Sąd Najwyższy orzekał w sprawie dotyczącej zreprywatyzowanej kamienicy przy ul. Poznańskiej w Warszawie.
Czytaj także: Hipoteka: ważna uchwała SN ws. kredytu po rozwodzie
23 czerwca 2017 r. sąd wieczystoksięgowy na wniosek komisji weryfikacyjnej wpisał do księgi wieczystej kamienicy przy ul. Poznańskiej 14 ostrzeżenie o toczącym się postępowaniu rozpoznawczym. Zakazywało ono zbywania oraz obciążania nieruchomości przez czas tego postępowania. W księdze wieczystej jako właściciele widnieli: spółka Jowisz spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka komandytowo-akcyjna oraz właściciele wyodrębnionych lokali. Kilka dni później, 29 czerwca 2017 r., została podjęta uchwała zgromadzenia wspólników o połączeniu spółek poprzez przeniesienie całego majątku spółki Jowisz sp. z o.o., spółka komandytowo-akcyjna, na inny podmiot – Jowisz sp. z o.o. – oraz o podwyższeniu kapitału. Następnie wystąpili do sądu o zmianę w księdze wieczystej wpisu dotyczącego prawa użytkowania wieczystego. Referendarz sądowy, a po nim Sąd Rejonowy w Warszawie oddalił wniosek spółki. Sprawa trafiła następnie do Sądu Okręgowego w Warszawie. W międzyczasie komisja weryfikacyjna uchyliła w całości decyzję reprywatyzacyjną prezydenta Warszawy i odmówiła ustanowienia prawa użytkowania wieczystego do tej nieruchomości.
SO nabrał wątpliwości prawnych, czy połączenie spółek w trybie art. 492 par. 1 pkt 1 kodeksu spółek handlowych stanowi czynność prawną w rozumieniu art. 756 {3} kodeksu postępowania cywilnego w związku z 756 {4} kpa. A konkretnie, czy przeniesienie udziałów w prawie użytkowania wieczystego nieruchomości wpisanych w księdze wieczystej wbrew ujawnionemu w niej zakazowi ich zbywania skutkuje nieważnością przeniesienia prawa użytkowania wieczystego na rzecz przejmującej spółki.
Sąd Okręgowy był zwolennikiem poglądu, że podjęcie uchwały jest czynnością prawną, ale nie jest pewien, czy obejmuje ją dyspozycja art. 756 {3} Kpc w związku z 756 {4} kpa. Wynika z nich, że czynność dokonana wbrew zakazowi zbywania lub obciążania nieruchomości, która ma urządzoną księgę wieczystą, jest nieważna, jeżeli dokonano wpisu w księdze ostrzeżenia o zakazie zbywania nieruchomości. SN podjął uchwałę, że połączenie spółek przez ich przejęcie, czego dalszym następstwem jest przejście na spółkę przejmującą udziałów w użytkowaniu wieczystym, nie jest zbyciem nieruchomości w rozumieniu art. 23 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa. Przepis przewiduje, że komisja może nakazać wpis ostrzeżenia o postępowaniu rozpoznawczym, a w przypadku decyzji, która nie wywołała nieodwracalnych skutków prawnych, także ustanowić zakaz zbywania lub obciążania nieruchomości.
