Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną fiskusa w sporze o opodatkowanie VAT opłat za pobyt w powiatowym domu pomocy społecznej. Konsekwentnie nie zgodził się z urzędnikami skarbówki, że powiat działa w tym przypadku jako podatnik.
Sprawa dotyczyła interpretacji. We wniosku powiat wyjaśnił, że świadczy usługi opiekuńcze w dwóch domach pomocy społecznej prowadzonych w formie zakładów budżetowych, na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej. W związku z wykonywaniem tych zadań własnych uzyskuje dochody z odpłatności za pobyt podopiecznych. Te są jednak nakładane decyzją administracyjną i wnoszone przez gminy, podopiecznych lub ich rodziny.
Powiat podkreślał, że opłaty mają charakter daniny publicznej i są pobierane w związku z realizacją celu publicznego. Dlatego uważał, że nie powinny podlegać opodatkowaniu VAT.
Czytaj także:
Fiskus nie potwierdził tego stanowiska. W jego ocenie powiat, świadcząc za odpłatnością usługi zapewnienia pobytu i opieki w prowadzonych placówkach, jest podatnikiem VAT i nie jest z niego wyłączony jak organy władzy publicznej wykonujące swoje zadania własne. Podkreślił, że wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one przypisane im specyficzne zadania i funkcje państwowe, np. administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji.
W ocenie fiskusa wyłączenie jest odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego musi być interpretowane ściśle. Pojęcie podatnika na gruncie VAT ma zaś wymiar autonomiczny, niezależny od uregulowań innych aktów normatywnych. Powiat, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej z ustawy o VAT, zdaniem fiskusa działa w charakterze podatnika VAT.
Spór trafił na wokandę i rację powiatowi najpierw przyznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie. Przypomniał, że dla wyłączenia działań jednostki samorządu terytorialnego z opodatkowania VAT konieczne jest spełnienie równocześnie dwóch przesłanek. Działalność musi być prowadzona przez podmiot prawa publicznego i w celu sprawowania władzy publicznej, tj. dla wykonywania nałożonych ustawami zadań, do których zostały powołane.
WSA nie miał wątpliwości, że obie zostały spełnione. Przypomniał również, że samorządowe jednostki budżetowe nie posiadają odrębności podatkowej na gruncie VAT, wszelkie ich czynności powinny zatem być rozliczane przez jednostkę, która je utworzyła.
Ostatecznie to stanowisko potwierdził NSA. Jak podkreślał m.in. sędzia Dominik Mączyński, powiat jest organem władzy publicznej. Przepisy o pomocy społecznej nakładają na niego określone obowiązki, w konsekwencji opłaty pobierane za pobyt w domu opieki społecznej nie podlegają VAT. Ponadto w spornym przypadku NSA nie dopatrzył się ekwiwalentności – opłaty mają charakter symboliczny w stosunku do realnych kosztów – ani naruszenia zasad konkurencji, bo powiat działa na innych zasadach niż zwykłe firmy. Wyrok jest prawomocny.
Sygnatura akt: I FSK 1942/17
