Samorządy gminne muszą dokonać podziału gminy na okręgi wyborcze w ciągu dwóch miesięcy od daty wejścia w życie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. Ustawa weszła w życie 31 stycznia. Jeśli nie uczynią tego w tym terminie, zrobi to komisarz wyborczy. Analogiczny przepis mówi o powołaniu obwodów w terminie jednego miesiąca od daty wyznaczenia okręgów.
Ustawa daje możliwość samorządowcom utworzenia większych niż dotychczas obwodów głosowania. Obecnie obwód obejmuje od 500 do 3000 mieszkańców. Nowelizacja sprawiła, że będzie on mógł liczyć od 500 do 4000 mieszkańców. Radni podejmą uchwały w sprawie ich liczby i wielkości po raz ostatni. Od 1 stycznia 2019 r. kompetencja ta przejdzie w ręce komisarzy wyborczych.
Samorządy czekają zmiany w procesie wyborczym, ponieważ na mocy ustawy tracą swoje kompetencje wyborcze na rzecz urzędników i komisarzy wyborczych, zależnych z kolei od polityków. Urzędnicy wyborczy czuwać będą nad prawidłowością przebiegu głosowania. Mają być ustanawiani spośród pracowników urzędów administracji publicznej, w tym samorządowej, ale dowolność tego zapisu sprawia, iż samorządowcy powątpiewają w sprawność ich działania i współpracę z gminami.
Zliczanie wyników
Nowym, ale ważnym dla samorządów gminnych rozwiązaniem będzie pojawienie się dwóch komisji wyborczych zamiast dotychczasowej jednej. Pierwsza zajmie się przeprowadzeniem wyborów, druga natomiast obliczeniem ich wyniku. Wprawdzie gminy nie będą się zajmować organizacją powoływania składu obu komisji ani też szkoleniem ich członków, co było do tej pory ich domeną, czeka je jednak techniczna praca w postaci dostarczenia lokali czy przeprowadzania transmisji z lokalu wyborczego za pośrednictwem publicznie dostępnej sieci internetowej.
Jeżeli z przyczyn technicznych transmisja będzie niemożliwa, czynności podejmowane przez komisję zostaną zarejestrowane za pomocą urządzeń rejestrujących, a następnie udostępniane na stronie Państwowej Komisji Wyborczej.