Niekonstytucyjna zmiana właściwości sądów

Wszystko za sprawą rozporządzenia prezydenta RP z 28 sierpnia 2008 r., które zacznie obowiązywać już w najbliższą sobotę, 11 października ([link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=282058]DzU z 2008 r., nr 163, poz. 1016[/link]). Zmienia ono zasady ustalania, który z sądów administracyjnych ma być właściwy do rozpatrywania skarg na interpretację prawa podatkowego.

Dziś sprawami podatników, którzy nie godzą się ze stanowiskiem fiskusa, zajmuje się jedynie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie jako sąd właściwy według siedziby organu wydającego te interpretacje, a jest nim minister finansów.

[srodtytul]Liczy się siedziba...[/srodtytul]

Rozporządzenie prezydenta wprowadza nowe kryterium: teraz właściwy do rozpoznania skargi na interpretację prawa podatkowego ma być sąd administracyjny według miejsca zamieszkania lub siedziby skarżącego. Zasada ma dotyczyć także interpretacji wydawanych przez prezesów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.Intencje przy wydawaniu tego aktu wykonawczego były zapewne jak najlepsze. Chodziło prawdopodobnie o odblokowanie warszawskiego Sądu Administracyjnego, który musi rozpatrywać sprawy z całego kraju. Nie wspominając już o trudach pełnomocników podatników oraz przedstawicieli organów podatkowych, którzy muszą pokonywać setki kilometrów, aby stawić się na rozprawę.

[b]Przepis ma jednak jeden poważny mankament. Nie uwzględnia sytuacji osób, które nie mają ani siedziby (jako firma), ani miejsca zamieszkania w Polsce.[/b]

Dotyczy to obcokrajowców, którzy np. z tytułu posiadania udziałów czy akcji otrzymują dywidendę lub odsetki albo wypłacane jest im wynagrodzenie za zasiadanie w zarządach spółek, choć mieszkają w Monachium czy w Luksemburgu.

[srodtytul]...nie tylko obcokrajowcy[/srodtytul]

Problem z ustaleniem właściwego sądu, do którego powinni skierować skargę na interpretację przepisów podatkowych, będą jednak mieli nie tylko obcokrajowcy. W podobnej sytuacji znajdą się bowiem również Polacy, którzy przed laty wyjechali z kraju i nadal mieszkają za granicą, ale w Polsce inwestują przykładowo w nieruchomości i z tego tytułu płacą podatki.

W praktyce więc będą oni mogli wystąpić z wnioskiem o interpretację przepisów podatkowych, ale nie będzie sądu administracyjnego w kraju, do którego mogliby złożyć skargę. Może to dotyczyć tysięcy podatników. Nie wiadomo, ilu dokładnie, ponieważ – jak nas poinformowano – Ministerstwo Finansów nie ma danych o liczbie obcokrajowców, którzy zapłacili podatek od dochodów kapitałowych z tytułu otrzymywanych np. dywidend. Z rozliczenia PIT za 2007 rok wynika jednak, że 19-proc. podatek zryczałtowany od dochodów kapitałowych zapłaciło 297 829 podatników, a było to sumie prawie 2,1 mld zł.

[srodtytul]Będą problemy[/srodtytul]

Według Ministerstwa Finansów w takich przypadkach powinna mieć zastosowanie ogólna zasada, że właściwy do rozpoznania sprawy może być sąd administracyjny, na obszarze którego znajduje się organ, który wydał zaskarżoną decyzję (czyli art. 13 § 2 ustawy – [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=166935]Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi[/link]).

[b] Co ciekawe, według ministerstwa wydanie rozporządzenia nie pozbawi części wnioskodawców prawa do wniesienia skargi na wydaną interpretację indywidualną[/b]. Dla osób nieposiadających miejsca zamieszkania lub siedziby w Polsce, właściwy ma być bowiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

Innego zdania jest jednak część ekspertów. Twierdzą, że zastosowanie zasady ogólnej będzie niemożliwe. Taką właśnie możliwość wyłączyło bowiem przekazanie interpretacji sądom administracyjnym właściwym według miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika, który wystąpił z wnioskiem o interpretację.

Wątpliwości ma też chyba samo Ministerstwo Finansów, skoro – jak dowiedziała się „Rzeczpospolita” – wystąpiło o interpretację przepisów w tej sprawie do prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego.

[ramka][b]Komentuje Ireneusz Krawczyk, partner w kancelarii Ożóg i Wspólnicy[/b]

Zgodnie z Konstytucją RP każdy ma prawo do sądu. Rozporządzenie w sprawie właściwości sądów administracyjnych rozpatrujących skargi na interpretacje prawa podatkowego nie wskazuje sądu właściwego do rozpatrzenia interpretacji kierowanych do nierezydentów. Nie zmienia to jednak zasady, że interpretacje prawa podatkowego mogą być zaskarżane do sądów administracyjnych. Ta grupa podmiotów może się zatem bezpośrednio powołać na konstytucyjnie gwarantowane prawa i wolności, kierując skargę do dowolnego WSA. Gdy sąd ją odrzuci, zasadne będzie złożenie skargi konstytucyjnej na przepisy rozporządzenia. Przepisy te bowiem naruszają zasadę prawa do sądu oraz zasadę równości, gdyż różnicują podmioty na podstawie nieadekwatnego kryterium, jakim jest miejsce zamieszkania lub siedziby.[/ramka]

Postępowanie Podatkowe Interpretacje i Wyjaśnienia Urzędów

Pozostało 87% artykułu