku centralnego utrzymywanych w bankach centralnych państw grupy G7. Wynoszą one ok. 300 mld euro. Nie można ich zająć, bo prawo przewiduje ochronę oficjalnych aktywów państw trzymanych za granicą. Można próbować to prawo zmieniać, ale eksperci mają w tej sprawie sporo wątpliwości.

Równolegle do propozycji działań w celu przejęcia rosyjskich aktywów UE zamierza aktywnie zabiegać o powołanie trybunału międzynarodowego do osądzenia zbrodni inwazji Rosji na Ukrainę. To ważna inicjatywa, bo funkcjonujący w Hadze Międzynarodowy Trybunał Karny (nieuznawany zresztą przez USA) może co prawda karać poszczególne osoby za zbrodnie wojenne czy zbrodnie przeciw ludzkości, ale nie może ukarać państwa za to, że nielegalnie najechało sąsiada. To mógłby zrobić tylko nadzwyczajny sąd.

Czytaj więcej

Sondaż: Większość Rosjan chce negocjacji z Ukrainą

Czy powstanie i czy jego wyroki uzna ktokolwiek poza światem zachodnim, to się dopiero okaże. Ale na pewno obie inicjatywy – konfiskaty rosyjskiego mienia i wymierzenia sprawiedliwości Rosji – idą w dobrym kierunku. Mają stworzyć u rosyjskich elit poczucie, że nie są bezkarne i że ktoś za popełnione zbrodnie będzie musiał zapłacić.

Ukraina najbardziej potrzebuje zwycięstwa nad Rosją. Ale im bliżej jakiegoś rozwiązania tego konfliktu, czy to poprzez kapitulację Kremla, czy porozumienie pokojowe, tym pilniejsze staje się zaspokojenie dwóch innych potrzeb naszego sąsiada: wielkich pieniędzy na odbudowę i poczucia sprawiedliwości.

Jeszcze kilka miesięcy temu długoterminowe potrzeby finansowe Ukrainy, nie licząc pieniędzy przekazywanych jej co miesiąc na podtrzymanie istnienia państwa, szacowano na bilion euro. Ta kwota może być nawet większa, bo w międzyczasie Rosjanie w sposób systemowy niszczą całą ukraińską infrastrukturę. To wszystko będzie musiał sfinansować Zachód, bo państwo ukraińskie, nawet gdy już zacznie funkcjonować w warunkach pokoju, nie wygeneruje przecież takich środków budżetowych.

Komentarze
Sprawa ks. Michała O. Zła nie wolno usprawiedliwiać dobrem
Komentarze
Michał Szułdrzyński: Dlaczego Rafał Trzaskowski nie zjadł świerszcza, czyli kto zyskał na warszawskiej debacie
Komentarze
Polski generał zginął pod Bachmutem? Jak teorie spiskowe mogą służyć Rosji
Komentarze
Bogusław Chrabota: Polacy nie chcą NATO w Ukrainie. Od lat jesteśmy trenowani, by się tego bać
Komentarze
Michał Szułdrzyński: Ziobro, Woś, Pegasus i miliony z Funduszu Sprawiedliwości. O co toczy się gra?