Fundacja Batorego przygotowała raport o skutkach reform sądownictwa. Proponuje też, co zrobić, by odwrócić marne ich skutki.
Po pierwsze – należy powołać parlamentarną komisję nadzwyczajną do spraw reformy wymiaru sprawiedliwości. Chodzi o koncentrację prac w gremium, które widzi całość zagadnienia, udźwignie odpowiedzialność za przygotowane projekty i wypracuje model współpracy ze środowiskami zainteresowanymi dobrem wymiaru sprawiedliwości.
Po drugie – należy powołać nową instytucję zarządzającą sądami – komisję do spraw sądownictwa. Powinna być złożona zarówno z osób reprezentujących środowisko sędziowskie, jak i ludzi spoza tego środowiska.
Po trzecie – należy utworzyć administrację sądów powszechnych (na poziomie centralnym). W głównej mierze chodzi o obowiązek prowadzenia rejestrów państwowych, który obecnie obciąża sądy powszechne i Ministerstwo Sprawiedliwości.
Po czwarte – trzeba odseparować sędziów od władzy wykonawczej i ustawodawczej. Wdrożenie tej zasady spowoduje, że dalsze utrzymanie przepisów o możliwości delegowania sędziów do organów pozasądowych stanie się zbędne, a odwołanie tych delegacji nie stworzy problemów. Rozwiązanie to będzie w pełni spójne z konstytucyjnym wymogiem odrębności władzy sądowniczej od pozostałych władz i pozwoli na właściwe uregulowanie relacji między tymi władzami – także w jednostkowym wymiarze.
Po piąte – należy zmienić kompetencje ministra sprawiedliwości. Należy powierzyć mu pieczę nad rządowym procesem tworzenia prawa w Polsce i przejęcie w tym zakresie obowiązków Rządowego Centrum Legislacji. Minister miałby też uzyskać silną pozycję w parlamentarnym procesie tworzenia prawa, np. poprzez nadanie mu uprawnienia do koordynowania tego procesu i reprezentowania Rady Ministrów.
Opublikowana w środę analiza stanowi kontynuację dialogu o reformowaniu wymiaru sprawiedliwości. Do najbardziej palących kwestii zalicza się: przywrócenie praworządności w modelu powoływania prezesów sądów oraz powołaniach do pełnienia służby sędziowskiej na skutek prowadzenia postępowań nominacyjnych. Za pilne uznano także odejście od modelu nadzoru administracyjnego oraz podjęcie badań nad ustrojem sądownictwa.
Czytaj także:
