Wywłaszczenie niezabudowanych działek nie korzysta ze zwolnienia VAT

Skutkiem wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej jest zmiana charakteru i przeznaczenia gruntu. W momencie kiedy staje się ona ostateczna, dochodzi do dostawy terenu.

Publikacja: 18.09.2018 06:20

Wywłaszczenie niezabudowanych działek nie korzysta ze zwolnienia VAT

Foto: 123RF

Przeniesienie przez gminę na rzecz Skarbu Państwa własności niezabudowanych działek gruntu w zamian za odszkodowanie nie może korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 września 2018 r., sygn. I FSK 1031/16.

Czytaj także: Wywłaszczenie nieruchomości przez wojewodę a zwolnienie z VAT

Wniosek o interpretację

Gmina wystąpiła o wydanie interpretacji w zakresie podatku od towarów i usług. We wniosku wskazała, że na mocy ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych określona nieruchomość należąca do gminy może stać się własnością Skarbu Państwa. W odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wydaje właściwy wojewoda, gminie zaś jako dotychczasowemu właścicielowi przysługuje w związku z tym odszkodowanie.

Decyzją z 2011 r. wojewoda świętokrzyski udzielił zezwolenia na realizację inwestycji drogowej, w wyniku której kilkanaście działek stanowiących własność gminy zostało przejęte z mocy prawa przez Skarb Państwa. Stosowna decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna w administracyjnym toku postępowania, a następnie decyzjami z 2014 r. wojewoda ustalił na rzecz gminy odszkodowanie. W momencie uprawomocnienia się decyzji o wywłaszczeniu przedmiotowe grunty nie były objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, w ewidencji gruntów i budynków natomiast figurowały zarówno jako tereny zabudowane, jak i grunty orne, pastwiska i nieużytki. Gmina zapytała, czy w części dotyczącej gruntów niezabudowanych ich przekazanie na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie będzie korzystało ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT. Sama stanęła na stanowisku, że omawiane zwolnienie będzie miało zastosowanie.

Stanowisko organu podatkowego

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z 2 listopada 2015 r., sygn. IPTPP1/4512-503/15-2/MW, uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że w przypadku realizacji inwestycji drogowych w trybie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zastępuje decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego, o której mowa w ustawie z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Powoduje to, że z chwilą uprawomocnienia się takiej decyzji wywłaszczany grunt przestaje być gruntem nieprzeznaczonym pod zabudowę, a staje się terenem budowlanym. Jego dostawa – a za taką uznać należy przeniesienie własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie – nie jest w związku tym objęta zakresem regulacji art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.

Wyrok WSA i NSA

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, który nie zgodził się ze stanowiskiem gminy i skargę oddalił. Zwrócił uwagę, że w przedmiotowej sprawie nie było sporne między stronami to, że omawiane czynności stanowiły dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT i jako takie podlegały opodatkowaniu tym podatkiem. Nie ma również pomiędzy stronami sporu co do tego, że w kontekście przepisu art. 43 ust.1 pkt 9 ustawy o VAT kwalifikacji gruntów przenoszonych w drodze wywłaszczenia w zamian za odszkodowanie należy dokonywać na moment, w którym decyzja zezwalająca na realizację inwestycji drogowej nabiera przymiotu ostateczności. To w tym momencie bowiem należy ocenić jakie grunty stanowią przedmiot dostawy oraz czy ich przeznaczenie w danej chwili pozwala na zastosowanie zwolnienia z VAT.

W tym zakresie jednak sąd podzielił argumentację organu, zgodnie z którą wydanie przez wojewodę decyzji (zezwolenia) w oparciu o regulacje ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, przenoszącej własność niezabudowanych działek gruntu na Skarb Państwa skutkowało zmianą przeznaczenia tych gruntów. Zdaniem sądu organ podatkowy słusznie przyjął, że ww. decyzja zastępuje decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego, o której mowa w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym, co w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (jak ma to miejsce w przedmiotowej sprawie) przesądza o przeznaczeniu terenu jako terenu budowlanego.

Podobnego zdania był Naczelny Sąd Administracyjny. W ustnym uzasadnieniu wyroku za bezsporne uznał, że decyzja wojewody o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej ma zbliżony charakter do decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i zastępuje decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Bezsporne zdaniem sądu jest również to, że skutkiem wydania takiej decyzji jest zmiana charakteru i przeznaczenia gruntu. Z przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wynika, że w momencie kiedy taka decyzja staje się ostateczna, dochodzi do dostawy terenu i jednocześnie w tym samym momencie mamy do czynienia ze zamianą przeznaczenia terenu. W aspekcie celu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej trudno w związku z tym zaakceptować stanowisko, że mamy do czynienia z dostawą terenu, który nie jest przeznaczony pod zabudowę. W istocie rzeczy bowiem celem wydania takiej decyzji jest przeprowadzenie inwestycji w postaci budowy drogi. Wyrok jest prawomocny.

Zdaniem autorki

Agnieszka Bieńkowska, doradca podatkowy, partner w Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe

Stanowisko sądu, ale także kształt samych przepisów ustawy o VAT powoduje, że wywłaszczenia gruntów samorządowych nie będą opodatkowane jednolicie. Mimo, że co do zasady podlegają opodatkowaniu jako czynność zrównana z odpłatną dostawą towarów, w zależności do rodzaju terenu będą albo opodatkowane stawką 23 proc. albo zwolnione z VAT. Zwolnienie będzie miało zastosowanie przykładowo w odniesieniu do gruntów zabudowanych budynkami lub budowlami zwolnionymi z VAT, będzie miało zastosowanie również w przypadku terenów niezabudowanych, ale takich dla których niebudowlany charakter wynika z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wywłaszczenie gruntów niezabudowanych przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania pod zabudowę bądź takich jak omawiane w ww. wyroku, dla których miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie został uchwalony, będzie wiązało się z koniecznością odprowadzenia podatku VAT.

Przeniesienie przez gminę na rzecz Skarbu Państwa własności niezabudowanych działek gruntu w zamian za odszkodowanie nie może korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 września 2018 r., sygn. I FSK 1031/16.

Czytaj także: Wywłaszczenie nieruchomości przez wojewodę a zwolnienie z VAT

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Podatki
Nierealna darowizna nie uwolni od drakońskiego podatku. Jest wyrok NSA
Samorząd
Lekcje religii po nowemu. Projekt MEiN pozwoli zaoszczędzić na katechetach
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Cudzoziemcy
Rząd wprowadza nowe obowiązki dla uchodźców z Ukrainy
Sądy i trybunały
Prokurator krajowy zdecydował: będzie śledztwo ws. sędziego Nawackiego