Dowóz na rehabilitację nie podlega opodatkowaniu

Świadczenie przez gminę usług w zakresie dowozu osób niepełnosprawnych na zabiegi rehabilitacyjne i lecznicze należy traktować jako realizację programów społecznych w ramach zadań publicznoprawnych z zakresu pomocy społecznej.

Publikacja: 20.08.2019 06:00

Dowóz na rehabilitację nie podlega opodatkowaniu

Foto: Adobe Stock

Wypełniając powyższe obowiązki gmina działa jako organ władzy publicznej, a nie jako podatnik VAT. Tego rodzaju usługi pozostają zatem poza zakresem opodatkowania VAT – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 7 sierpnia 2019 r., I SA/Sz 244/19.

Czytaj także: Rehabilitacja osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności

Wniosek o interpretację

Gmina wystąpiła o udzielenie interpretacji w sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług. We wniosku wskazała, że realizuje zadania własne dotyczące spraw z zakresu ochrony zdrowia i pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych. Realizacja ww. zadań odbywa się m.in. w oparciu o ustawę o pomocy społecznej, przy wykorzystaniu funkcjonującej w ramach gminy jednostki budżetowej – Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej (MGOPS). Głównym zadaniem MGOPS jest opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz innych zadań, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka.

Do realizacji powierzonych mu zadań MGOPS wykorzystuje pojazd specjalistyczny – bus przeznaczony do przewozu osób niepełnosprawnych. Za pomocą busa MGOPS świadczy usługi transportu zamieszkujących na terenie gminy osób niepełnosprawnych na zabiegi lecznicze i rehabilitacyjne.

Osoby, które decydują się na korzystanie z transportu składają w MGOPS odpowiedni wniosek, a następnie uiszczają odpowiednią należność z tego tytułu przelewem na rachunek bankowy MGOPS. Nie są zawierane umowy cywilnoprawne. Opłaty za korzystanie z busa są określone w regulaminie przyjętym zarządzeniem gminy, przy czym ich wartość z założenia pokrywa wyłącznie koszty paliwa. W cenniku jest przewidziana jest ponadto dodatkowa ulga dla osób niepełnosprawnych i chorych, jeśli przejazd jest związany bezpośrednio z sytuacją zdrowotną danej osoby korzystającej, tym samym gmina nie osiąga z tego tytułu żadnego zysku. Gmina zapytała czy usługi dowozu osób niepełnosprawnych zamieszkujących teren gminy na zabiegi lecznicze i rehabilitacyjne w ramach działalności z zakresu pomocy społecznej podlegają opodatkowaniu VAT. Sama stanęła na stanowisku, że świadcząc tego rodzaju usługi działa jako organ władzy publicznej, co oznacza, że usługi te nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Stanowisko organu podatkowego

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 9 stycznia 2019 r. (sygn. 0115-KDIT1 -1.4012.806. 2018.2.MM) uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że przedstawione przez gminę okoliczności sprawy wskazują, że występuje sytuacja, w której mają miejsce skonkretyzowane świadczenia – przewóz osób niepełnosprawnych zamieszkałych na terenie gminy na zabiegi lecznicze i rehabilitacyjne – które są wykonywane pomiędzy dwiema określonymi stronami transakcji.

Gmina zobowiązuje się bowiem wykonać określoną czynność na rzecz konkretnej osoby (osoby niepełnosprawnej), za którą otrzymuje opłatę w określonej wysokości. Skoro zatem możliwe jest zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez gminę na rzecz określonego podmiotu (nabywcy), to na gruncie przepisów ustawy o VAT świadczenie to stanowi usługę.

W ocenie organu podatkowego, przedmiotowe działania stanowią czynności podlegające opodatkowaniu również z tego powodu, że są wykonywane w ramach stosunków cywilnoprawnych. Fakt, że gmina obarczona jest zadaniem w postaci realizacji zadań publicznych w zakresie opieki społecznej, nie jest jednoznaczny z tym, że automatycznie zostaje wyłączona z zakresu podatku VAT, albowiem w przedmiotowej sprawie zachodzi związek pomiędzy otrzymywanymi dochodami (uiszczanymi przez ww. osoby opłatami) a zobowiązaniem się gminy do wykonania określonych czynności. Uiszczane opłaty są więc niczym innym jak wynagrodzeniem wnoszonym na poczet świadczenia usług dokonywanych przez gminę.

