Materiał powstał we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem ESG

Ponad 40 osób – polityków, przedstawicieli ministerstw oraz agend rządowych, prezesów i członków zarządów czołowych polskich firm, ekspertów od energetyki, budownictwa, ESG, doradztwa strategicznego, a także prawników największych kancelarii – wzięło udział w Okrągłym Stole Zrównoważonej Transformacji Gospodarczej, który odbył się w Warszawie.

Wydarzenie było poświęcone wyzwaniom, które stoją przed branżami najbardziej wrażliwymi na zmiany związane ze zrównoważoną transformacją. Celem debaty było wspólne wskazanie najważniejszych obszarów związanych z ESG (ang. Environmental, Social, Governance – ochrona środowiska, odpowiedzialność społeczna i ład korporacyjny), które wymagają podjęcia działań na poziomie krajowym i unijnym. Organizatorem Okrągłego Stołu Zrównoważonej Transformacji Gospodarczej było Polskie Stowarzyszenie ESG. „Rzeczpospolita” była partnerem medialnym wydarzenia.

Rada Innowatorów ESG oraz Rada Ekspertów, działające przy Polskim Stowarzyszeniu ESG, wypracowały sześć postulatów związanych ze zrównoważonym rozwojem. Są to:

1. Powołanie Rady / Zespołu ds. ESG przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Prace Rady miałyby być koordynowane i nadzorowane przez jednego ministra / wiceministra,

2. Audyt ustaw związanych bezpośrednio i pośrednio z ESG. Dostosowanie prawa polskiego do unijnego,

3. Tarcza ESG. Wsparcie instytucjonalne, finansowe dla dużych firm na inwestycje związane z transformacją ESG,

4. Centrum Wiedzy i Wymagań dotyczących ESG utworzone przy jednej z agend z Grupy Polskiego Funduszu Rozwoju,

5. Wsparcie rządu przy kształceniu nowych kadr w obszarze ESG,

6. Jasne wytyczne dotyczące audytowania raportów ESG (Polska Agencja Nadzoru Audytowego).

ESG to ogromne wyzwanie dla firm

Firmy potrzebują wsparcia, gdyż same nie poradzą sobie z transformacją ESG. Dlatego intensywne, dwudniowe debaty w gronie polityków i przedsiębiorców w trakcie ESG & Sustainability Forum “Go to the future” 2024 służyły nawiązaniu szerokiego dialogu między rządzącymi a biznesem – mówią Marta Biernacka-Miernik i Joanna Dargiewicz-Rożek z zarządu Polskiego Stowarzyszenia ESG.

Przypominając te postulaty na początku spotkania Joanna Dargiewicz-Rożek, członkini zarządu Polskiego Stowarzyszenia ESG, wyraziła nadzieję, że stanie się ono okazją do nawiązania szerokiego dialogu między stroną rządową a biznesem. – Biznes sam nie poradzi sobie z implementacją wymogów ESG – stwierdziła.

Marta Biernacka-Miernik, członkini zarządu Polskiego Stowarzyszenia ESG, dodała, że przedsiębiorcom potrzebna jest pomoc finansowa. – W związku ze zrównoważoną transformacją, w tym energetyczną, firmy będą musiały ponieść ogromne koszty. Szacują, że będzie to nawet 15 proc. ich przychodów – wskazała.

Tomasz Frankowski, europoseł wywodzący się z Platformy Obywatelskiej, zauważył, że Parlament Europejski w nowej kadencji powinien wyciągnąć wnioski z protestów rolników i skupić się na dialogu biznesu z instytucjami unijnymi, tak aby kolejne działania i regulacje związane ze zrównoważonym rozwojem czy dążeniem do neutralności klimatycznej UE były oparte o realne potrzeby i możliwości społeczeństwa i biznesu.

Kobosko: Nie ma odwrotu od rewolucji ESG

Większość parlamentarna musi pomóc przedsiębiorcom w transformacji. Musimy stworzyć warunki, żeby przedsiębiorcy nie widzieli w ESG głównie kosztów i komplikacji, ale także dla siebie szanse – mówi Michał Kobosko, przewodniczący sejmowej Komisji ds. Unii Europejskiej, wiceprzewodniczący partii Polska 2050.

Michał Kobosko, wiceprzewodniczący Polski 2050, przewodniczący sejmowej Komisji ds. UE, wskazał, że nie ma odwrotu od rewolucji ESG, a politycy muszą pomóc przedsiębiorcom w jej przejściu. – Musimy stworzyć warunki, by przedsiębiorcy nie widzieli w ESG tylko dodatkowego kosztu czy komplikacji, ale by zobaczyli też szanse – podkreślał.

Piechociński: Zrównoważona transformacja to złożony proces

Globalna wioska się skurczyła, transformacja gospodarcza wcale nie trzyma się jednego scenariusza – mówi Janusz Piechociński, prezes Izby Przemysłowo-Handlowej Polska - Azja, były wicepremier i minister gospodarki.

Janusz Piechociński, były wicepremier i minister gospodarki, prezes Izby Przemysłowo-Handlowej Polska-Azja, zgodził się, że dla zrównoważonego rozwoju nie ma alternatywy. – Zmusza nas do tego, świat, nowe technologie, nowe wyzwania na rynku oraz to, że konkurencja nie śpi – powiedział.

Zdaniem Miłosza Motyki, podsekretarza stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, aby przejść na gospodarkę niskoemisyjną potrzeba kilku elementów. – Po pierwsze czasu. Po drugie pieniędzy, a po trzecie stabilnego otoczenia legislacyjnego. Dziś widać, że czasu nam brakuje, środków wystarcza, przede wszystkim z Krajowego Planu Odbudowy, a stabilne otoczenie legislacyjne musi zagwarantować rząd – ocenił.

Dariusz Bliźniak, wiceprezes, Grupa Kapitałowa Respect Energy, stwierdził, że polski system energetyczny powinien być określany przez 3E: elastyczne wytwarzanie, elastyczny przesył i elastyczny popyt. Trzecie E już na rynku działa, rozwija się pierwsze, ale w najtrudniejszym położeniu jest przesył. Jego zdaniem to jest największy problem dla energetyki „na najbliższe 20 lat”.

Piotr Ostaszewski, prezes Ekovoltis, zgodził się, że jedną z pilnych potrzeb są inwestycje w sieci. Wskazał, że popyt na zieloną energię rośnie wykładniczo, tymczasem konstrukcja systemu energetycznego sprawia, że OZE są od niego odłączane, kiedy produkują zbyt dużo energii.

Transformacja ESG wymaga inwestycji

Jednym z głównych wyzwań transformacji ESG jest kwestia finansowania. Dlatego biznes apeluje do strony rządowej o wsparcie – mówi Wojciech Świątek, dyrektor ds. zrównoważonego rozwoju w Schneider Electric.

Wojciech Świątek, dyrektor ds. zrównoważonego rozwoju w Schneider Electric, podkreślił, że dziś jednym z głównych wyzwań transformacji ESG jest kwestia finansowania. – Dlatego biznes apeluje do strony rządowej o wsparcie – powiedział.

Energia ze słońca jest najtańsza

Fotowoltaika dla transformacji ma istotne znaczenie, choćby kosztowe. To ważne w kontekście działań na rzecz efektywności biznesu – mówi Mariusz Potocki, Head of Commercial Sales, SolarEdge Polska.

Mariusz Potocki, head of commercial sales w SolarEdge, zwrócił uwagę, że dla transformacji istotne znaczenie, choćby kosztowe, ma fotowoltaika. Jak mówił, dla biznesu jest to bardzo ważna informacja w kontekście działań na rzecz efektywności. Apelował także do rządzących o zwiększenie wsparcia dla magazynów energii. Minister Miłosz Motyka podkreślił, że zgadza się z takim podejściem i przyjmuje sugestię w tej sprawie.

Motyka: Potrzeba stabilnego otoczenia legislacyjnego

Przejście na gospodarkę niskoemisyjną wymaga czasu, pieniędzy i stabilnego otoczenia legislacyjnego. Czasu nam brakuje, środków wystarcza, a stabilne otoczenie legislacyjne musi zagwarantować rząd – mówi Miłosz Motyka, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Aleksandra Koseła, external affairs manager w BAT Poland, podkreśliła, że branża tytoniowa mocno inwestuje w ESG. Zaapelowała o stabilność prawa oraz wsłuchiwanie się w postulaty branży i prowadzenie konsultacji społecznych. Jej zdaniem, aby wdrażać nowe produkty, mniej szkodliwe dla zdrowia, potrzeba dalszych rozmów i długofalowych rozwiązań.

Jak mówiła Agnieszka Deeg-Tyburska, członkini zarządu Polpharmy, sektor generyczny liczy na wsparcie rządu w zakresie zachęt finansowych i zwolnień podatkowych. – Chodzi m.in. o możliwość odpisu podatkowego projektów, które się nie powiodły, realizowanych np. we współpracy z uczelniami. Zależy nam także na kontynuacji wsparcia rządu dla pakietu farmaceutycznego – wskazała.

Michał Grzybowski, prezes Philips Polska, wskazał, że 4,5 proc. globalnej emisji CO2 jest generowane przez system ochrony zdrowia. Dlatego także ten sektor musi się zmieniać.

ESG to wyzwanie także dla małych i średnich firm

Bardzo wiele podmiotów małych i średnich będzie musiało się zaangażować w zrównoważoną transformację. Będę musiały przygotować dane, których zażyczą sobie ich duzi kontrahenci. To będzie dla nich olbrzymim wyzwaniem – mówi dr Mirosław Kachniewski, prezes Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych.

Dr Mirosław Kachniewski, prezes Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych, zwrócił uwagę, że wiele spółek „będzie musiało przejść od lansu do complience’u”. Jednocześnie w transformację ESG będzie musiało zaangażować się bardzo wiele podmiotów małych i średnich. Jak mówił olbrzymim wyzwaniem będzie dla nich przygotowanie danych, jakich zażyczą sobie ich duzi partnerzy.

Robert Jędrzejowski, prezes zarządu Pekabex S.A., wskazał na potrzebę regulacji w zakresie realizacji celów ESG, które będą „dawały pewien obiektywizm i określały jasne zasady, ale także były proste i stawiały realistyczne cele, a jednocześnie ograniczały możliwość „greenwashingu”. Mówił także o zmianach następujących w sektorze budowlanym i dążeniu w kierunku dekarbonizacji w budownictwie. Wskazał, że firmy powinny stawiać sobie ambitne cele zmian, a wielką rolę w ich realizacji mają ludzie tworzący nowe rozwiązania technologiczne wykorzystywane przy produkcji.

W kontekście konieczności zielonych zmian, ale też przyjaznych regulacji na rzecz ich realizacji w budownictwie, wypowiadali się również inni przedstawiciele branży: Klara Zamłyńska-Turek, kierowniczka ds. ESG w Grupie ERBUD, Anna Wojciechowska, head of ESG, director of sales and marketing w ROBYG, oraz Dominik Januszewski, head of strategic consulting, ESG w JLL.

O tym, że nie ma odwrotu od zrównoważonego rozwoju i firmy nieuchronnie muszą się transformować mówili także inni przedstawiciele biznesu: Lucjan Brudzyński, dyrektor Departamentu Zarządzania Korporacyjnego w spółce Energa, Agata Kostarz, zastępca dyrektora ds. strategii i zrównoważonego rozwoju w LW Bogdanka, Marcin Pollo, electromobility development director w spółce Anwim, a także Ewa Kosmala, global sustainability director w Selena FM. Mówili o doświadczeniach swoich firm i podkreślali, że one już od lat bardzo poważnie podchodzą do kwestii ESG. Zwracano także uwagę na prowadzenie transformacji w sposób sprawiedliwy.

Mówiąc w imieniu MŚP Adam Wdowiak, prezes Intelligent Technologies, stwierdził, że małe i średnie firmy potrzebują ochrony przed dużym biznesem, który będzie wymagać od nich danych dotyczących ESG. – MŚP potrzebują edukacji, bo mogą zdobyć przewagę konkurencyjną, nawet w skali globalnej, jeśli będą spełniały standardy ESG, ale nie mogą też być zaskakiwane wymaganiami wobec nich – podkreślił.

Bolesław Pilecki, head of sales w CRIF, nawiązał do kwestii ESG w kontekście łańcucha dostaw dla dużych podmiotów. Jak mówił, duże firmy „oswoiły” już raportowanie ESG w zakresie 1. i 2. Natomiast zakres 3., związany wprost z łańcuchem dostaw, oznacza dla nich zupełnie nowe wyzwania, choćby w zakresie standaryzacji pozyskiwanych danych.

Także zdaniem Borysa D. Sawickiego, senior counsela, radcy prawnego w SK&S Legal, MŚP potrzebują wsparcia w zakresie edukacji, bo większe firmy mają problem ze zbieraniem danych, które są potrzebne do ich raportów niefinansowych.

