Handlowa rewolucja

To głównie dzięki wydatkom konsumenckim Polsce udało się obronną ręką wyjść z poprzedniego kryzysu lat 2008–2009. Choć gospodarki w całej Europie kurczyły się, to Polacy nadal chętnie wydawali pieniądze i to zarówno na dobra podstawowego, jak i trwałego użytku – typu elektronika czy meble.

Optymizmu starczyło na dosyć długo, ale niestety już się skończył. – Już 2012 r. nie należał do rewelacyjnych, ale kubłem zimnej wody był grudzień. Wszyscy mieli ogromne oczekiwania, w końcu Polacy na świętach nigdy nie oszczędzali, ale niestety zaczęli – mówi szef jednej z największych sieci handlowych.

Handlowa rewolucja

Wydatki spadły w większości kategorii – powodów do zadowolenia nie miały zarówno sieci spożywcze, jak i z elektroniką czy biżuterią. Firmom nie pozostało nic innego, jak pogodzić się z sytuacją i tak zmienić strategię, aby kolejne miesiące były dla nich jak najmniej dotkliwe.

Z punktu widzenia konsumentów najbliższe miesiące powinny być okazją do faktycznych oszczędności, ponieważ promocji brakować nie powinno. I to nie mówimy tylko o wybranych produktach, ale weekendowych czy nawet tygodniowych obniżkach cen na całe kategorie, jak wędliny, napoje czy nabiał.

Takie akcje prowadziły już sieci Lidl czy Polomarket i choć danych potwierdzających, jak przełożyły się one na poziom sprzedaży, nie chcą podać, to jednak ich przedstawiciele podkreślają, że są z nich bardzo zadowoleni i spełniły pokładane w nich nadzieje.

Zmiany w polityce sieci idą jednak znacznie głębiej niż standardowe obniżki cen. Delikatesy Alma, choć nadal mają w ofercie wiele niedostępnych nigdzie indziej towarów z wyższej półki, to w przypadku produktów kupowanych najczęściej konkurują  cenowo z hipermarketami i dyskontami i często okazują się najtańsze. Jednak profil sklepu się nie zmienia.

Niektóre firmy szykują się właśnie na tego typu rewolucyjne zmiany.

– Chcemy zmieniać asortyment zależnie od lokalizacji. I nie mówię tu tylko o drobnych korektach, ale o kompleksowym jego dostosowywaniu do profilu okolicznych mieszkańców: ich oczekiwań, poziomu dochodów itd. To kolejna odpowiedź na kryzys. Zawsze są osoby doskonale zarabiające, w takich miejscach sklepy też mamy – mówi Jean Anthoine, prezes Carrefour Polska.

– Nie ma sensu utrzymywać takiej samej oferty w miejscach, gdzie mieszkają głównie ludzie znacznie mniej zarabiający. Zmiany będziemy wprowadzać nie w skali kraju, ale w poszczególnych miastach, dzielnicach – dodaje.

O klientów jeszcze mocniej chce zawalczyć także sieć Żabka. Renegocjowane są umowy z dostawcami, nastąpi optymalizacja asortymentu. Dzięki temu ceny mają zostać obniżone o ok. 15 proc.

– Ma to zwrócić uwagę klientów, że jesteśmy sklepem codziennych zakupów dla milionów Polaków. Takie działania prowadzą obecnie firmy w wielu formatach – mówi Jacek Roszyk, prezes Żabka Polska. Firma inwestuje również w produkty pod markami własnymi, które zamierza dynamicznie rozwijać.

To kierunek, o którym mówią dziś w zasadzie wszyscy. Produkty pod markami własnymi są tańsze o 20–30 proc. od ich odpowiedników, czasami nawet tych samych producentów. To doskonały interes także dla handlowców, ponieważ mimo niższych cen na sprzedaży takiego asortymentu generują wyższe niż zazwyczaj marże.

Polakom kilka lat zabrało przekonanie się do ich kupowania. Jednak choć sprzedaż marek własnych wzrosła w 2012 r. w przypadku produktów spożywczych czy chemicznych ponad 20 proc., to nadal odpowiadają one tylko za kilkanaście procent rynku.

Polacy oszczędzają

Trudno się dziwić takiemu podejściu, skoro aż 26 proc. ankietowanych Polaków w najbliższym półroczu boi się wzrostu cen żywności. Z badań firmy Nielsen wynika, że to drugi pod względem liczby wskazań czynnik – taka sama grupa obawia się o zdrowie, a 33 proc. ankietowanych wskazało stabilność zatrudnienia.

Optymizm konsumentów spada od 2009 r. i raczej nie ma co liczyć na szybką zmianę tego trendu. Przekłada się to jednocześnie na większą chęć ograniczania wydatków i oszczędzanie. 56 proc. Polaków chce ograniczyć wydatki na rozrywkę poza domem, 53 proc. na ubrania, a 51 proc. planuje kupować tańsze produkty spożywcze.

– W odróżnieniu od poprzednich fal badania, ostatni kwartał 2012 r. charakteryzuje wzrost o 4  proc., do 24 proc., liczby respondentów wskazujących, że chcą wydawać mniej na papierosy – pisze w raporcie Krzysztofa Zaborowska z Nielsena. – Z kolei chętniej wydajemy pieniądze na wakacje i krótkie wyjazdy. O 8 proc. spadł odsetek badanych zamierzających oszczędzać na dłuższym wypoczynku, a o 5 proc. na krótkich wyjazdach – dodaje.

W sklepach coraz częściej zdarzają się promocje wiązane: klient dostaje przy kasie kupon rabatowy na kolejną transakcję czy wybraną kategorię produktu z dość krótkim terminem realizacji. Jednak może się okazać, że to za mało.