Nie ma przy tym znaczenia fakt, że opłaty te pokrywają jedynie koszty zużycia paliwa przy wykonywaniu tych usług. Ponadto, okoliczności sprawy wskazują, że nie wszystkie osoby niepełnosprawne zamieszkałe na terenie gminy korzystają z przewozu na zabiegi lecznicze i rehabilitacyjne, a jedynie te, które się na taki przewóz zdecydują.

Wyrok WSA

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, który mocą wyroku z 7 sierpnia r., sygn. I SA/Sz 244/19, skargę gminy uwzględnił i wydaną przez organ podatkowy interpretację indywidualną uchylił. W ustnym uzasadnieniu wskazał, że przedmiotowe usługi wykonywane są przez gminę w ramach realizacji zadań własnych nałożonych na nią przepisami ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o pomocy społecznej. Ponadto, zadania te służą przede wszystkim realizacji polityki społecznej państwa i pozostają w sferze działań władczych samorządu.

Wypełniając przedmiotowe obowiązki i pobierając opłaty za sporne usługi transportowe, gmina działa jako organ władzy publicznej realizując zadania ustawowe, a nie jako podatnik VAT. Kryterium podstawowym jest tutaj to, że gmina działa jako organ władzy i realizuje zadania własne w zakresie pomocy społecznej. Sąd zwrócił również uwagę, że w wydanej interpretacji organ podatkowy dokonał nieuprawnionej modyfikacji stanu faktycznego – organ odnosi się bowiem do umów cywilnoprawnych, podczas gdy w złożonym wniosku gmina wyraźnie podkreślała, że w omawianym zakresie nie dochodzi do zawierania umów cywilnoprawnych, a pobierane opłaty są określane aktem administracyjnym w postaci zarządzenia burmistrza. Opłata taka jest stosowana do wszystkich adresatów zarządzenia i nie ma możliwości negocjacji jej wysokości.

komentarz autorki

Agnieszka Bieńkowska, doradca podatkowy, partner w Gekko Taxens Doradztwo Podatkowe

Omawiany wyrok jest jednym z pierwszych dotyczących braku opodatkowania usług transportu osób na zajęcia rehabilitacyjno-lecznicze, merytorycznie wpisuje się jednak w nurt orzecznictwa zgodnie z którym opłaty pobierane przez gminne ośrodki i domy pomocy społecznej nie podlegają opodatkowaniu VAT, ponieważ w tym zakresie gmina nie działa jako podatnik, lecz jako organ władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Stanowisko takie Naczelny Sąd Administracyjny zajmował już wielokrotnie w odniesieniu przykładowo do opłat za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, opłat za pobyt w domu pomocy społecznej (wyrok NSA z 14 grudnia 2017 r., I FSK 2073/15), czy też opłat za pomoc w zakresie dożywania (wyrok NSA z 3 lipca 2019 r., I FSK 1171/17). Realizacja zadań w zakresie pomocy społecznej jest realizacją szczególnych obowiązków samorządów w zakresie dbania o mieszkańców. Z ustawy o pomocy społecznej wynika, że opłaty za tego rodzaju świadczenia nie mają charakteru ekwiwalentnego, a w niektórych sytuacjach w ogóle nie są pobierane. Ich opodatkowanie kłóciłoby się zatem z istotą pomocy społecznej, którą organy władzy publicznej obowiązane są organizować.

Wypełniając powyższe obowiązki gmina działa jako organ władzy publicznej, a nie jako podatnik VAT. Tego rodzaju usługi pozostają zatem poza zakresem opodatkowania VAT – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 7 sierpnia 2019 r., I SA/Sz 244/19.

Czytaj także: Rehabilitacja osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe