Warto zwrócić uwagę, że do tej pory ustawa z 2013 r. była nowelizowana tylko raz. Dodano wówczas do niej art. 3a, obowiązujący od 1 lipca 2015 r. W świetle tej regulacji ustawa z 22 listopada 2013 r. ma zastosowanie do osób skazanych za czyn popełniony przed 1 lipca 2015 r. Po tej dacie ustawodawca przewidział stosowanie nowego katalogu środków zabezpieczających (art. 93a k.k.).
Aktualna nowelizacja (druk sejmowy 1071) została uchwalona przez Sejm 15 kwietnia tego roku. Przewiduje ona użyczenie na czas określony przez jednostkę organizacyjną Służby Więziennej na rzecz ośrodka nieruchomości zabudowanej, w celu umożliwienia przyjęcia większej liczby osób stwarzających zagrożenie. Ponadto, dyrektor generalny Służby Więziennej, na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia, może delegować do ośrodka funkcjonariuszy Służby Więziennej do wykonywania zadań służby ochrony, jednak przez okres nie dłuższy niż 18 miesięcy od dnia przekazania w użyczenie nieruchomości. Zwiększono także finansowanie KOZZD, przewidując budowę nowego budynku dla osób uznanych za niebezpieczne dla społeczeństwa.
Pytania bez odpowiedzi
Nowelizacja ta rodzi wiele pytań, na które przedstawiciel ministra sprawiedliwości nie odpowiedział w trakcie obrad plenarnych Sejmu. Nie wiemy, czy użyczone przez jednostkę organizacyjną Służby Więziennej na rzecz ośrodka nieruchomości zabudowane zostały już wytypowane, czy będzie to jeden budynek, aktualnie nieużytkowany przez Służbę Więzienną, czy funkcjonująca jednostka penitencjarna, na terenie której zostanie wydzielonych kilka cel mieszkalnych na rzecz pacjentów KOZZD. Ponadto, należy oczekiwać od resortów zdrowia i sprawiedliwości informacji, czy nowe miejsce, użyczone przez Służbę Więzienną, będzie mieć status filii, o której mowa w zarządzeniu ministra zdrowia z 5 marca zmieniającym zarządzenie w sprawie nadania statutu Krajowemu Ośrodkowi Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym. Aktualnie na podstawie tego zarządzenia dwóch pacjentów KOZZD zostało umieszczonych w Regionalnym Ośrodku Psychiatrii Sądowej w Starogardzie Gdańskim (zakładzie psychiatrycznym o maksymalnym poziomie zabezpieczenia). Ten ostatni to także podmiot leczniczy, z zabezpieczeniami techniczno-ochronnymi analogicznymi jak w KOZZD, niemniej jednak pacjenci ośrodka przebywają w ROPS razem z osobami internowanymi. Nie są od nich w żaden sposób oddzieleni, podlegają regulaminowi wewnętrznego ROPS, który różni się od tego w KOZZD.
W kontekście budynków, które mają zostać użyczone przez Służbę Więzienną, należy również zadać pytanie, czy rozwiązanie to ma służyć zmniejszeniu liczby pacjentów ośrodka w Gostyninie do 60 osób. Wówczas stan zaludnienia odpowiadałby przepisom rozporządzenia ministra zdrowia z 14 stycznia 2014 r. w sprawie Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym. Od dawna jednak liczba umieszczonych tam pacjentów przekracza 60. Aktualnie KOZZD funkcjonuje siedem lat i pozbawiono w nim wolności już 93 osoby.
Niezależnie jednak od tego, co postanowią właściwe resorty, przetransportowana zostanie większa grupa osób czy też zaledwie kilku pacjentów, zagadnień, nad którymi powinien pochylić się ustawodawca, jest wiele – jaki regulamin będzie obowiązywał w takim miejscu i kto będzie nim kierował, czy przemyślano kwestię zorganizowania całego zaplecza terapeutycznego, aby móc w praktyce realizować program terapeutyczny przewidziany w ustawie z 22 listopada 2013 r. Ponadto, liczebność poszczególnych kategorii personelu przypadających na dziesięć osób umieszczonych w ośrodku, mającego styczność z tymi osobami, została sprecyzowana w ww. rozporządzeniu z 14 stycznia 2014 r. W oparciu o tę regulację w KOZZD zatrudnia się obecnie 264 pracowników. Wydaje się, że zatrudnienie odpowiedniej liczby personelu, uwzględniając ww. algorytm, może być bardzo trudne lub wręcz niemożliwe w budynku użyczonym przez Służbę Więzienną.
Planując tego rodzaju rozwiązania tymczasowe, należy także ustalić, kto w nowym miejscu będzie odpowiadał za przygotowanie opinii na potrzeby sądu, które co sześć miesięcy są przedkładane w zakresie potrzeby dalszego pobytu w KOZZD. W przypadku ośrodka w Gostyninie właściwy w tych sprawach jest Sąd Okręgowy w Płocku (art. 2 ust. 2 ustawy z 22 listopada 2013 r.).
