NSA: projekt wypowiedzenia konwencji antyprzemocowej to informacja publiczna

Projekt wniosku o wypowiedzenie przez Polskę antyprzemocowej Konwencji Stambulskiej jest informacją publiczną - potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny. Ministerstwo Sprawiedliwości, które nie udostępniło tego wniosku Polskiemu Towarzystwu Prawa Antydyskryminacyjnego, musi ponownie rozpatrzyć sprawę.

Aktualizacja: 01.10.2019 06:18 Publikacja: 30.09.2019 16:54

NSA: projekt wypowiedzenia konwencji antyprzemocowej to informacja publiczna

Foto: Adobe Stock

W marcu 2017 r. PTPA zwróciło się do Ministra Sprawiedliwości o informację publiczną o pracach zmierzających do wypowiedzenia przez Polskę Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej przyjętej w Stambule 11 maja 2011 r., a także o udostępnienie projektu wniosku o wypowiedzenie Konwencji. Konwencję przyjęto w Polsce w 2015 r. głosami ówczesnej koalicji PO-PSL.

Resort odpowiedział, że w listopadzie 2016 r. wystąpił do innych ministerstw o opinię co do Konwencji, przedstawiając własną, wstępną ocenę skutków jej wprowadzenia. Dodano jednak, że już na pierwszym etapie konsultacji powstała konieczność uzyskania opinii organów Unii Europejskiej w tej sprawie. Dlatego zapadła decyzja o wstrzymaniu wszelkich prac analitycznych. Wskazano, że procedura związana z przygotowaniem wniosku służyła wymianie informacji, uzgodnieniu poglądów. Dlatego uznano, że dokument ten ma charakter dokumentu wewnętrznego, który nie podlega udostępnieniu w trybie ustawy z 6 września 2011 r. o dostępie do informacji publicznej.

Czytaj też: Czy ofiary przemocy domowej będą słabiej chronione

PTPA złożyło do WSA skargę na bezczynność ministra. Wskazało, że dokument resortu trafił do innych podmiotów, wobec czego ma cechy dokumentu urzędowego. Nie można go zatem uznać za dokument wewnętrzny, ale za informację publiczną. W ocenie PTPA przyjęcie, że dopiero ostateczny projekt, a nie wcześniejsze propozycje zmian, staje się informacją publiczną, godzi w konstytucyjne zasady, takie jak: jawność działania władzy publicznej, udziału obywateli w sprawowaniu władzy oraz w prawo do informacji. 

Do sprawy w WSA przyłączył się RPO Adam Bodnar, który poparł argumenty PTPA.

Wskazał, że prawo do informacji publicznej wynika z art. 61 Konstytucji, który nie pozwala na arbitralne ograniczenia tego prawa.

Powołując się na prokonstytucyjną wykładnię pojęcia informacji publicznej, RPO podkreślił, że żądany dokument jest informacją publiczną podlegająca udostępnieniu. Został bowiem sporządzony przez Ministra Sprawiedliwości w ramach jego kompetencji i jest związany z realizacją jego zadań, Wszelkie dokumenty, które dotyczą działalności władzy publicznej oraz realizacji wykonywanych przez nią zadań, stanowią bowiem informację publiczną.

Zdaniem Rzecznika projekt wniosku o wypowiedzeniu Konwencji należy traktować jako informację dotyczącą polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa, tj. zamierzeń władzy ustawodawczej i wykonawczej dotyczącej wypowiedzenia Konwencji stambulskiej, a także jako informację o projektowaniu aktów normatywnych, dotyczy bowiem projektu aktu normatywnego.

Analiza korespondencji między RPO a MS ze stycznia 2017 r. potwierdza, że Minister podjął prace nad wypowiedzeniem Konwencji oraz że przygotowano projekt wniosku o jej wypowiedzenie.

- Minister Sprawiedliwości wyraźnie unika wskazywania w odpowiedzi skierowanej do PTPA, iż przygotowany przez niego dokument był projektem wniosku o wypowiedzeniu Konwencji i że został on rozesłany do uzgodnień międzyresortowych, a zatem miał charakter oficjalnego stanowiska organu – pisał RPO do WSA.

Jego zdaniem stanowisko MS, zgodnie z którym żądane informacje nie są informacją publiczną, jest niewłaściwe. Dlatego RPO nie zgodził się z twierdzeniem resortu, że „zainicjowana w listopadzie 2016 r. procedura służyła wymianie informacji, zgromadzeniu niezbędnych materiałów, uzgadnianiu poglądów i stanowisk, i nie jest sama w sobie wyrazem stanowiska Ministra Sprawiedliwości".

16 listopada 2017 r. WSA w Warszawie (sygn. akt II SAB/Wa 306/17) uwzględnił skargę PTPA na bezczynność Ministra Sprawiedliwości. Zobowiązał go do rozpatrzenia wniosku PTPA o udostępnienie informacji publicznej.

WSA uznał, że dokument zawiera informacje publiczne – ponieważ dotyczy zamierzonych działań władz publicznych w zakresie polityki zagranicznej (przedstawienie stanowiska Polski na forum międzynarodowym) i wewnętrznej (skutków wypowiedzenia Konwencji dla prawa krajowego), o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji. Dlatego podlega udostępnieniu w jej trybie.

W ocenie WSA nie można uznać, iż projekt wypowiedzenia Konwencji jest dokumentem wewnętrznym. Wyszedł on bowiem z fazy konsultacji w resorcie i został przekazany do konsultacji. Zatem ujawniono na zewnątrz w oficjalnym trybie legislacyjnym stanowisko Ministra, wobec czego trudno uznać, że jest to „wewnętrzny tryb konsultacyjny".

Minister złożył skargę kasacyjną, wnosząc o uchylenie wyroku i zwrot sprawy do WSA. W odpowiedzi na tę skargę RPO wniósł o jej oddalenie.

27 września 2019 r. NSA  oddalił skargę kasacyjną MS. Ten prawomocny wyrok oznacza, że resort musi ponownie zbadać wniosek PTPA. Tym razem - z uwzględnieniem faktu, że żądana informacja stanowi informację publiczną.

sygn. akt I OSK 416/18

W marcu 2017 r. PTPA zwróciło się do Ministra Sprawiedliwości o informację publiczną o pracach zmierzających do wypowiedzenia przez Polskę Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej przyjętej w Stambule 11 maja 2011 r., a także o udostępnienie projektu wniosku o wypowiedzenie Konwencji. Konwencję przyjęto w Polsce w 2015 r. głosami ówczesnej koalicji PO-PSL.

Resort odpowiedział, że w listopadzie 2016 r. wystąpił do innych ministerstw o opinię co do Konwencji, przedstawiając własną, wstępną ocenę skutków jej wprowadzenia. Dodano jednak, że już na pierwszym etapie konsultacji powstała konieczność uzyskania opinii organów Unii Europejskiej w tej sprawie. Dlatego zapadła decyzja o wstrzymaniu wszelkich prac analitycznych. Wskazano, że procedura związana z przygotowaniem wniosku służyła wymianie informacji, uzgodnieniu poglądów. Dlatego uznano, że dokument ten ma charakter dokumentu wewnętrznego, który nie podlega udostępnieniu w trybie ustawy z 6 września 2011 r. o dostępie do informacji publicznej.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów