Nadmierne obciążanie właścicieli aptek dyżurami

Szczególna rola aptek nie może być podstawą do nadmiernego obciążenia ich właścicieli dyżurami.

Aktualizacja: 05.08.2018 12:13 Publikacja: 05.08.2018 07:00

Nadmierne obciążanie właścicieli aptek dyżurami

Foto: Fotorzepa, Sławomir Mielnik

30 listopada 2017 r. Rada Powiatu Nowotarskiego ustaliła rozkład pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu w 2018 r. Uchwałę podjęto po zasięgnięciu opinii Okręgowej Izby Aptekarskiej w Krakowie, wójtów gmin z terenu powiatu nowotarskiego oraz burmistrzów Szczawnicy, Nowego Targu i Rabki Zdroju. Ustalała rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych, zamieszczony w załączniku nr 1. Załącznik nr 2 zawierał harmonogram dyżurów aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu.

Czytaj także: "Apteka dla aptekarza" powstrzymała ekspansję sieci aptek

Plan dyżurów apteki w Rabce Zdroju zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie prowadząca ją spółka. Harmonogram dyżurów dla wspomnianej apteki przewidywał, że w miesiącach styczeń, marzec, kwiecień, czerwiec sierpień, wrzesień, listopad 2018 r., ma pełnić po dwa dyżury, a w grudniu 2018 r. – jeden dyżur, za to w Sylwestra.

Brak farmaceutów i pacjentów

Spółka zarzuciła, iż ów akt nie zawiera żadnego uzasadnienia. Przy ustalaniu rozkładu godzin pracy aptek, należy uwzględnić miejscowe uwarunkowania, takie jak: liczba ludności, układ urbanistyczny, zagęszczenie zabudowy, rozmieszczenie placówek służby zdrowia, dostęp do transportu publicznego. Uchwała została jednak przyjęta bez takiej analizy.

Zgodnie z uchwałą, dyżur na terenie powiatu mają sprawować jednocześnie trzy apteki ogólnodostępne, ale rada powiatu nie wykazała, aby niezbędne było sprawowanie dyżuru przez więcej niż jedną aptekę na terenie powiatu. Zapewnienie dyżurów całodobowych w mniejszych miejscowościach jest niezmiernie trudne, o ile nie wręcz niemożliwe. Brakuje wystarczającej liczby personelu, a koszty dyżurów w mniejszych miejscowościach, takich jak choćby Rabka Zdrój, która ma tylko 12 tys. mieszkańców, są znacząco wyższe od kosztów dyżurów w większych miastach. A przy tym w trakcie dyżurów do apteki nie przychodzi z reguły żaden pacjent, co najwyżej jedna lub kilka osób. Koszty zabezpieczenia dyżurów nocnych przy znikomym zainteresowaniu pacjentów zmniejszają znacznie rentowność apteki, albo powodują całkowity jej brak.

Czytaj także: „Nowość”, „Sprawdź, jakie to proste” – to niedozwolone reklamy aptek

Spółka powołała się też na opinię Okręgowej Izby Aptekarskiej. Izba wskazała, że nie widzi konieczności, ani potrzeby pełnienia dyżurów przez apteki w Rabce, Szczawnicy i Krościenku. Biorąc pod uwagę rzeczywiste potrzeby pacjentów oraz dogodną komunikację z Nowym Targiem, gdzie funkcjonują apteki całodobowe, wystarczy, by pracowały one maksymalnie do godz. 22-giej. Rada powiatu nie ustosunkowała się jednak do tej opinii.

Pierwszeństwo dla zdrowia publicznego

W odpowiedzi na skargę, starosta nowotarski stwierdził, że rozkład godzin pracy aptek powinien być dostosowany nie tylko do bieżących codziennych potrzeb ludności, lecz i uwzględniać dostępność do leków także w porze nocnej, w niedziele, święta i inne dni wolne od pracy. Nie sposób też przewidzieć zdarzeń nadzwyczajnych, zagrażających życiu lub zdrowiu, kiedy będzie potrzebny jak najszybszy dostęp do leków.

