Dotacje na inwestycje zwiększające wartość firm

W regionalnych programach operacyjnych na lata 2014-2020 przewidziano pomoc dla przedsiębiorców, którzy chcieliby inwestować w rozwój swoich firm, rozbudowując hale produkcyjne, kupując nowe maszyny, urządzenia, linie produkcyjne oraz wartości niematerialne i prawne (patenty, licencje). Aby ją zdobyć, przedsiębiorcy muszą sprostać wymogom tzw. inwestycji początkowej. Reguły jej udzielania są wskazane w rozporządzeniu Komisji Europejskiej nr 651/2014. Natomiast na polskim gruncie, w zakresie pomocy udzielanej z programów regionalnych, zasady te zostały doprecyzowane w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach celu tematycznego 3 w zakresie wzmacniania konkurencyjności mikro-, małych i średnich przedsiębiorców w ramach regionalnych programów operacyjnych na lata 2014–2020. Zostało ono opublikowane w Dzienniku Ustaw z dnia 14 września 2015r., poz. 1377.

Wsparcie województwa

Zgodnie z § 6 ust. 1 rozporządzenia, każda pomoc, przyznawana na mocy jego przepisów, powinna mieć na celu wsparcie rozwoju gospodarczego i społecznego województwa, objętego regionalnym programem operacyjnym. Z zapisu tego jednoznacznie wynika, że pomoc może zostać przyznana tylko takiemu przedsiębiorcy, którego inwestycja zostanie zlokalizowana w tym województwie, z którego środków jest finansowana.

Rozbudowując firmę, zwiększając jej moce produkcyjne, wprowadzając nowe produkty, czy wreszcie zwiększając zatrudnienie, przedsiębiorca ma bowiem wspierać rozwój tego konkretnego regionu. Jak dalej wskazuje ten przepis, wsparcie jest udzielane na tzw. inwestycję początkową (w przypadku dużych przedsiębiorców i tylko wówczas, gdyby ich projekt został zlokalizowany w Warszawie, wymagane jest spełnienie kryterium tzw. inwestycji początkowej na rzecz nowej działalności gospodarczej).

Na podstawie omawianych przepisów, przedsiębiorcy mogą liczyć na unijne dotacje. Warunkiem ich pozyskania, pomijając wyjątek dużych firm w Warszawie, jest przygotowanie i prawidłowe przeprowadzenie wspomnianej inwestycji początkowej. Definicja tego pojęcia zawarta jest w art. 2 pkt 49 rozporządzenia 651/2014. A zgodnie z nim „inwestycja początkowa" oznacza:

- inwestycję w rzeczowe aktywa trwałe lub wartości niematerialne i prawne związane z założeniem nowego zakładu, zwiększeniem zdolności produkcyjnej istniejącego przedsiębiorstwa, dywersyfikacją produkcji poprzez wprowadzenie produktów uprzednio nieprodukowanych w zakładzie lub zasadniczą zmianą dotyczącą procesu produkcyjnego istniejącego zakładu,

- nabycie aktywów należących do zakładu, który został zamknięty lub zostałby zamknięty, gdyby zakup nie nastąpił, przy czym aktywa nabywane są przez inwestora niezwiązanego ze sprzedawcą i wyklucza się samo nabycie akcji lub udziałów przedsiębiorstwa.

Zasadnicze zmiany

Pomijając drugi specyficzny przypadek przejęcia majątku i działalności upadającej lub zagrożonej firmy, to generalnie chodzi o inwestycje związane z utworzeniem nowego przedsiębiorstwa lub rozbudową istniejącego, przy tym, w tym drugim przypadku, zmiany muszą być zasadnicze. I prowadzić do widocznego zwiększenia mocy produkcyjnych, wprowadzenia na rynek nowych lub istotnie zmodyfikowanych produktów. W żadnym wypadku na wsparcie, na podstawie opisywanych przepisów, nie może liczyć przedsiębiorca, którego inwestycja prowadziłaby wyłącznie do odtworzenia zdolności produkcyjnych.

Wsparcie tego typu inwestycji jest o tyle istotne, że może pomóc, przynajmniej w pewnym stopniu, w praktycznym wykorzystaniu wyników wielu badań i prac rozwojowych prowadzonych przez przedsiębiorstwa lub jednostki badawczo-naukowe. Znaczna część unijnych środków, jakimi Polska (w tym województwa) dysponuje, zostały bowiem zarezerwowane na prowadzenie badań przemysłowych i prac rozwojowych, czyli tworzenie nowych technologii i produktów.

Jednak, żeby takie projekty miały sens, potrzebne jest późniejsze zastosowanie ich wyników w praktyce, czyli rozpoczęcie produkcji nowych towarów lub świadczenia nowych usług. I właśnie realizacja inwestycji początkowych może być tu pomocna. Jak już zostało bowiem zaznaczone, przedsiębiorcy mogą tutaj postawić na budowę nowych zakładów produkcyjnych i usługowych lub rozbudowę istniejących obiektów, wprowadzenie, montaż i uruchomienie nowych maszyn, urządzeń, linii produkcyjnych i technologicznych, zakup patentów, licencji, know-how i otrzymać dotację na częściowe pokrycie kosztów z tym związanych.

Intensywność wsparcia

A mówiąc o kosztach, to zgodnie z § 7 rozporządzenia (który odwołuje się do art. 14 ust 4 rozporządzenia unijnego), za wydatki, które podlegają rozliczeniu (koszty kwalifikowane), mogą zostać uznane:

- koszty inwestycji w rzeczowe aktywa trwałe oraz wartości niematerialne i prawne,

- szacunkowe koszty płacy wynikające z utworzenia miejsc pracy w następstwie inwestycji początkowej, obliczone za okres dwóch lat,

- odpowiednio połączone koszty wynikające z dwóch powyższych pozycji.

Oznacza to, że samorządy mają prawo dofinansować zakup lub leasing nieruchomości, maszyn, narzędzi, aparatury, linii produkcyjnych, patentów, licencji, know-how i innej nieopatentowanej wiedzy technicznej, a także koszt prac montażowych i budowlanych. Z drugiej strony, w przypadku planu zatrudnienia znacznej liczby nowych pracowników, przedsiębiorca może przyjąć koszt ich wynagrodzeń jako główny składnik wydatków inwestycyjnych i na tej podstawie wyliczyć wartość przysługującej mu dotacji.

Jeśli chodzi o tzw. intensywność pomocy, czyli wkład funduszy i środków budżetu państwa do całości kosztów kwalifikowanych, to wynika ona z tzw. mapy pomocy regionalnej. Progi wsparcia są zróżnicowane w zależności od wielkości firmy prowadzącej inwestycji oraz miejsca jej realizacji. I mogą kształtować się na poziomie od 15 proc. do nawet 70 proc.

Intensywność pomocy

Zgodnie z § 3 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej na lata 2014–2020 (DzU z 2014r., poz. 878) maksymalna intensywność pomocy regionalnej liczona jako stosunek wartości pomocy regionalnej, wyrażonej w ekwiwalencie dotacji brutto, do kosztów kwalifikujących się do objęcia tą pomocą, z zastrzeżeniem § 4 (duże projekty powyżej 50 mln euro) oraz § 5 (ułatwienia dla sektora MSP), wynosi:

- 50 proc. – na obszarach należących do województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, warmińsko-mazurskiego,

- 35 proc. – na obszarach należących do województw: kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, łódzkiego, małopolskiego, opolskiego, pomorskiego, świętokrzyskiego, zachodniopomorskiego oraz na obszarach należących do podregionów: ciechanowsko-płockiego, ostrołęcko-siedleckiego, radomskiego i warszawskiego wschodniego,

- 25 proc. – na obszarach należących do województw: dolnośląskiego, wielkopolskiego, śląskiego,

- 20 proc. – na obszarze należącym do podregionu warszawskiego zachodniego,

- 15 proc. – na obszarze należącym do miasta stołecznego Warszawy w okresie od dnia 1 lipca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2017 r. i 10 proc. w okresie od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2020 r.

W przypadku mikro i małych firm wymienione poziomy wsparcia mogą zostać podniesione o 20 pkt proc., a w przypadku średniej wielkości firm o 10 pkt proc., pod warunkiem że firmy te nie realizują dużych projektów (powyżej 50 mln euro kosztów kwalifikowanych). Tym samym rozpiętość pomocy może być bardzo duża: od (obecnie) 15 proc. do nawet 70 proc., a od 1 stycznia 2018 r. od 10 proc. do 70 proc.