CIT: Jak rozliczyć zbycie trudno ściągalnych wierzytelności

Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach z 5 kwietnia 2016 r. (IBPB-1-2/4510-140/16/JW).

Spółka kapitałowa z siedzibą w Polsce (dalej: spółka) prowadzi działalność produkcyjną i usługową. W przyszłości spółka nabędzie prawa udziałowe w spółce komandytowej z siedzibą w Polsce (dalej: SK), której drugim wspólnikiem będzie osoba prawna lub fizyczna. Spółka rozważa następnie wniesienie do SK wkładu w postaci m.in. wierzytelności własnych wynikających z niespłaconych pożyczek udzielonych przez spółkę podmiotowi zagranicznemu (dalej: wierzytelności). Wierzytelności na moment ich wniesienia będą już wymagalne oraz do tego czasu nie zostaną przez spółkę zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (dalej: KUP). W dalszej kolejności, spółka dopuszcza możliwość przeniesienia – w drodze odpłatnego zbycia – praw udziałowych w SK na rzecz krajowego lub zagranicznego nabywcy. Ich ewentualne zbycie nastąpiłoby za cenę rynkową, odpowiadającą wartości udziału posiadanego przez spółkę.

W związku z tym spółka złożyła wniosek o wydanie interpretacji w celu potwierdzenia czy nominalna wartość wierzytelności z tytułu niespłaconych pożyczek wniesionych jako wkład do SK (nieuwzględniająca odsetek) będzie dla niej KUP w razie zbycia przez spółkę praw udziałowych wynikających z udziału w SK. Jej zdaniem odpowiedź powinna być twierdząca.

Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe i stwierdził, że wydatki na nabycie lub objęcie praw udziałowych w spółce osobowej pomniejszą jedynie przychód wykazany na transakcji zbycia tych praw. Gdy zatem podatnik zbywa prawa udziałowe i otrzymuje wynagrodzenie w niższej wysokości niż poniesione przez niego wydatki na ich nabycie, wówczas całe uzyskane wynagrodzenie z tytułu zbycia nie podlega zaliczeniu do przychodów podatnika i niemożliwy jest taki wynik podatkowy na transakcji, który powodowałby powstanie straty.

Komentarz eksperta

Marta Dorenda, doradca podatkowy, menedżer w dziale doradztwa podatkowego EY, w zespole międzynarodowego doradztwa podatkowego

Interpretacja porusza kwestię rozliczeń podatkowych zbycia trudno ściągalnych wierzytelności wniesionych do spółki osobowej. Istota problemu dotyczy możliwości zaliczenia do KUP wydatków poniesionych przez spółkę w związku z powstaniem wierzytelności, gdy zbywane będą prawa udziałowe w SK, do której uprzednio spółka wniosła te wierzytelności.

Stanowisko organu podatkowego jest odmienne od jednolitej linii interpretacyjnej organów podatkowych istniejącej do końca stycznia 2016 r. Zgodnie z dotychczas obowiązującą linią interpretacyjną, w przypadku zbycia praw udziałowych w spółce osobowej, do której uprzednio podatnik wniósł wierzytelności własne, za KUP należało uznać wartość nominalną wierzytelności własnych (z wyłączeniem własnych wierzytelności odsetkowych).

W ostatnich miesiącach organy podatkowe w analizowanym zakresie zaczęły przyjmować zgoła odmienne stanowisko, które efektywnie prowadzi do braku rozpoznania przychodów podatkowych z tytułu zbycia praw udziałowych w spółce osobowej do wysokości kosztów poniesionych przez podatnika w związku z wierzytelnościami wniesionymi do tej spółki. Tym samym odmawia podatnikowi prawa do rozpoznania wydatków związanych z wierzytelnościami wniesionymi do spółki osobowej także wtedy, gdy wydatki takie nie zostały wcześniej zaliczone do KUP.

Na poparcie tego stanowiska organ podatkowy wskazuje, że ustawa o CIT nie zawiera przepisu szczególnego wprowadzającego odmienne zasady określania dochodów wspólnika w przypadku jego wystąpienia ze spółki komandytowej, czy to poprzez wypowiedzenie umowy w takiej spółce czy też poprzez zbycie praw udziałowych w spółce. Dlatego też w przypadku wystąpienia ze spółki komandytowej, w tym poprzez zbycie praw udziałowych, należy zastosować art. 12 ust. 1 pkt 1 oraz art. 12 ust. 4 pkt 3a lit. b ustawy o CIT, zgodnie z którym do przychodów nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki komandytowej z tytułu wystąpienia z takiej spółki, w części odpowiadającej wydatkom na nabycie lub objęcie prawa do udziałów w takiej spółce.

Dalej, organ podatkowy uznał, że w przypadku sprzedaży praw udziałowych w spółce komandytowej nie wystąpi w ogóle kategoria KUP w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Wniosek taki wynika wprost z treści art. 12 ust. 4 pkt 3c tej ustawy, zgodnie z którym, do przychodów nie zalicza się przychodów z tytułu przeniesienia własności składników majątku będących przedmiotem wkładu niepieniężnego (aportu) wnoszonych do spółki komandytowej.

Zdaniem organu, skoro koszty nabycia lub objęcia praw udziałowych w spółce komandytowej pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przychodem, który na mocy art. 12 ust. 4 pkt 3c ustawy o CIT został wyłączony z przychodów podatkowych, to należy uznać, że koszty te nie spełniają warunku określonego w art. 15 ust. 1 tej ustawy.