Korekta VAT odliczonego przy zakupie środka trwałego

Wystarczy, że zgodnie z umową najmu lokal zostanie przeznaczony na cele mieszkaniowe, nawet gdy będzie to trwało tylko tydzień. Podatnik będzie musiał wówczas oddać jedną dziesiątą odliczonego VAT.

Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 8 listopada 2011 (IPPP2/443-958/11-2/MM).

Stanowisko podatnika

Z pytaniem zwrócił się podatnik prowadzący indywidualną działalność gospodarczą. Kupił on kilka lokali mieszkalnych wyłącznie do wykonywania działalności opodatkowanej VAT. Zamierzał wynajmować je tylko na cele inne niż mieszkaniowe (np. na biura).

Odliczył więc podatek naliczony z faktury otrzymanej od dewelopera. Przedsiębiorca nie wyklucza jednak, że okoliczności zmuszą go do wynajmowania lokalu na cele mieszkaniowe. Chciał się więc upewnić, jakie skutki będzie to miało dla jego rozliczeń VAT. Podkreślił, że zmiana przeznaczenia lokali (z działalności zwolnionej na opodatkowaną i odwrotnie) może następować kilka razy w roku.

Zdaniem podatnika w takiej sytuacji należy skorygować VAT na podstawie art. 91 ust. 7a ustawy o VAT. Dotyczy on towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy (z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 tys. zł).

Przepis ten nakazuje skorygowanie VAT naliczonego, jeśli podatnik miał prawo do obniżenia VAT należnego o cały podatek naliczony od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia podatku należnego o naliczony od tego towaru lub usługi.

Korektę należy przeprowadzić na zasadach wskazanych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3 tego przepisu. Wynika z nich, że dla nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów okres korekty wynosi dziesięć lat, a dla pozostałych środków trwałych pięć lat. Roczna korekta dotyczy odpowiednio jednej dziesiątej i jednej piątej kwoty podatku naliczonego. Przepisy wskazują też, że korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli następuje ona w okresie korekty.

Według wnioskodawcy korektę trzeba przeprowadzić z zastosowaniem proporcji obliczonej na zasadach uregulowanych w art. 90 ust. 3 – 10 ustawy o VAT. Wysokość podatku naliczonego należy więc ustalić tak, jakby podatnik wykorzystywał lokale jednocześnie do działalności opodatkowanej i zwolnionej.

Wtedy proporcję ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Zdaniem podatnika z wykładni systemowej i celowościowej wynika, że jedynie taka korekta będzie prawidłowa. Tylko w ten sposób wysokość podatku naliczonego będzie bowiem powiązana z wielkością obrotu opodatkowanego. Jednocześnie nie jest ona sprzeczna z literalnym brzmieniem przepisów.

Fiskus uważa inaczej

Izba Skarbowa w Warszawie nie zgodziła się z tym stanowiskiem. Jej zdaniem w tej sytuacji nie będzie miał zastosowania art. 90 ust. 2 – 6 ustawy o VAT. Dotyczy on bowiem wyłącznie sytuacji, gdy firma wykonuje w danym okresie rozliczeniowym działalność mieszaną (w tym samym czasie występuje sprzedaż opodatkowana i zwolniona).

Jak więc powinien skorygować VAT podatnik, który wystąpił z pytaniem? Izba wyjaśniła, że jeśli w okresie korekty „nastąpi zmiana przeznaczenia wykorzystywania lokalu z czynności opodatkowanych na czynności zwolnione wnioskodawca, stosownie do treści art. 91 ust. 7 i 7a w związku z art. 91 ust. 2 i 3 ustawy o VAT, jest zobowiązany do dokonania korekty odliczonego podatku naliczonego w wysokości 1/10 kwoty podatku naliczonego odliczonego przy jego zakupie. Bez znaczenia w tym momencie jest fakt, iż w danym roku podatkowym nastąpi kilkakrotna zmiana przeznaczenia wykorzystywanego lokalu do czynności opodatkowanych i zwolnionych”.

Izba zdecydowała więc, że znaczenie ma tylko pierwsza zmiana przeznaczenia. Co to oznacza w praktyce? Załóżmy, że w 2010 r. przedsiębiorca kupił lokal mieszkalny na cele niemieszkalne za 500 tys. zł + 35 tys. zł VAT (według 7 proc. stawki). Podatek w całości odliczył. Nie mógł jednak znaleźć najemcy, który chciałby urządzić w lokalu biuro. Od 1 lutego 2011 wynajął więc lokal na mieszkanie. Od 1 kwietnia 2011 sytuacja ponownie się zmieniła i lokal został wynajęty w celu prowadzenia w nim sklepu internetowego.

Zdaniem fiskusa podatnik musi skorygować 1/10 VAT wynikającego z faktury od dewelopera, a wiec tak jakby przez cały rok lokal był wykorzystywany do  czynności zwolnionych z podatku. Jest tak, mimo że przez dziesięć miesięcy prowadzi działalność opodatkowaną, a tylko przez dwa miesiące zwolnioną.

Tomasz Siennicki

Komentuje Tomasz Siennicki, partner w KNDP Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy, pełnomocnik podatnika występującego o opisaną interpretację

Przepisy o korekcie VAT napisane są w skomplikowany i nieprecyzyjny sposób. Ich interpretacja jest więc procesem dosyć trudnym.