W sprawach rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym stosuje się regulacje o milczącym załatwieniu sprawy (chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej), która to konstrukcja – jako nastawiona na uproszczenie i skrócenie postępowania – w pełni koresponduje z celami trybu uproszczonego.
Ponieważ przedmiotem rozpoznania w postępowaniu uproszczonym mają być sprawy nieskomplikowane pod względem faktycznym i prawnym, to oznacza, że uzasadnienie decyzji wydanej w takim postępowaniu może ograniczyć się do wskazania jedynie faktów, które organ uznał za udowodnione, oraz przytoczenia przepisów prawa będących podstawą prawną wydania decyzji.
Przepisy dotyczące trybu uproszczonego wyłączają możliwość samoistnego zażalenia na postanowienia wydawane w toku przedmiotowego trybu. Zakwestionowanie takiego postanowienia możliwe jest jedynie w ramach odwołania od decyzji. Nie dotyczy to postanowień wydanych po wydaniu decyzji, postanowień o zawieszeniu lub odmowie podjęcia zawieszonego postępowania oraz postanowień, w odniesieniu do których możliwość ich zaskarżenia przewidują przepisy szczególne. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy, sprawa będąca przedmiotem rozpoznania w uproszczonym postępowaniu administracyjnym powinna być rozpatrzona w postępowaniu sądowoadministracyjnym również w trybie uproszczonym, co powinno się przyczynić do skrócenia postępowania administracyjnego i sądowego. Stało się to powodem odpowiedniej nowelizacji art. 119 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w którym dodano kolejny punkt przewidujący, że dana sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli decyzja została wydana w postępowaniu uproszczonym, o którym mowa w Kodeksie postępowania administracyjnego.
Europejskie wzorce
Charakterystycznymi cechami postępowania uproszczonego są: ograniczony formalizm czynności, zwięzła regulacja prawna, szeroka dostępność postępowania dla różnych podmiotów, a przede wszystkim szybkość działania organu. Powyższe cechy, zgodnie z treścią uzasadnienia projektu ustawy, stanowią wyraz europejskiego dążenia do zapewnienia „dobrej i skutecznej" administracji publicznej, a także zapewnienia przejrzystości postępowania administracyjnego.
Mechanizmy przewidujące uproszczoną procedurę administracyjną funkcjonują z powodzeniem w wielu jurysdykcjach, m.in. w Niemczech, Francji, Holandii, Szwecji, Chorwacji, Grecji, Czechach, we Włoszech czy w USA. Najczęściej zakładają one ograniczenie liczby stadiów postępowania, znaczne skrócenie terminów (w tym bezzwłoczne orzekanie), zakaz żądania zbędnych zaświadczeń czy uproszczenie postępowania dowodowego. Niektóre z rozwiązań zastosowanych w powyższych państwach stały się inspiracją dla autorów omawianej nowelizacji.