O kwestiach prawnych, m.in. w kontekście dyrektywy CSRD i ESRS-ów, mówili również dr Joanna Róg-Dyrda, counsel, Kancelaria Domański Zakrzewski Palinka, dr Aleksandra Stanek-Kowalczyk, adiunkt SGH, oraz Michał Czarnuch, partner w kancelarii Rymarz Zdort Maruta. Zwracali uwagę, że bardzo ważne jest również odpowiednie tłumaczenie wszystkich przepisów na język polski, aby w przyszłości nie było wątpliwości, jak je stosować.

O kontroli raportów ESG opowiadał Bogusław Budziński, zastępca dyrektora Departamentu Strategii i Współpracy Międzynarodowej w Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego (PANA). Wyjaśnił, że nie będą one podlegały audytowi, a atestacji. – Zostanie wypracowany standard. W skali globalnej będzie to ISSA 5000. Prawdopodobnie stanie się on bazą dla standardu unijnego – powiedział. Dodał, że do czasu jego stworzenia istotne jest wypracowanie standardu pomostowego, nad czym pracuje już Polska Izba Biegłych Rewidentów (PIBR). PANA uczestniczy w tych pracach.

Kamil Jesionowski, prezes PIBR, dodał, że te opracowywane nowe standardy dotyczą nowego podejścia i zupełnie nowej usługi. – Można powiedzieć, że zawód biegłego rewidenta także przeżywa teraz transformację w kierunku ESG, w kierunku tej atestacji. Zawód wiązany dotąd stricte z rewizją finansową rozszerza swoją działalność także na ESG. Będziemy musieli pracować w zespołach, bo zakres raportowania jest niezwykle szeroki – mówił Kamil Jesionowski.

Jakub Bejnarowicz, dyrektor regionalny na Europę, AICPA & CIMA, podkreślił, że jego organizacja służy biznesowi wsparciem. Ma zarówno międzynarodowy background w tym zakresie, jak też know how z rynku finansowego. Również że UNICEF również wspiera firmy w realizacji celów ESG, o czym mówiła Renata Bem, dyrektor generalna UNICEF Polska.

O potrzebie stworzenie jednolitego systemu certyfikacji ESG mówili Irena Sajnacka, senior business solutions consultant w Dun&Bradstreet, oraz Krystian Nowakowski, prezes spółki DEKRA Certification. Zwracali uwagę na to, żeby firmy mówiły nie, że „muszą” raportować ESG, ale że chcą to robić, bo to buduje ich przewagę konkurencyjną. Także łańcuchy dostaw buduje się dziś poprzez czynniki ze skrótu G, czyli governace.

Wachowiak: Nauka odpowiada na zapotrzebowanie na ekspertów od ESG

Powinny zostać uruchomione specjalne projekty, w których środki finansowe byłyby przeznaczone na edukację specjalistów – mówi dr hab. Piotr Wachowiak, prof. SGH, rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

W rozmowie pojawił się także wątek zapotrzebowania na ekspertów w dziedzinie ESG. Dr hab. Piotr Wachowiak, prof. SGH, rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, zapewniał, że jego uczelnia stara się odpowiadać na zapotrzebowanie rynku w tym zakresie. Uważa on jednocześnie, że powinny zostać uruchomione specjalne projekty, w których środki finansowe byłyby przeznaczone na edukację specjalistów od ESG.

W debacie przewijał się także temat potrzeby edukacji w zakresie zrównoważonego rozwoju. Nawiązał do niego Rafał Łukasik, dyrektor Departamentu Badań i Innowacji, Sieć Badawcza Łukasiewicz, który wskazał, że przy realizacji różnych projektów z biznesem jego organizacja zawsze ma uwadze cele ESG i możliwości zmniejszania wpływu na środowisko. Jest to element edukacji firm czy uczelni, ale, jak podkreślił, ważna jest także edukacja społeczeństwa choćby w kontekście zmiany zachowań i przyzwyczajeń. Deklarował gotowość udziału jego organizacji w tych działaniach.

Kamila Wosińska, head of group ESG Data Governance, Senior Manager CSR, opowiadała o możliwościach wzbogacania systemów IT o nowe funkcjonalności wykorzystania nowych technologii, w tym sztucznej inteligencji, do działań związanych z ESG. Jak mówiła, raportowanie „jest produktem końcowym” wszystkich działań podejmowanych w firmie w ciągu roku.

O możliwościach wspierania przedsiębiorców w transformacji mówił także Piotr Frankowski, dyrektor zarządzający Ayming Polska. Wskazał, że jego organizacja pomaga zarówno firmom dużym, jak i małym i średnim, w poprawie rentowności różnych procesów transformacyjnych, w szczególności w działaniach proinnowacyjnych. Dziś, jak mówił, dziś w Polsce motorem napędowym tych ostatnich jest szeroko rozumiana zielona transformacja i działania związane ze zrównoważonym rozwojem.

