Rzeczpospolita
Ekonomia

Historia bankructw państw

Kry­zy­sy za­dłu­że­nio­we z udzia­łem państw są rów­nie sta­re jak na­sza cy­wi­li­za­cja. Pierw­szy od­no­to­wa­ny przez hi­sto­ry­ków wy­da­rzył się w IV w. przed narodzinami Chry­stu­sa

Publikacja: 16.03.2012 02:20

Historia bankructw państw

Foto: Bloomberg

Hubert Kozieł

Już wów­czas Gre­cja zna­la­zła się w cen­trum za­in­te­re­so­wa­nia. 13 miast-państw z Ateń­skie­go Związku Mor­skie­go zban­kru­to­wa­ło wtedy, nie będąc w stanie spłacić po­życzek za­cią­gnię­tych w świą­ty­ni w De­los. Więk­szość kry­zy­sów za­dłu­że­nio­wych świa­ta an­tycz­ne­go zo­sta­ła jed­nak roz­wią­za­na nie przez re­struk­tu­ry­za­cję dłu­gów, ale przez de­wa­lu­ację.

W cza­sach no­wo­żyt­nych pań­stwo­we ban­kruc­twa sta­ły się częst­sze. Od po­cząt­ku XVI w. do koń­ca XVIII w. li­de­ra­mi w tej nie­chlub­nej sta­ty­sty­ce by­ły Fran­cja (osiem ban­kructw) oraz Hisz­pa­nia (sześć ban­kructw, z te­go trzy za pa­no­wa­nia kró­la Fi­li­pa II na prze­ło­mie XVI i XVII w.).

Od po­cząt­ku XIX w. wraz z roz­wo­jem mię­dzy­na­ro­do­wych po­wią­zań fi­nan­so­wych świat na­wie­dza­ją kolejne fa­le ban­kructw państw na­stę­pu­ją­ce po okre­sach bo­omu kre­dy­to­we­go. Nie­kie­dy kraje wstrzy­my­wa­ły spła­tę swo­ich zo­bo­wią­zań z po­wo­du wy­bu­chu woj­ny (np. Wło­chy w 1940 r.) lub po re­wo­lu­cji (Ro­sja po zdo­by­ciu wła­dzy przez bol­sze­wi­ków).

Spo­so­by re­struk­tu­ry­za­cji za­dłu­że­nia ewo­lu­owa­ły i są obec­nie du­żo mniej „gwał­tow­ne" niż jesz­cze 100 lat te­mu. Gdy w 1863 r. Mek­syk miał kło­po­ty ze spła­tą za­dłu­że­nia, Ce­sar­stwo Fran­cu­skie wy­sła­ło tam Le­gię Cu­dzo­ziem­ską, by ode­brać dług. Ban­kruc­two Egip­tu w 1882 r. skut­ko­wa­ło za­ję­ciem tej for­mal­nie tu­rec­kiej pro­win­cji przez Wiel­ką Bry­ta­nię. USA na po­cząt­ku XX w. kil­ka­krot­nie wy­sy­ła­ły swo­ich ma­ri­nes, by „re­struk­tu­ry­zo­wać" dłu­gi ka­ra­ib­skich re­pu­blik i zmie­niać ich rzą­dy.

Naj­czę­ściej po­życz­ko­daw­cy two­rzy­li ko­mi­te­ty ad hoc ne­go­cju­ją­ce z dłuż­ni­ka­mi re­struk­tu­ry­za­cję. W 1868 r. po­wsta­ła Bry­tyj­ska Kor­po­ra­cja Wła­ści­cie­li Za­gra­nicz­nych Ob­li­ga­cji (CFB), pierw­sza or­ga­ni­za­cja zrze­sza­ją­ca wie­rzy­cie­li pań­stwo­wych (póź­niej wy­ewo­lu­ował z niej Klub Lon­dyń­ski). Ko­rzy­sta­jąc ze wspar­cia bry­tyj­skie­go rzą­du, ne­go­cjo­wa­ła ona z ban­kru­ta­mi wa­run­ki spłaty.

CFB cza­sem się­ga­ła po ar­gu­ment si­ły (np. w 1903 r. na­ci­ska­ła na bry­tyj­ski rząd, by nie uzna­wał nie­pod­le­gło­ści Pa­na­my), cza­sem przej­mo­wa­ła część ak­ty­wów pań­stwa­-dłuż­ni­ka (na­wet np. je­go do­cho­dy z ceł), za­zwy­czaj jed­nak by­ła ra­czej ugo­do­wa. Cza­sem mię­dzy­na­ro­do­wi wie­rzy­cie­le zga­dza­li się na bar­dzo nie­kon­wen­cjo­nal­ne for­my spła­ty za­dłu­że­nia. Np. w 1889 r. CFB przy­sta­ła, by pe­ru­wiań­ski rząd w za­mian za anu­lo­wa­nie 53 mln dol. dłu­gu (wraz z od­set­ka­mi) prze­ka­zał wie­rzy­cie­lom kon­ce­sję na za­rzą­dza­nie ko­le­ja­mi pań­stwo­wy­mi, pro­wa­dze­nie li­nii że­glu­gi pa­ro­wej na je­zio­rze Ti­ti­ca­ca oraz 2 mi­lio­ny ton... gu­ana, czyli ptasiego nawozu.

© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Rzeczpospolita

Grecja Historia

Już wów­czas Gre­cja zna­la­zła się w cen­trum za­in­te­re­so­wa­nia. 13 miast-państw z Ateń­skie­go Związku Mor­skie­go zban­kru­to­wa­ło wtedy, nie będąc w stanie spłacić po­życzek za­cią­gnię­tych w świą­ty­ni w De­los. Więk­szość kry­zy­sów za­dłu­że­nio­wych świa­ta an­tycz­ne­go zo­sta­ła jed­nak roz­wią­za­na nie przez re­struk­tu­ry­za­cję dłu­gów, ale przez de­wa­lu­ację.

Pozostało 86% artykułu
Uczestnicy debaty rozmawiali o zmianach, które następują w zwyczajach konsumentów dotyczących form p
Finanse
Polacy ciągle bardzo chętnie korzystają z gotówki
Nowe pełne energii BMW serii 1. Stworzone z myślą o Tobie. Zapytaj o ofertę
Materiał Promocyjny
Nowe pełne energii BMW serii 1. Stworzone z myślą o Tobie. Zapytaj o ofertę
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Najwięksi truciciele Rosji
Finanse
Najwięksi truciciele Rosji
Paweł Derengiewicz, dyrektor Biura Finansowania Strukturyzowanego w Banku BNP Paribas
Finanse
Finansowanie powiązane z ESG to korzyść dla klientów i banków
Pieniądze
Debata TEP i „Rzeczpospolitej”
Czas na odważne decyzje zwiększające wiarygodność fiskalną
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kreml zapożycza się u Rosjan. W jeden dzień sprzedał obligacje za bilion rubli
Finanse
Kreml zapożycza się u Rosjan. W jeden dzień sprzedał obligacje za bilion rubli
Jaecoo J7 w leasingu od 1670 zł/mies.
Materiał Promocyjny
Jaecoo J7 w leasingu od 1670 zł/mies.
e-Wydanie