Marian Marzyński, Polak żydowskiego pochodzenia, znany filmowiec dokumentalista, miał zaledwie dwa lata, gdy wybuchła wojna. Jego udziałem nie było szczęśliwe dzieciństwo, ale tragiczne zdarzenia, których piętno nosi do dzisiaj. Wyprowadzony z getta i wyprowadzony na aryjską stronę, ocalał dzięki pomocy wielu ludzi. Po marcu 1968 roku wyemigrował do Danii, a w latach 70. wyjechał do USA, gdzie mieszka do dziś. Holocaust jest tematem systematycznie powracającym w jego filmach. Za „Shtetl" (1996), opowieść o dziejach żydowskich mieszkańców małego polskiego miasteczka Brańska, zdobył Grand Prix na prestiżowym Festiwalu Cinema du Réel w Paryżu.
W dokumencie „Nigdy nie zapomnij kłamać" opowiada nie tylko o swoim tragicznym dzieciństwie, ale także innych żydowskich dzieci ocalonych z warszawskiego getta.
Film Marzyńskiego dołącza do biograficznych opowieści znanych postaci życia publicznego z drugą wojną i żydowskim pochodzeniem w tle. W ciągu ostatnich lat powstało ich wiele. Yoram Gross był bohaterem dokumentu „Krakowiaczek ci ja..." Tomasza Magierskiego. Gross, światowej sławy animator, autor m.in. znanych filmów dla dzieci „Blinky Billa" oraz „Tabalugi", zabrał gromadkę swoich wnucząt na wyprawę do rodzinnego kraju, by pokazać im kamienicę, w której się urodził i wychował. Swoją historię w filmie „Tam, gdzie rosną porzeczki" przedstawił Leo Leszek Kantor - publicysta, filolog, szef Szwedzkiej Federacji Emigrantów, największej wielokulturowej federacji w Szwecji.
Na emigracji pozostaje do dziś Stella Czajkowska, uznana polska pianistka żydowskiego pochodzenia, mieszkająca w Szwecji. Swój „Rachunek szczęścia" przedstawia w dokumencie Irka Dobrowolskiego zrealizowanym według scenariusza Andrzeja Barta. 1968 rok stanowił także przełom w życiu profesora Zbigniewa Baumana, światowej sławy filozofa i socjologa, który został zmuszony wówczas do wyemigrowania z Polski. Opowiada o tym m.in. film „Lawnswood Gardens" zrealizowany przez Pawła Kuczyńskiego.
Z kolei bohaterką dokumentu „Ala z elementarza" Edyty Wróblewskiej jest zmarła w 2005 roku Alicja Margolis - pierwowzór Ali, o której uczyło się wiele pokoleń Polaków z elementarza Mariana Falskiego.
