Jak nadchodzące święta mogą uderzyć nam do głowy

Święta to niezwykły, ale i wymagający czas szczególnie dla naszych finansów. Szał zakupów ogarnia niemal wszystkich. Jak wynika z badania „Postawy Polaków wobec finansów” Fundacji Citi Handlowy i Fundacji THINK!, 73 proc. Polaków nie mieści się w zaplanowanym wcześniej budżecie świątecznym. Tylko 26 proc. z nas planuje zakupy z wyprzedzeniem i stara się korzystać z promocji przedświątecznych. Coraz popularniejszy staje się tzw. trend zero waste – prawie połowa z nas stara się ograniczać marnowanie żywności. Pomimo że dla dwóch trzecich Polaków w święta wpisany jest element dobroczynny, to aż 37 proc. z nas nie podejmuje w tym czasie żadnych działań mających na celu pomoc potrzebującym.

Brak planów finansowych

Planowanie to pierwszy krok do osiągnięcia równowagi finansowej. Niestety w dalszym ciągu mamy z tym duże problemy.

Szacuje się, że w tym roku statystyczna polska rodzina wyda na zakupy świąteczne ok 1500 zł.

Jak wynika z badania „Postawy Polaków wobec finansów”, co czwarty z nas planuje swoje wydatki w perspektywie półrocznej i uwzględnia w swoim budżecie świąteczne zakupy.

Z kolei aż 73 proc. z nas deklaruje, że świąteczne wydatki przerosły oczekiwania, co oznacza, że w kolejnych miesiącach trzeba będzie zacisnąć pasa. Okazuje się, że największy problem z wydatkami w okresie świąt mają osoby w wieku 25-39 lat. Jedynie co piątej z nich „domyka się” budżet.

26 proc. – z nas planuje zakupy świąteczne z wyprzedzeniem i dodatkowo stara się korzystać z promocji przedświątecznych typu Black Friday, Cyber Monday – w tym aż, co trzecia kobieta i tylko, co piąty mężczyzna.

Tak jak planowanie, wyzwanie stanowi również kontrola wydatków. Prawie połowa z nas twierdzi, że kontroluje jedynie te większe, jak np. remont. Z kolei co trzeci podkreśla, że bacznie przygląda się wszystkim wydatkom, przy czym nie przekłada się to na oszczędności.

W porównaniu do krajów Unii Europejskiej, jesteśmy na szarym końcu. Stopa oszczędności gospodarstw domowych w Polsce to 2,6 proc. wobec 11 proc. średniej w UE. Niestety, bez dobrego planu i założonego celu, trudno o jego realizację – mówi Maciej Pietraszkiewicz, CFA, Dyrektor Inwestycyjny w Citi Handlowy.

Wydatki to charakter

Podejście do kontroli wydatków w dużej mierze uzależnione jest od naszego charakteru. Dwa skrajne profile w tym zakresie to: typ przezorny oraz lekkoduch. Pierwszy z nich stara się kontrolować wszystkie wydatki, zazwyczaj jest to osoba po 60-tym roku życia, nauczona znaczenia regularnego oszczędzania. Oczywiście, żeby generować nadwyżki, musi kontrolować wypływy i tak też się dzieje – większe wydatki planuje przynajmniej z rocznym wyprzedzeniem.

Na drugim biegunie jest lekkoduch – typowym przykładem dla tej grupy jest osoba w wieku poniżej 24 lat. Z reguły nie planuje większych wydatków, a wszystkie wpływy przeznacza na bieżącą konsumpcję. Życie „tu i teraz” jest jego mottem. Pośród tej grupy aż 35 proc. osób twierdzi, że oszczędzanie nie ma sensu. Tymczasem z punktu widzenia matematyki finansowej i procentu składanego powinno być odwrotnie  – im szybciej zaczniemy oszczędzać, tym lepiej.

Świąteczna pomoc

Czy pochłonięci kupowaniem świątecznych prezentów mamy jeszcze czas na pomaganie innym? Okazuje się, że i tutaj nie wszystko wygląda tak, jakbyśmy sobie tego życzyli. Badania pokazują, że 33 proc. z nas planuje przekazać na rzecz innych ubrania, zabawki, czy niepotrzebne sprzęty gospodarstwa domowego, 20 proc. włączy się w akcję przygotowywania paczek świątecznych, a 18 proc. przekaże środki na konkretne akcje. Z drugiej strony, aż 37 proc. nie planuje żadnych działań dobroczynnych w czasie świąt. Tylko 8 proc. z nas zaangażuje się w wolontariat.

59 proc. z nas zamierza wydać na cele dobroczynne poniżej 100 zł (w okresie świątecznym)

Coraz częściej w akcje charytatywne włączają się przedsiębiorcy, promując w ten sposób potrzebę pomocy innym wśród swoich pracowników.

- W naszym banku, jak co roku, Święta są okazją do tego, by się dzielić. Spakujemy ponad 2000 paczek dla domów opieki, domów Seniora, kombatantów, osób z niepełnosprawnościami. Cieszę się, że w tym czasie aktywnie będą działać też nasi wolontariusze. W tym roku jest już nas ponad 4200 – dzielimy się swoim czasem, pracą i wiedzą z potrzebującymi, mówi Sławomir S. Sikora, Prezes Zarządu Citi Handlowy.

Dbamy o środowisko

Święta to czas na refleksję, który motywuje do jeszcze większej wrażliwości na innych oraz inne ważne rzeczy – jak np. środowisko. Jak wynika z badania, odnotowano wzrost świadomości ekologicznej Polaków, choć i tutaj pozostaje jeszcze duże pole do popisu. Prawie połowa z nas robi zakupy świąteczne z odpowiednim wyprzedzeniem, żeby uniknąć marnowania żywności. Aż 38 proc. stara się zrobić coś z jej nadwyżkami np. podzielić się z potrzebującymi. Co piąty kupuje drzewko świąteczne z możliwością ponownego ukorzenienia, w tym, 33 proc. w grupie wiekowej 25-29 lat.

47 proc. z nas dba o niemarnowanie żywności w okresie świątecznym