Wsparciem może tutaj być także rola sektora bankowego, który wspiera transformację przedsiębiorstw w kierunku ESG. Zapewniał o tym Aleksander Ujazdowski, public policy manager w Santander Bank Polska.

Kamil Sobolewski, główny ekonomista organizacji Pracodawcy RP, zwrócił natomiast uwagę, że ESG może być także zagrożeniem dla konkurencyjności europejskich producentów, ponieważ reszta świata niekoniecznie wdraża tak restrykcyjne rozwiązania proekologiczne, jak UE. Jego zdaniem postulatem na polską prezydencję może być pytanie, co jest po drugiej stronie korzyści związanych z transformacją gospodarczą. Jak się ma konkurencyjność Polski i Unii w świetle tych regulacji. I co będzie, gdy zamiast zamierzonych celów nie tylko nie uchronimy klimatu, ale podkopiemy konkurencyjność gospodarki UE.

W wydarzeniu wzięli udział: Miłosz Motyka, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska; Michał Kobosko, wiceprzewodniczący Polski 2050, przewodniczący sejmowej Komisji ds. UE; Tomasz Frankowski, europoseł Platformy Obywatelskiej; Janusz Piechociński, były wicepremier i minister gospodarki, prezes Izby Przemysłowo-Handlowej Polska-Azja; Marta Biernacka-Miernik, członkini zarządu Polskiego Stowarzyszenia ESG; Joanna Dargiewicz- Rożek, członkini zarządu Polskiego Stowarzyszenia ESG; Dariusz Bliźniak, wiceprezes Grupy Kapitałowej Respect Energy; Wojciech Świątek, dyrektor ds. zrównoważonego rozwoju w Schneider Electric; Mariusz Potocki, head of commercial sales w SolarEdge; Aleksandra Koseła, external affairs manager (Poland&Baltics) BAT; Agnieszka Deeg-Tyburska, członek zarządu Polpharmy; dr Mirosław Kachniewski, prezes Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych; Robert Jędrzejowski, prezes zarządu Pekabex SA; Adam Wdowiak, prezes Intelligent Technologies; Bolesław Pilecki, head of sales w CRIF; Bogusław Budziński, zastępca dyrektora Departamentu Strategii i Współpracy Międzynarodowej w Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego (PANA); Kamil Jesionowski, prezes Polskiej Izby Biegłych Rewidentów; dr hab. Piotr Wachowiak, prof. SGH, rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie; Rafał Łukasik, dyrektor Departamentu Badań i Innowacji; Sieć Badawcza Łukasiewicz; Kamila Wosińska, head of group ESG Data Governance, Senior Manager CSR; Piotr Frankowski, dyrektor zarządzający Ayming Polska; Lucjan Brudzyński, dyrektor Departamentu Zarządzania Korporacyjnego w spółce Energa; Piotr Ostaszewski, prezes Ekovoltis; Marcin Pollo, electromobility development director w spółce Anwim; Agata Kostarz, zastępca dyrektora ds. strategii i zrównoważonego rozwoju w LW Bogdanka; Ewa Kosmala, global sustainability director w Selena FM; Michał Grzybowski, prezes Philips Polska; Klara Zamłyńska-Turek, kierowniczka ds. ESG w Grupie ERBUD; Anna Wojciechowska, head of ESG, director of sales and marketing w ROBYG; Dominik Januszewski, head of strategic consulting ESG w JLL; Borys D. Sawicki, senior counsel, radca prawny w SK&S Legal; Aleksander Ujazdowski, public policy manager w Santander Bank Polska; dr Aleksandra Stanek-Kowalczyk, adiunkt SGH; dr Joanna Róg-Dyrda, counsel, Kancelaria Domański Zakrzewski Palinka; Michał Czarnuch, partner w kancelarii Rymarz Zdort Maruta; Jakub Bejnarowicz, dyrektor regionalny na Europę, AICPA & CIMA; Krystian Nowakowski, prezes spółki DEKRA Certification; Irena Sajnacka, senior business solutions consultant w Dun&Bradstreet; Kamil Sobolewski, główny ekonomista organizacji Pracodawcy RP; oraz Renata Bem, dyrektor generalna UNICEF Polska. Debatę prowadził Marcin Piasecki z „Rzeczpospolitej”.

Materiał powstał we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem ESG