Nasilające się kłopoty z pamięcią i koncentracją, trudności z przyswajaniem nowych informacji i orientacją w tym, co się wokół dzieje, apatia, utrata zainteresowań i ogólne pogorszenie codziennego funkcjonowania - to charakterystyczne sygnały starczego otępienia, czyli demencji.

Demencja jest terminem określającym  zespół objawów spowodowany postępującymi zmianami w mózgu. Jej przyczyną może być choroba Alzheimera, ale mogą powodować ją również inne czynniki.

Czynniki ryzyka demencji według WHO

- palenie 

- brak aktywności fizycznej

- nadmierne spożycie alkoholu

- niezdrowa dieta

- izolacja społeczna

- bezczynność umysłowa

- cukrzyca

- wysokie ciśnienie krwi

- wysoki cholesterol

- otyłość

- utrata słuchu

- depresja

Brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu, niezdrowa dieta i nadużywanie alkoholu to główne przyczyny rozwoju demencji w starszym wieku – wykazała WHO na podstawie analizy setek badań przeprowadzonych w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Na pogorszenie funkcji poznawczych i pojawienie się pełnoobjawowej demencji znaczny wpływ mają również choroby - cukrzyca, nadciśnienie, wysoki poziom cholesterolu i otyłość – które, co warto podkreślić, w dużej mierze związane są z niezdrowym stylem życia.

Bazując na tych ustaleniach WHO opublikowała wytyczne dotyczące redukcji ryzyka rozwoju demencji. Liczące aż 96 stron opracowanie ma być bazą wiedzy dla świadczeniodawców opieki zdrowotnej,  dzięki której  będą mogli doradzać pacjentom, jak zapobiegać pogorszeniu funkcji poznawczych i demencji. Wytyczne mają być też wskazówką dla rządów, decydentów i władz przy opracowywaniu programów zachęcających do zdrowego stylu życia.

 - Przewidujemy, że w ciągu najbliższych 30 lat liczba osób cierpiących na demencję potroi się. Musimy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby zmniejszyć jej ryzyko - powiedział dyrektor generalny WHO dr Tedros Adhanom Ghebreyesus.  

Już teraz demencja dotyka około 50 milionów ludzi na całym świecie i jest główną przyczyną niepełnosprawności i zależności osób starszych od innych. Szacuje się, że do 2030 r. koszty opieki nad osobami z demencją wzrosną do 2 bilionów USD rocznie.

To, co dobre dla serca, dobre jest też dla mózgu

Dowody naukowe, na podstawie których WHO opracowała wytyczne potwierdziły, że to, co jest dobre dla serca, jest również dobre dla mózgu, podkreślił dr Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Podobnie jak w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych, również w przypadku demencji kluczowe znaczenie mają: regularna aktywność fizyczna, rzucenie palenia, unikanie picia alkoholu, właściwa waga ciała, zdrowa dieta, utrzymywanie prawidłowego ciśnienia krwi oraz poziomu cholesterolu i cukru we krwi.

Zgodnie z wytycznymi osoby powyżej 65 roku życia powinny poświęcić na umiarkowane ćwiczenia co najmniej 150 minut tygodniowo. Siedzący tryb życia powoduje drobne uszkodzenia hipokampa, prowadzące do zmniejszenia jego gęstości.  Zmiana trybu życia z siedzącego na aktywny może przynieść potencjalną poprawę zdrowia mózgu. Dotyczy to także osób zagrożonych chorobą Alzheimera.

Eksperci WHO rekomendują również przejście na dietę śródziemnomorską lub inną zdrową dietę, która zawiera minimum 400 g owoców i warzyw dziennie oraz znacznie ogranicza spożycie cukru i tłuszczu.

Co ciekawe według raportu WHO nie ma dowodów na to, że suplementy diety, takie jak witaminy z grupy B, przeciwutleniacze, kwasy omega-3 lub miłorząb dwuklapowy chronią przed rozwojem demencji.

Zamiast wspomagania się farmaceutykami eksperci zachęcają natomiast do udziału w zajęciach, które dają okazję do kontaktu z innymi i do ćwiczenia mózgu.