Włoski rząd, którym kieruje były prezes Europejskiego Banku Centralnego Mario Draghi, przesłał 30 kwietnia do Komisji Europejskiej Krajowy Plan Odbudowy. Włochy są największym beneficjentem programu Next Generation EU. 191,5 mld euro przeznaczonych jest na lata 2021–2026, z czego 68,9 mld w formie bezzwrotnych dotacji. Zamierzamy również korzystać z kredytów, które wynoszą 122,6 mld euro, czyli prawie 7 proc. PKB.

Jeszcze przed pandemią, w ostatnim dwudziestoleciu, Włochy cierpiały z powodu strukturalnych niedociągnięć gospodarczych i społecznych, takich jak niski wzrost gospodarczy i niska wydajność. Problemem były także regionalne różnice w dochodach, niewielkie możliwości dla kobiet i młodych ludzi.

Oprócz Krajowego Planu Odbudowy rząd włoski ustanowi fundusz uzupełniający w wysokości 30 mld euro, aby pomóc włoskiej gospodarce. Rząd rozumie, że kraj potrzebuje nowego impulsu, gdyż gospodarka obciążona jest nadmierną biurokracją i zbyt wysokimi podatkami.

Nie ma innej drogi

Na co zostaną przeznaczone te wszystkie fundusze? Czy Włosi będą w stanie uniknąć sytuacji, w której pieniądze dostaną się w niepowołane ręce? Aby odpowiedzieć na te uzasadnione pytania, określono priorytety. Dwoma kluczowymi obszarami będą zielona rewolucja połączona z transformacją ekologiczną oraz cyfryzacja.

Ambitnym celem w zakresie dostaw energii jest oparcie się w 70 proc. na źródłach odnawialnych do 2030 roku, natomiast do 2026 roku rząd chce zapewnić działanie szybkiego internetu na całym terytorium Włoch.

To również unikalna okazja inwestycyjna do przekwalifikowania siły roboczej, podniesienia kompetencji nauczycieli i zintensyfikowania badań naukowych. Priorytetowe też będzie odnowienie i rozbudowanie infrastruktury, zwłaszcza na południu Włoch, i przeznaczenie środków na publiczną służbę zdrowia, by skuteczniej stawiać czoło kolejnym falom pandemii poprzez zwiększenie roli lekarzy zatrudnionych w lokalnych strukturach. Rząd Mario Draghiego zaangażował się w przeprowadzenie epokowych reform, takich jak skrócenie o 40 proc. czasu trwania postępowań cywilnych, uproszczenie procedur zamówień publicznych oraz reformy systemu podatkowego. To ostatnie ważne jest zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw. Czy Włochy temu podołają? Włosi chcą stworzyć nowoczesną gospodarkę, która będzie konkurencyjna w skali globalnej i będzie w stanie wykorzystać potencjał młodych ludzi i kobiet, którzy w ostatnim czasie okazali się głównymi ofiarami pandemii. Nie ma innej drogi, jeśli Włochy nadal mają się liczyć w Europie.

Dlatego inkluzywność nie będzie jedynie politycznie poprawnym sloganem, ale stanie się jednym z głównych celów rządu. Drugim będzie zmniejszenie różnicy ekonomicznej między południem a północą. 40 proc. wszystkich środków zostanie przeznaczonych na finansowanie projektów dla południa Włoch, które rząd zobowiązał się bronić przed infiltracją organizacji kryminalnych, aktywnych jeśli idzie o inwestycje infrastrukturalne.

Z myślą o współpracy

Co możemy robić razem z Polską? Włoski Krajowy Plan Odbudowy zawiera liczne propozycje, które mogą być rozwijane w formie nowych inicjatyw IPCEI, w programie Horizon Europe, w sieciach transeuropejskich dotyczących transportu i w ramach innych projektów. We włoskim Ministerstwie Rozwoju Gospodarczego istnieje już fundusz w wysokości 750 mln euro stworzony z myślą o współpracy międzynarodowej.

Dla Włoch – tak jak dla innych krajów europejskich – jest to wyścig z czasem. Szybka ratyfikacja decyzji w sprawie zasobów własnych przez 27 państw jest nieodzowna do rozpoczęcia emisji wspólnych obligacji europejskich do lipca bieżącego roku. Umożliwi to pierwsze płatności na rzecz państw członkowskich nie później niż dwa miesiące po zatwierdzeniu przedstawionych przez nie planów.