Kryzys utrudnia prognozowanie

Wyjątkowo duża zmienność opinii dotyczących kondycji gospodarki w 2008 roku, szczególnie w ostatnim jego kwartale, stworzyła trudne zadanie dla ponad 30 uczestników konkursu organizowanego przez NBP, „Rzeczpospolitą“ i „Parkiet“.

Wszystko za sprawą globalnego kryzysu, który nasz region dotknął na przełomie 2008 i 2009 roku. Spowodował on, że dane makro za ostatnie miesiące minionego roku były dużo słabsze od prognoz formułowanych jeszcze kilka miesięcy wcześniej.

[srodtytul]Obniżane prognozy[/srodtytul]

Znaczną zmienność oczekiwań ekonomistów łatwo zaobserwować w przewidywaniach dotyczących właśnie ostatniego kwartału 2008 r. Przysyłane na konkurs co kwartał prognozy zawierały coraz niższe szacunki wzrostu PKB.

W grudniu 2007 r. ekonomiści sądzili, że dynamika PKB w czwartym kwartale 2008 r. wyniesie 5,5 proc. (mediana prognoz). Trzy miesiące później wskazywali już na 5,4 proc., a w połowie 2008 r. prognozowali wzrost o 5,1 proc. We wrześniu stawiali z kolei na 4,6 proc., a ostateczny wynik podany przez Główny Urząd Statystyczny w momencie oceny prognoz wyniósł 2,9 proc. (potem został zweryfikowany na 3 proc.).

W efekcie w części poświęconej oczekiwaniom na czwarty kwartał 2008 r. żadnemu z makroekonomistów nie udało się sporządzić trafnego wskazania. W przypadku dynamiki inwestycji przedsiębiorstw zmienność była jeszcze większa. Ekonomiści, których prognozy okazały się najlepsze w pierwszej edycji konkursu, przyznają, że ostatnie kwartały zmieniły podejście do oceny przyszłej kondycji gospodarki.

[srodtytul]Zmiana perspektywy[/srodtytul]

– W ostatnich latach prognozując zmianę PKB dla Polski, trzeba było się skupiać na warunkach wewnętrznych, głównie na popycie wewnętrznym – mówi Marcin Mrowiec, główny ekonomista Pekao, zwycięzcy ogólnego rankingu zespołów analitycznych, a także twórcy najbardziej trafnych prognoz dotyczących wzrostu PKB.

– Globalizacja sprawia, że trzeba się nieco odsunąć od modeli ekonometrycznych w stronę bardziej jakościowej analizy tego, co się dzieje poza granicami Polski – dodaje Bartosz Pawłowski, były ekonomista TD Securities (2. miejsce w ogólnym rankingu), a obecnie strateg w londyńskim BNP Paribas.

Obecne wśród części ekonomistów do jesieni zeszłego roku przekonanie, że Polska zostanie dotknięta jedynie lekkim spowolnieniem gospodarczym, nie znalazło potwierdzenia w rzeczywistości. Jak podkreślają sami analitycy, niepewność wcale nie maleje i – mimo że wciąż jest szansa na wzrost PKB w 2009 r. nawet o ponad 1 proc. – wiele zależy od tego, co będzie się działo z inwestycjami firm, a te są bardzo wrażliwe choćby na czynniki psychologiczne.

[srodtytul]Pasjonaci ekonomii[/srodtytul]

Czego potrzeba, by szczególnie dziś trafnie prognozować zmiany w sytuacji gospodarczej? Patrząc na laureatów pierwszej edycji konkursu, decydująca jest mieszanka pasji i doświadczenia.

– Marcin Mrowiec to bardzo porządny ekonomista, skrupulatnie wykonujący swoją pracę. Ma duże doświadczenie, a jego poglądy określiłbym jako konserwatywne. Jest zwolennikiem dyscypliny fiskalnej, a w kwestii polityki monetarnej trudno mówić o nim jako o gołębiu (osoba, która zdecydowanie opowiada się za cięciem stóp procentowych – red.) – mówi Ryszard Petru, ekonomista SGH, który wcześniej pracował razem z Mrowcem w Banku BPH.

Główny ekonomista Pekao to absolwent Akademii Ekonomicznej w Krakowie, którą ukończył z wyróżnieniem. Jego ścieżka zawodowa obejmuje pracę w banku HVB w Monachium, Banku BPH, a obecnie – w drugim co do wielkości banku w Polsce, czyli Pekao. – To pasjonat ekonomii, zawsze jest na bieżąco z ciekawymi pracami badawczymi – dodaje obecna główna ekonomistka BPH Maja Goettig (również pracowała z Mrowcem).

Ale sam Marcin Mrowiec przyznaje, że nagroda w konkursie to także wynik pracy Andrzeja Bratkowskiego, byłego głównego ekonomisty Pekao SA i byłego wiceprezesa NBP. Jemu także inni ekonomiści nie szczędzą pochwał. – Współpracę z Andrzejem Bratkowskim, który przygotowywał prognozy dla Rady Polityki Pieniężnej, wspominam bardzo dobrze. Ma on coś w rodzaju intuicji ekonomicznej, która dotyczy przebiegu procesów ekonomicznych. Jest bardzo dobrym praktykiem ekonomicznym, ma bardzo duże doświadczenie – uważa Bogusław Grabowski, członek RPP pierwszej kadencji.

– To nie jest typ ekonomisty ślepo wierzącego modelom ekonomicznym. On czuje gospodarkę, a przy tym umie słuchać innych – dodaje Jakub Borowski, który przez kilka lat współpracował z Bratkowskim w NBP.

[ramka][b]kapituła konkursu [/b]