Izabela P. odnaleziona, a media dalej o niej piszą. Może pora przestać?

Od kilkunastu dni zarówno w mediach tradycyjnych, jak i społecznościowych, krąży wiele informacji o kobiecie zaginionej na drodze między Bolesławcem a Wrocławiem.  We wtorek odnalazła się ona w tym pierwszym mieście.

– Pani Izabela złożyła oświadczenie na policji, że nie chce kontaktu z rodziną i nie chce, by media informowały o miejscu jej przebywania – powiedziała polsatnews.pl prok. Ewa Węglarowicz-Makowska, rzeczniczka prokuratury w Jeleniej Górze.

Eksperci są zgodni, że po takim oświadczeniu prasa nie ma już uzasadnienia, by dalej o niej informować.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Przełom w głośnej sprawie. Zaginiona Izabela P. odnaleziona

Izabela P., która zaginęła 9 sierpnia, została odnaleziona w Bolesławcu - potwierdziła "Rzeczposp...

Sprawa Izabeli P. Przepisy o ochronie prywatności w prasie pochodzą z poprzedniej epoki?

Prof. Grzegorz Sibiga, adwokat z kancelarii Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy, wskazuje, że na tym etapie nie ma już różnicy, czy media piszą o ex-zaginionej z pełnym nazwiskiem, inicjałem czy tylko np. imieniem i wiekiem.

– Informacje rozpowszechniane są w sieci, w tym podawane w mediach społecznościowych przez osoby prywatne. Użytkownik internetu bez trudu może sobie zestawić informacje z różnych źródeł i zidentyfikować osobę, o której pisze się w prasie – tłumaczy ekspert.

I wskazuje, że przepis prawa prasowego (art. 14 ust. 6), który zabrania publikowania informacji ze sfery życia prywatnego bez zgody danej osoby (z wyjątkiem osób pełniących funkcję publiczne i w związku z ich pełnieniem) powstał w poprzedniej epoce, gdy występowały zupełnie inne możliwości identyfikacji osoby fizycznej.

– Z jednej strony przepisy w różny sposób chronią prywatność, ale z drugiej – w świetle dzisiejszego przepływu informacji, ta ochrona wydaje się często iluzoryczna – wskazuje Grzegorz Sibiga.

– W tej chwili, żeby wzorcowo zrealizować prawne gwarancje prywatności, media musiałyby w ogóle przestać pisać o tej sprawie, a tak się przecież nie stanie. Wobec możliwości pozyskiwania informacji przez użytkownika z różnych źródeł w sieci, przepisy ochronne tracą więc swoją skuteczność –podsumowuje.

Czytaj więcej

Opinie Prawne

Paweł Litwiński: Prywatność musi zacząć być szanowana

Unia wywarła decydujący wpływ na ochronę danych osobowych, nieodwracalnie zmieniając nasze życie.

Interes społeczny uzasadnia pisanie o osobie zaginionej. Co dalej w sprawie Izabeli P.?

W opisanej sytuacji mamy do czynienia z konfliktem dóbr: z jednej strony prawa do prywatności danej osoby, a z drugiej wolności prasy do informowania o ważnych społecznie kwestiach. Przy rozstrzygnięciu takich konfliktów stosuje się kryterium interesu społecznego.

– Dopóki pani była zaginiona, rozpowszechnianie informacji o tym miało jeszcze pewne uzasadnienie. Natomiast w momencie, gdy się odnalazła i oświadcza, że nie życzy sobie, by o niej pisano, to temat powinien zostać zamknięty właśnie w imię ochrony sfery życia prywatnego – mówi prof. Wojciech Machała z uniwersytetu Warszawskiego.

– Jeśli jedynym, co łączy daną osobę z mediami, jest zainteresowanie społeczeństwa pewnymi sensacyjnymi aspektami działania takiej osoby, to nie jest to wystarczającym usprawiedliwieniem, by te dane ujawniać – dodaje.

Podkreśla przy tym, że w starszym orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka da się znaleźć pogląd, że w imię ochrony swobody rozpowszechniania informacji można uzasadnić takie rozpowszechnienie, gdy budzi to społeczne zainteresowanie.

Sprawa Izabeli P. Możliwości ograniczenia informacji na swój temat w mediach są niewielkie

Z kolei Katarzyna Orzeł, radca prawny z kancelarii Brightspot, wskazuje, że pewna część informacji została ujawniona przez samą zainteresowaną oraz jej rodzinę.

– Jeśli odbyło się to w sposób legalny, to nie ma możliwości blokady publikacji tych wiadomości – tłumaczy ekspertka.

– Sporne może być tylko, jak wiele informacji ujawnili bliscy kobiety i o tym ewentualnie rozstrzygać będą sądy w każdym konkretnym wypadku. Jeśli zdjęcie pochodziło z jej mediów społecznościowych i było powszechnie dostępne, to można uznać, że sama je ujawniła. Jednak w sytuacji, gdy ta osoba się odnalazła i oświadcza, że nie życzy sobie podawania informacji, gdzie obecnie przebywa czy też o swoim stanie zdrowia, takie informacje nie będą mogły zostać opublikowane. Nie są to bowiem informacje w żaden sposób istotne, jeśli wiadomo, że pani się odnalazła, a jej życie nie jest zagrożone – dodaje.

Wskazuje też, że mamy tutaj do czynienia z  pewnego rodzaju szarą strefą i pytaniem, czy można swobodnie powielać informacje, które ktoś upublicznił, gdy jeszcze nie był znany. Czym innym jest bowiem powielenie zdjęcia osoby nieznanej, a czym innym dodanie do niego całego szeregu informacji, pozwalających ją zidentyfikować.

– Pamiętajmy też, że media ujawniały bardzo wrażliwe dane tej osoby, np. o jej wyznaniu czy stanie zdrowia. I choć teoretycznie są one dostępne, to ich zgromadzenie w jednym miejscu może stanowić naruszenie przepisów RODO. Bo choć media przy opracowywaniu i publikacji materiałów prasowych korzystają z szerokiego zakresu wyłączeń dotyczących ochrony danych osobowych, są objęte obowiązkiem ich usunięcia na żądanie osoby, której te dane dotyczą, m.in. w sytuacji, gdy dane osobowe nie są już niezbędne do celów, w których zostały zebrane – wyjaśnia mec. Katarzyna Orzeł.

Ujawnianie danych Izabeli P. w mediach. Co na to RODO?

– Na podstawie tzw. klauzuli prasowej redagowanie i publikowanie danych osobowych w prasie jest wyłączone z kluczowych przepisów RODO – tłumaczy z kolei prof. Grzegorz Sibiga.

– Bardzo ogranicza to środki prawne przysługujące osobie, której dane dotyczą. Wyjątkiem jest prawo do bycia zapomnianym, które w świetle nowego orzecznictwa daje prawo do sprzeciwienia się przetwarzaniu danych w prasie, ale należy je wyważyć z wolnością wypowiedzi. Ale nawet wówczas należałoby wysłać pismo z żądaniem do każdego administratora (wydawcy) osobno, a nie składać taki wniosek prokuratorowi – zaznacza.

Art. 13 prawa prasowego zabrania publikowania wizerunku lub danych osobowych nie tylko osób, przeciw którym toczy się postępowanie, ale też świadków i poszkodowanych, jeśli nie wyrażą na to zgody. Tymczasem pani Izabela w środę miała zostać przesłuchana w charakterze świadka, a w sprawie jej zaginięcia toczy się śledztwo pod kątem art. 189 kodeksu karnego (porwanie).