Aneta Łazarska: Praca sądów w czasach pandemii bazuje na aktach papierowych

Artykuł 3 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprowadził taką możliwość. W celu przeciwdziałania Covid-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie przez czas oznaczony pracy określonej w umowie o pracę poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna). Kodeks pracy nie podaje definicji pracy zdalnej, niemniej wynika ona z samej ustawy. Jest to praca świadczona przez określony czas poza miejscem jej stałego wykonywania. Taka praca może być świadczona w domu.

Home office

Dotychczas ten model wykonywania pracy nie był dość popularny w Polsce. Nie we wszystkich profesjach jest możliwe zdalne wykonywanie pracy. Niemniej zdalna praca grafika komputerowego, recenzenta wydawniczego czy tłumacza nie budzi żadnych wątpliwości. Pytanie zasadnicze dotyczy dziś tego, jak ją zorganizować w innych profesjach.

Zasady wykonywania home office

Wykonywanie zdalnej pracy nie znaczy w czasach pandemii, że pracownicy przebywają w domu w gotowości. Wręcz przeciwnie, mają obowiązek świadczyć powierzone im w umowie obowiązki poza miejscem ich stałego wykonywania.

Cała trudność więc dziś polega na wewnętrznej organizacji sposobu i rodzaju takiej pracy. Poza tym w dużych firmach nie na wszystkich odcinkach da się zorganizować zdalną pracę. W urzędach z kolei konieczny jest dostęp do dokumentacji oraz zapewnienie poufności danych. Konieczne są więc zabezpieczenia informatyczne do takiej pracy lub jej reorganizacja na czas pandemii, aby wykorzystać potencjał pracowniczy.

Czytaj także: Nowe technologie w sądach złagodziłyby skutki epidemii - wywiad z Izabelą Konopacką

e-Praca w sądach

Organizacja pracy zdalnej w sądach jest możliwa, ale nie na wszystkich jej odcinkach. O ile możliwe jest dostosowanie systemów informatycznych księgowych, kadrowych czy administracyjnych dla pracowników administracji , o tyle trudne może być przestawienie pracy sędziów i urzędników na zdalną. Daje tu o sobie znać stary problem braku cyfryzacji wymiaru sprawiedliwości, braku akt elektronicznych i elektronicznych orzeczeń. Cały dotychczasowy system bazuje głównie na aktach papierowych i papierowych orzeczeniach sądowych. Elektroniczne doręczenia nie rozwiązują więc podstawowego problemu, jakim jest brak elektronicznych akt.

Tych zmian nie da się wdrożyć z dnia na dzień. Można jednak przez okres pandemii opracować program pilotażowy dla jednego sądu elektronicznego dla spraw pilnych w skali całego kraju, w którym każdy etap postępowania – od wniesienia pisma przez doręczenia, rozprawę i orzeczenie byłby oparty na formule elektronicznej. Nie wiadomo bowiem, jak dalej będzie przebiegać rozwój pandemii i czy nie dojdzie do całkowitego paraliżu wielu sądów jednocześnie. Poza tym środowiska sędziowskie powinny czynnie zaangażować się w przygotowanie propozycji takich rozwiązań.

Najwyższy czas na technologię

Okres przestoju sądów powinien stać się dla wielu zawodów szansą na rozważenie, na których odcinkach pracy może wykorzystywać nowoczesną technologię. W obszarze edukacji, zdrowia, dziennikarstwa, architektury wykorzystanie technologii komputerowej jest dziś w wysoko rozwiniętych krajach standardem.

Platformy medyczne, takie jak WebMed, oferują dokładne opisy symptomów i leczenia, inteligentne algorytmy są wykorzystywane do opracowywania planów leczenia. W San Francisco jest apteka, w której recepty realizuje samodzielnie robot. W dziedzinie edukacji tworzone są platformy, które oferują różnorodne treści edukacyjne, filmy instruktażowe, praktyczne zadania, zbiory prelekcji, ale przede wszystkim spersonalizowany system nauczania. W ten sposób tworzony jest system pomocy także dla nauczycieli, którzy mogą uzyskać wsparcie w profesjonalnym przygotowaniu swoich zajęć. Kancelarie prawnicze oferują swoim klientom pokoje transakcji czy pokoje spraw, działają platformy do generowania dokumentów prawnych, a nawet przewidywania orzeczeń itd.