Dlatego Rada Powiatu Nowotarskiego nie uwzględniła opinii OIA. Prowadzenie apteki ogólnodostępnej, będącej placówką ochrony zdrowia publicznego, związane jest z pewnymi ograniczeniami – argumentował starosta. Zostały one ustanowione w art. 94 ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne i są konieczne dla ochrony zdrowia publicznego. W pojęciu zdrowia publicznego mieści się również zapewnienie dostępności usług farmaceutycznych w porze nocnej i dni wolne od pracy. Ustalenie, że na terenie powiatu dyżurować będą codziennie całodobowo, na zmianę, trzy apteki, zapewnia odpowiedni dostęp do leków w porze nocnej, święta i dni wolne od pracy, bez konieczności pokonywania znacznych odległości, z uwzględnieniem ewentualnych sytuacji nadzwyczajnych.

Starosta podkreślił, że prowadzenie apteki, będącej placówką ochrony zdrowia publicznego, jest związane z pewnymi ograniczeniami, ustanowionymi w ustawie –Prawo farmaceutyczne dla ochrony zdrowia publicznego. Zapewnienie dostępności aptek, także w porze nocnej i dni wolne od pracy, mieści się w pojęciu ochrony zdrowia publicznego. Z takiego obowiązku nie może zwolnić liczba pracowników.

Tylko propozycje

Wojewódzki sąd adminsitracyjny zgodził się z tą generalną oceną. Zwrócił jednak uwagę, że szczególna rola apteki nie może być podstawą do nadmiernego obciążenia jej właścicieli dyżurami, i nie może mieć dowolnego charakteru. Dając organom samorządowym kompetencję do określenia dyżurów, ustawodawca wskazał, że powinny się one kierować „dostosowaniem do uzasadnionych potrzeb ludności". Z uchwały trudno to jednak wywnioskować - ocenił WSA - ponieważ nie zawiera ona żadnego uzasadnienia. Nie ustosunkowuje się także do opinii OIA.

Nie rozważono, czy nałożony obowiązek dyżurów nie obciąża nadmiernie i zbędnie właścicieli aptek, a brak uzasadnienia wyklucza możliwość jakiejkolwiek polemiki z postanowieniami uchwały oraz oceny jej przez sąd. Toteż WSA uwzględnił skargę i stwierdził nieważność uchwały w punkcie, określającym harmonogram dyżurów w 2018 r. apteki w Rabce Zdroju.

Sygnatura akt: III SA/Kr 113/18

Danuta Frey redaktor

Orzeczenie zapadło, lecz generalny problem pozostał. Właściciele aptek już od dłuższego czasu upominają się o inne uregulowana. Od kilku miesięcy znajduje się w Ministerstwie Zdrowia propozycja nowelizacji prawa farmaceutycznego, przygotowana przez Naczelną Radę Aptekarską i Związek Powiatów Polskich, mająca rozwiązać narastające trudności z dyżurami aptek. Proponuje się m.in., ażeby koszty finansowania dyżurów, które obecnie w całości obciążają właścicieli aptek, pokrywał Narodowy Fundusz Zdrowia. Z uwagi zaś na funkcjonowanie w granicach powiatu nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej w ramach tzw. sieci szpitali, można by ograniczyć obligatoryjne wyznaczanie dyżurów do miejscowości powyżej 40 tys. mieszkańców – siedzib powiatu. Na razie jest to jednak tylko propozycja.

30 listopada 2017 r. Rada Powiatu Nowotarskiego ustaliła rozkład pracy aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu w 2018 r. Uchwałę podjęto po zasięgnięciu opinii Okręgowej Izby Aptekarskiej w Krakowie, wójtów gmin z terenu powiatu nowotarskiego oraz burmistrzów Szczawnicy, Nowego Targu i Rabki Zdroju. Ustalała rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych, zamieszczony w załączniku nr 1. Załącznik nr 2 zawierał harmonogram dyżurów aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów