Japonia: starsi ludzie motorem napędowym gospodarki

Prawie jedna czwarta ze 127 mln ludzi w Japonii ma ponad 65 lat. Do 2040 r. liczba osób powyżej 65 roku życia może osiągnąć 40 proc. ludności.

Starzenie społeczeństwa jest przyczyną obciążenia finansów publicznych i to w czasie, kiedy zadłużenie kraju wzrasta w zatrważającym tempie, a gospodarka usiłuje odzyskać równowagę. Malejące zasoby ludzi w wieku produkcyjnym, kulejący eksport, niepewność światowej gospodarki sprawiają, że coraz większym problemem staje się zapewnienie opieki zdrowotnej i emerytur dla coraz większej liczby starszych osób.

Jednak jest również i optymistyczna strona problemu starzejącej się Japonii. Okazało się, że kiedy ludzie przed czterdziestką zaciskają pasa, osoby powyżej 65 roku życia nadal chętnie wydają pieniądze.

Dane zebrane przez rząd pokazują, że gospodarstwa domowe osób w wieku 60 lat i więcej stanowiły 40 procent w ogólnej konsumpcji w 2011 r., wzrost z 30 procent w 2000 r.

Japońskie powiedzenie mówi, że dziecko ma sześć kieszonek. Nie tylko rodziców, ale również i dziadków, którzy chętnie przeznaczą znaczne kwoty na wnuki. Najlepiej to widać w weekendy w dziale z zabawkami.

Dotychczas starsze pokolenie tradycyjnie uważane było za niezwykle oszczędne. Obecnie firmy, od supermarketów po operatorów sieci komórkowych liczą, że ta grupa przyczyni się do wzrostu zysków.

Jesper Koll, dyrektor w JP Morgan Securities w Japonii uważa, że to dzięki wydatkom starszych osób, młode osoby będą miały zatrudnienie. Średnie miesięczne wydatki osób z grupy 60 plus wyniosły w 2011 roku 300 tys. jenów (3 831 dolarów). Dla porównania grupa poniżej 39 lat wydała 260 tys. jenów.

Im starsza osoba, to jej wydatki są wyższe. Według japońskiego biura statystycznego osoby po 60. wydają 94 procent swoich wolnych środków. W przypadku 50-latków jest to 74 procent, a 30-40-latkowie wydają 70.

Analitycy tłumaczą tę tendencję zeszłorocznym tsunami i trzęsieniem ziemi. Nicholas Smith, strateg z CLSA w Tokio, uważa, że po tym doświadczeniu ludzie doszli do wniosku, że skoro mają pieniądze, to powinni je wydawać, przecież nie zabiorą ich do grobu.

Wzrost wydawanych pieniędzy przez starszych Japończyków stwarza nowe możliwości dla firm, które planują wykorzystać ten rynek, szacowany na 100 bln jenów (1,27 bln dolarów) rocznie - podaje Wall Street Journal w swoim raporcie.

Japońska firma telefonii komórkowej NTT DoCoMo wypuściła na rynek smartphone'a przeznaczonego dla osób 60 plus, która to grupa stanowi 25 procent klientów firmy podaje Tokyo Times. Smartphone ten ma większą czcionkę, z ikonami, które w przystępny sposób prowadzą właściciela telefonu jak wysłać emaila, czy zrobić zdjęcie.

Martin Schulz, starszy ekonomista z Fujitsu Research Institute, dzięki wzrostowi konsumpcji wśród starszych osób firmy mogą opracować strategię umożliwiającą zaspokojenie potrzeb starzejące się ludności.

Dla przykładu w kwietniu Aeon otworzył swój pierwszy supermarket z towarami i usługami specjalnie dobranymi pod kątem starszych klientów. Między innymi znajduje się tam centrum medyczne oraz wózki na zakupy wyposażone w szkła powiększające.

Toyota we wrześniu pokazała robota, którego starsze lub niepełnosprawne osoby mogą wykorzystać do noszenia różnych rzeczy. Unicharm producent pieluch dla dorosłych podał, że w 2011 r.  po raz pierwszy w historii sprzedaż dla dorosłych przerosła sprzedaż dla dzieci.

Tendencja wzrostowa jest obecna również w turystyce. Japońskie stowarzyszenie Japan Association of Travel Agents podało, że w drugim i trzecim kwartale tego roku seniorzy stanowili większy odsetek podróżujących rodzin, studentów, czy nowożeńców.

Starsi obywatele mają nie tylko siłę nabywczą, lecz również doświadczenie zawodowe. Dla gospodarki Kraju Kwitnącej Wiśni jest to niezwykle ważne w sytuacji kurczącej się liczby pracowników. Japoński National Institute of Population and Social Security Research przewiduje się, że do 2060 roku liczba pracowników w wieku 15-64 spadnie o połowę. W tej sytuacji Japonia musi zadbać o to by utrzymać osoby starsze na rynku pracy.

Wiek emerytalny w Japonii stopniowo był podwyższany. W 2013 r. będzie to 65 lat. Jeszcze w 2000 r. było to 64 lata. Analitycy twierdzą, że pracownicy są zadowoleni z możliwości pozostania w pracy po ukończeniu 60 lat i są chętni ponownie się zatrudnić nawet za mniejsze wynagrodzenie.