Gwarancje dla lokat bankowych w Polsce

Obecnie, od 28 listopada 2008 r., gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego objęte są – w całości – wkłady do równowartości 50 tys. euro (teraz jest to ponad 198 tys. zł). Pułap ten dotyczy wszystkich oszczędności jednego klienta zgromadzonych w danym banku.

Sumowane są zatem pieniądze na koncie osobistym, lokatach terminowych, ewentualnie przekazane bankowi w celu realizacji przelewu (pełen wykaz znajduje się w art. 5 ust. 1 i 2 prawa bankowego). Gdyby klient miał w danej instytucji niespłacony kredyt, zostanie on odliczony od należnej mu kwoty. W przypadku wspólnego rachunku (np. należącego do małżonków) każdemu ze współwłaścicieli przysługuje odrębny pełny limit.

[wyimek][b]200 tys. zł[/b]- mniej więcej taką sumę w całości zwróciłby nam teraz BFG, gdyby sąd ogłosił upadłość banku[/wyimek]

Górny pułap gwarancji do końca 2010 r. ma być podniesiony do 100 tys. euro. Zobowiązanie takie wynika z unijnej dyrektywy o systemach gwarantowania depozytów z 11 marca 2009 r. Muszą się do niej dostosować wszystkie kraje UE.

W Polsce wymaga to wprowadzenia odpowiednich zmian w ustawie o BFG. Będą one dotyczyć również skrócenia czasu oczekiwania na wypłatę pieniędzy z trzech miesięcy (tak jest teraz) do 20 dni roboczych; w szczególnych sytuacjach okres ten może być przedłużony o dziesięć dni roboczych (ta zasada się nie zmienia).

[srodtytul]Tylko instytucje krajowe[/srodtytul]

Bankowy Fundusz Gwarancyjny chroni depozyty znajdujące się we wszystkich bankach mających siedziby w naszym kraju (dotyczy to także banków spółdzielczych, ale nie spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, bo SKOK nie są bankami w rozumieniu przepisów prawa bankowego; patrz ramka).

[wyimek]400 tys. zł do tej kwoty, wyrażonej w złotych, zostanie podniesiony limit gwarancji zgodnie z dyrektywą unijną[/wyimek]

Obecnie spośród banków obsługujących u nas indywidualnych klientów tylko jeden ma siedzibę poza Polską. Jest to Polbank – oddział greckiego EFG Eurobank Ergasias. Pieniądze powierzone tej instytucji są objęte gwarancjami greckiego odpowiednika BFG (patrz ramka).

[srodtytul]Produkty łączone[/srodtytul]

Klienci (zarówno indywidualni, jak i firmy, z wyjątkiem instytucji finansowych profesjonalnie zajmujących się lokowaniem środków, takich jak fundusze inwestycyjne czy emerytalne) mogą liczyć na zwrot środków ze wszystkich standardowych rodzajów lokat złotowych i walutowych. Warunki są w zasadzie trzy: lokata musi być imienna (na okaziciela właściwie już nie ma), umowa musi być podpisana z bankiem i dotyczyć czynności bankowej.

Gdy kupujemy w banku np. jednostki funduszu inwestycyjnego, de facto umowę zawieramy z towarzystwem oferującym dany fundusz; zatem ochrona ze strony BFG tu nie działa. Wątpliwość może się pojawić w przypadku produktów łączonych, takich jak np. lokata z funduszem, polisa lokacyjna czy lokata strukturyzowana w formie certyfikatu.

W pierwszym przypadku gwarancjami BFG objęta jest tylko część lokacyjna produktu (bez pieniędzy włożonych do funduszu; w razie upadłości towarzystwa funduszy inwestycyjnych aktywa funduszu są przenoszone do innego TFI). Jeśli chodzi o polisy lokacyjne, też oferowane przez banki, to zgodnie z prawem są to ubezpieczenia objęte gwarancjami Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Natomiast lokaty strukturyzowane pod postacią certyfikatu korzystają z ochrony BFG tylko wtedy, gdy są wyemitowane na podstawie prawa bankowego (o to trzeba już wprost zapytać sprzedawcę przed ulokowaniem pieniędzy).

[srodtytul]Kapitał plus odsetki[/srodtytul]

Zwrotowi, do wyznaczonego limitu, podlegają środki według stanu na dzień zawieszenia działalności banku wraz z odsetkami naliczonymi do dnia ogłoszenia przez sąd upadłości. Niezależnie od waluty lokaty BFG zawsze wypłaca złote; wartość wkładu walutowego jest ustalana według kursu NBP z dnia upadłości banku.

Środki gwarantowane przekazywane są klientom przez zarządcę lub syndyka masy upadłości w miejscach i terminach podanych do wiadomości publicznej. Następnie przez pięć lat można je odebrać w BFG. Po tym czasie roszczenia się przedawniają.

Jeśli ktoś ma w danym banku bardzo duży depozyt, powyżej 200 tys. zł (niedługo ponad 400 tys. zł), Bankowy Fundusz Gwarancyjny nie wypłaci mu całości. Wtedy resztę można odzyskać w wyniku podziału majątku banku w trakcie postępowania upadłościowego. Gdy bankrut zostanie przejęty przez inny bank, zobowiązania wobec klientów przejmuje nowy właściciel.

[ramka][srodtytul]Dotychczasowe wypłaty[/srodtytul]

>> Od wejścia w życie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym 17 lutego 1995 r. fundusz wypłacił gwarantowane depozyty – w sumie 814,4 mln zł – klientom 94 banków postawionych w stan upadłości (w tym pięciu komercyjnych i 89 spółdzielczych).

>> Pieniądze dla klientów pochodzą z wpłat banków należących do systemu.[/ramka]

[ramka][srodtytul]Co z Polbankiem[/srodtytul]

>> Pieniądze zdeponowane w Polbanku, który jest polskim oddziałem greckiego EFG Eurobank Ergasias, są objęte gwarancjami The Hellenic Deposit and Investment Guarantee Fund.

>> Fundusz, będący odpowiednikiem polskiego BFG, w razie upadłości banku zwraca do 100 tys. euro łącznie z odsetkami narosłymi od dnia, w którym depozyt stał się niedostępny.

>> Wypłata środków powinna nastąpić w ciągu trzech miesięcy od daty, gdy klient stracił dostęp do pieniędzy; od 31 grudnia 2010 r. będzie to 20 dni roboczych (wspólne regulacje unijne); w szczególnych przypadkach termin ten może być wydłużony.

>> To, że oddział banku mającego siedzibę w innym państwie UE należy do systemu gwarantowania depozytów kraju macierzystego, jest zgodne z zasadami przyjętymi w Unii Europejskiej. Gdyby kwota gwarantowana w kraju macierzystym była niższa niż w Polsce, oddział zagranicznego banku – oprócz przynależności do systemu gwarancyjnego obowiązującego w jego macierzystym kraju – mógłby przystąpić do polskiego systemu na zasadzie dobrowolności. Ale obecnie w Grecji limit jest już taki, jaki ma być u nas dopiero za kilka miesięcy.[/ramka]

[ramka][srodtytul]Bezpieczeństwo depozytów w SKOK[/srodtytul]

>> Oszczędności członków spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych są gwarantowane w 100 proc. do równowartości 50 tys. euro.