Rękopis ponownie znaleziony

To z pewnością jeden z najbardziej niezwykłych polskich filmów. Zainspirowany równie oryginalnym literackim utworem – awanturniczą powieścią hrabiego Jana Potockiego, postaci tak barwnej jak jego utwór. XVIII-wieczny poeta, filozof, żołnierz i obieżyświat skonstruował misterną fabułę. W tzw. szkatułkowej formie zamknął kolejne opowieści o fantastycznych perypetiach kapitana Alfonsa van Wordena.

Gwardzista króla Hiszpanii podróżuje przez wzgórza Kastylii do Madrytu. W drodze popada w najrozmaitsze tarapaty, spotyka przedziwne postaci, ale też w niespotykany sposób co jakiś czas opuszcza jedną przygodę, by przejść w inną, ale zawierającą się w poprzedniej.

Gorące słońce Jury

Filmowy „Rękopis znaleziony w Saragossie" powstał w 1964 roku. Jest czarno-biały, ale pełno w nim fantastycznych barw i takich zdarzeń.

Zdjęcia kręcono w halach wrocławskiej wytwórni oraz w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. To tam właśnie powstała pełna orientalnych ornamentów i gorącego południowego słońca awanturnicza historia Alfonsa van Wordena, który na ekranie ma twarz Zbyszka Cybulskiego.

Iga Cembrzyńska, również grająca w filmie Hasa, tak komentuje dość zaskakującą obsadową decyzję reżysera: – Van Wordena miał początkowo grać kto inny. W wyniku splotu okoliczności trzeba było szukać nowego aktora. W końcu rolę tę powierzono Zbyszkowi.

Cybulski zapewne znacznie lepiej czuł się we współczesnym kostiumie. Skórzana kurtka i ciemne okulary buntownika to był jego image, ale Hasowi nie odmówił.

– Niewiele miał wspólnego z konwencją przyjętą na potrzeby „Rękopisu..." – potwierdza Cembrzyńska. – Stworzony do grania w filmach szkoły polskiej w przypadku tej roli miał wiele wątpliwości, aczkolwiek jako zdolny aktor radził sobie – dodaje filmowa księżniczka mauretańska.

Udział w produkcji Hasa był dla niej  filmowym debiutem. Ponoć na korytarzu akademii teatralnej, gdy biegła na ćwiczenia w czarnych trykotach, wypatrzyli ją Marek Piwowski z Januszem Głowackim i zasugerowali do obsady.

Has zobaczył ją dopiero w kostiumie i pełnej charakteryzacji. – Wszedł do garderoby, spojrzał na mnie w lustrze i powiedział: „To jest Emina"– opowiada aktorka.

Powrót do świetności

Iga Cebrzyńska i Franciszek Pieczka, który również potwierdził obecność, będą reprezentować na dzisiejszej premierze fantastyczną aktorską obsadę filmu. Obok Zbigniewa Cybulskiego  wystąpili w nim m.in.: Elżbieta Czyżewska, Gustaw Holoubek, Joanna Jędryka, Bogumił Kobiela, Barbara Krafftówna, Jan Machulski, Leon Niemczyk, Beata Tyszkiewicz, Kazimierz Opaliński, Bogusz Bilewski.

Film, w którym wystąpili, ze znakomitymi zdjęciami Mieczysława Jahody i muzyką Krzysztofa Pendereckiego, przywrócono do dawnej świetności w oryginalnej trzygodzinnej wersji.