Mój brat uległ ciężkiemu wypadkowi. Jechał na motocyklu i potrącił go pijany kierowca samochodu. Teraz po trzech latach intensywnej rehabilitacji potrafi siedzieć w wózku inwalidzkim. Nie mówi i w żaden sposób nie porozumiewa się z otoczeniem. Przed wypadkiem pracował w zagranicznej firmie. Nieźle zarabiał. Jego pensja była przelewana na rachunek w mBanku. Po wypadku pieniądze trafiały na to konto jeszcze przez kilka miesięcy. Rodzina chciałaby podjąć te środki. Bardzo przydałyby się na opłacenie rehabilitacji. W jaki sposób można to zrobić? Nikt z rodziny nie przypomina sobie, by brat upoważnił kogoś do dysponowania rachunkiem. Jeśli ma się dwadzieścia kilka lat, nie myśli się o takich sprawach.
W sytuacji gdy klient, będący posiadaczem rachunku, jest po ciężkiej operacji, w związku z czym nie może skontaktować się z otoczeniem, a członkowie jego rodziny chcą uzyskać dostęp do konta, podstawowe znaczenie mają przepisy prawa bankowego, kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z umową zawartą przez posiadacza rachunku z bankiem oraz zgodnie z przepisami prawa bankowego dostęp do środków zgromadzonych na koncie oraz prawo do uzyskania informacji przysługuje tylko właścicielowi rachunku oraz osobom wyraźnie przez niego wskazanym, np. pełnomocnikowi. Jeśli klient nie wskazał takich osób, bank nie może osobom trzecim udostępniać informacji o rachunku albo wypłacić im pieniędzy. Groziłaby za to odpowiedzialność deliktowa za szkodę wyrządzoną posiadaczowi rachunku. Jeśli klient nie pozostawił żadnego upoważnienia, należy domniemywać, że chciał, aby tylko on mógł dysponować środkami zgromadzonymi na jego rachunku.
Bank, osoby w nim zatrudnione oraz osoby, za których pośrednictwem bank wykonuje czynności, są zobowiązane do zachowania tajemnicy bankowej. Obejmuje ona wszystkie informacje dotyczące czynności bankowej, uzyskane w czasie negocjacji, w trakcie zawierania i realizacji umowy, na podstawie której bank daną czynność wykonuje (art. 104 Prawa Bankowego).
Osoby trzecie mogą uzyskać dostęp do informacji o rachunku albo do środków na nim zgromadzonych jedynie za zezwoleniem sądu opiekuńczego. Zgodnie z art. 183 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dla osoby niepełnosprawnej ustanawia się kuratora, jeżeli osoba ta potrzebuje pomocy do prowadzenia wszelkich spraw albo jakiejś określonej. Zakres obowiązków i uprawnień kuratora określa sąd opiekuńczy. Kuratela jest uchylana na żądanie osoby niepełnosprawnej.
Kuratora dla osoby niepełnosprawnej sąd opiekuńczy ustanawia na wniosek tej osoby. Może to też zrobić – za zgodą osoby niepełnosprawnej – na wniosek organizacji społecznej wymienionej w art. 546 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego (art. 600 § 1). Gdy stan osoby niepełnosprawnej wyłącza możliwość złożenia wniosku lub wyrażenia zgody, o których mowa powyżej, sąd może ustanowić kuratora z urzędu. W zaświadczeniu dla kuratora sąd określa zakres jego uprawnień. Z zaświadczenia tego powinno wyraźnie wynikać, że kurator jest uprawniony do uzyskania informacji stanowiących tajemnicę bankową oraz ewentualnie do wypłaty środków z rachunku bankowego bez zgody sądu opiekuńczego.
